Idrohino

Ang hidroheno (Ingles: hydrogen; Espanyol: hidrógeno) ay isang elementong kimikal sa talahanayang peryodiko na sinasagisag ng simbolong H at nagtataglay ng atomikong bilang 1.

Hydrogen, ₁H

Purple glow in its plasma state
Hydrogen
Hitsura	colorless gas
Pamantayang atomikong timbang Ar°(H)	[1.00784, 1.00811] 1.0080±0.0002 (pinaikli)[1]
Hydrogen sa talahanayang peryodiko
Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson - ↑ H ↓ Li - ← hydrogen → helium
Atomikong bilang (Z)	1
Pangkat	pangkat 1: idrohino at mga metal na alkali
Peryodo	peryodo 1
Bloke	s-bloke
Konpigurasyon ng elektron	1s1
Mga elektron bawat kapa	1
Katangiang pisikal
Color	colorless
Pase sa STP	gas
Punto ng pagkatunaw	14.01 K ​(-259.14 °C, ​-434.45 °F)
Punto ng pagkulo	20.28 K ​(-252.87 °C, ​-423.17 °F)
Densidad (sa STP)	0.08988 g/L
kapag likido (sa m.p.)	0.07 (0.0763 solid)[2] g/cm3
kapag likido (at b.p.)	0.07099 g/cm3
Puntong triple	13.8033 K, ​7.042 kPa
Puntong kritikal	32.97 K, 1.293 MPa
Init ng pusyon	(H2) 0.117 kJ/mol
Init ng baporisasyon	(H2) 0.904 kJ/mol
Molar na kapasidad ng init	(H2) 28.836 J/(mol·K)
Presyon ng singaw P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 15 20
Katangiang atomiko
Mga estado ng oksidasyon	−1, +1 (isang anpoterong oksido)
Elektronegatibidad	Eskala ni Pauling: 2.20
Radyong Kobalente	31±5 pm
Radyong Van der Waals	120 pm
Mga linyang espektral ng hydrogen
Ibang katangian
Likas na paglitaw	primordiyal
Kayarian ng krystal	​hexagonal
Bilis ng tunog	(gas, 27 °C) 1310 m/s
Termal na konduktibidad	0.1805 W/(m⋅K)
Magnetikong pagsasaayos	diamagnetic[3]
Bilang ng CAS	1333-74-0
Kasaysayan
Pagkakatuklas	H. Cavendish[4][5] (1766)
Pinangalan ni/ng	A. Lavoisier[6] (1783)
Pangunahing isotopo ng hydrogen
Iso­topo Abudansya Half-life (t1/2) Paraan ng pagkabulok Produkto 1H 99.985% Ang 1H ay tumatagal sa may 0 neutron 2H 0.015% Ang 2H ay tumatagal sa may 1 neutron 3H trace 12.32 y β− 0.01861 3He
Kategorya: Hydrogen tingnan usapan baguhin

Natuklasan ito ni Henry Cavendish noong 1766. Kabilang rin sa mga angking katangian nitong pagkakaroon ng atomikong bilang na 1, atomikong timbang na 1.00797, punto ng pagkatunaw na 259.14 °C, punto ng pagkulong 252.5 °C, densidad na = 0.08988 gramo sa bawat litro, at balensiyang 1.^[8]

Sa karaniwang temperatura at presyon ito ay walang kulay, walang amoy, hindi metaliko, nagtataglay ng isang balensiyang elektron, at mabilis magdingas o magsiklab kung nasa porma ng diyatomikong gas (may dalawahang atomo). Ito rin ang pinakamagaan at pinakamarami o pinakamalaganp na elementong likas sa buong mundo at maging sa buong sansinukob.^[8] Matatagpuan ang idroheno sa tubig at sa lahat ng organikong kawi at maging sa lahat ng may bahay na may buhay. Ang idroheno din ay may kakayahan na magkaroon ng reaksiyon sa kimikal na pamamaraan sa napakaraming elemento. Maging ang mga bituin ay nagtataglay ng idroheno sa kanilang plasmang estado. Ang elemento ring ito ang ginagamit sa paggawa ng amonya — isa alternatibong panggatong at sa kasalukuyan ay mas mabisang pinanggagalingan ng mga selulang panggatong (mga fuel cell).

Nagagamit ang hidroheno sa paggawa ng sintetikong amonya at metanol. Ginagamit din ito sa pagrerepina o pagdadalisay ng petrolyo, sa hidrohenasyon ng mga materyal na organiko, at maging sa pagpapasindi ng mga sulong oksihidroheno. Sangkap din ito sa mga panggatong na pangkuwitis.^[8]