Metro

Metro, genellikle kentsel alanlarda bulunan yüksek kapasiteli toplu taşıma türüdür. Otobüslerden, fünikülerden veya tramvaylardan farklı olarak, genellikle metro sistemleri özel bir geçiş hakkı üzerinde çalışan, yayalar veya diğer araçlar tarafından erişilemeyen^[1] ve tünellerde bulunan demiryollarıdır.^[2][3][4]

Metro için yeraltında istasyon olarak metro istasyonu kurulur. Metro sistemlerine ilişkin modern hizmetler, genellikle demiryolu hattında elektrikli çoklu birimler kullanılarak istasyonlar arasındaki belirlenmiş hatlarda sağlanmaktadır. Bazı sistemler güdümlü lastik tekerlekler, manyetik raylı tren (maglev) veya monoray kullanır. İstasyonlar tipik olarak trenlerin içinde basamak bulunmayan yüksek platformlara sahiptir ve tren ile platform arasındaki boşlukları en aza indirmek için özel yapım trenler gerektirir. Tipik olarak diğer toplu ulaşım araçlarıyla entegredirler ve genellikle aynı toplu taşıma yetkilileri tarafından işletilirler. Bazı hızlı toplu taşıma sistemlerinde, hızlı bir toplu taşıma hattı ile bir yol arasında veya iki hızlı toplu taşıma hattı arasında hemzemin kesişmeler bulunur. Ayrıca, metro ile otobüsün birleşimi ile ortaya çıkmış bir toplu taşıma olan metrobüs de mevcuttur.

Dünyanın ilk hızlı ulaşım sistemi, Metropolitan Demiryolu'ydu. 1863'te buharlı lokomotifler kullanılarak açıldı ve şu anda Londra metrosu'nun bir parçasını oluşturur, kısmen yer altında bulunur. 1868'de New York, başlangıçta statik buhar motorları kullanan kablolu bir hat olan yükseltilmiş Batı Yakası ve Yonkers Patent Demiryolunu açtı.^[5]

2021 itibarıyla Çin, dünyada en fazla hızlı ulaşım sistemine sahip ülkedir; sayıları 40'tır ve 4.500 km'den (2.800 mil) fazla yol üzerinde çalışmaktadır.^[6][7] İstasyon sayısına göre (toplamda 472 istasyon) dünyanın en büyük tek hızlı toplu taşıma hizmeti sağlayıcısı New York metrosu'dur. Yıllık yolcu sayısına göre dünyanın en yoğun hızlı ulaşım sistemleri Şangay metrosu, Tokyo metrosu, Seul metrosu ve Moskova metrosu'dur.