Шеньяң
Шеньяң (Мукден, кыт. трад. 瀋陽, гад. 沈阳, пиньинь: Shěnyáng; манҗурча — 
Мукден[5]) — Кыйтайның төньяк-көнчыгыш өлешендәге шәһәр, Хунхе елгасы буенда. Ляониң провинциясенең һәм Шеньяң хәрби бүлгесенең башкаласы. Субпровинциаль әһәмиятле шәһәр.
| Шеньяң | |
|---|---|
 | |
| Ил | Кытай Халык Җөмһүрияте |
| Провинция | Ляонин |
| Координатлар | 41°48'9"тн, 123°25'41"кнч |
| Мәйдан | 3 495 км² |
| Мәркәз биеклеге | 55 м |
| Рәсми тел | кытайча |
| Халык саны | 8 106 171 кеше (2010) |
| Сәгать кушагы | UTC+8 |
| Телефон коды | +86-24 |
| почта индекслары | 110xxx |
| Автомобиль коды | 辽A |
| Рәсми сайт | shenyang.gov.cn |
| Кардәш шәһәрләр | Сәләник, Кавасаки, Рамат-Ган[d], Саппоро, Торино, Чикаго, Иркутск, Кесон-Сити, Монтеррей[1], Соңнам, Яунде, Катовитсе, Банска-Бистритса[2], Хошимин, Һамаматсу һәм Теҗон[3][4] |
Халык саны — 6 255 921 кеше (шәһәрнең үзендә), 8 106 171 (шәһәртирә зонасы белән, 2010).
Тарих
Шәһәр Хоучең исем астында б.э.к. 2 гасырда мәгълүм. 1621 елда Шеньяңны манҗурлар басып алган. 1625—1912 елларда Мукден дип аталган. Чиң дианстиясе дәверендә (1644—1911) Кытайның икенче башкаласы булган. 1858 елда Фыңтян (Фынтянь) провинциясе үзәге булган, шуңа күрә шәһәр Мукден исеме белән берьюлы Фыңтян исемен дә йөрткән.
Административ бүленеш
Шеньяң составына 9 район, бер өяз әһәмиятендәге шәһәр һәм өч өяз керә:
| Харита | # | Исем | Кытайча | Пиньинь | Халык саны (2010) | Мәйдан (км2) | Халык тыгызлыгы (/км2) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| Шәһәр районнары | |||||||
| 1 | Шеньхе районы | 沈河区 | Shěnhé Qū | 849,267 | 18 | 47,181 | |
| 2 | Хепиң районы | 和平区 | Hépíng Qū | 700,992 | 21 | 33,380 | |
| 3 | Дадоң районы | 大东区 | Dàdōng Qū | 782,867 | 51 | 15,350 | |
| 4 | Хуаңгу районы | 皇姑区 | Huánggū Qū | 925,176 | 37 | 25,004 | |
| 5 | Тичи районы | 铁西区 | Tiěxī Qū | 1,017,564 | 39 | 26,091 | |
| Шәһәртирә районнары | |||||||
| 6 | Суҗатун районы | 苏家屯区 | Sūjiātún Qū | 474,779 | 776 | 611 | |
| 7 | Хүннән районы | 浑南区 | Húnnán Qū | 411,110 | 896 | 459 | |
| 8 | Шеньбей районы | 沈北新区 | Shěnběi Qū | 423,323 | 852 | 497 | |
| 9 | Юхоң районы | 于洪区 | Yúhóng Qū | 670,843 | 774 | 867 | |
| Иярчен шәһәр | |||||||
| 10 | Чинмин | 新民市 | Xīnmín Shì | 657,763 | 3,315 | 198 | |
| Өязләр | |||||||
| 11 | Ляоҗоң өязе | 辽中县 | Liáozhōng Xiàn | 476,081 | 1,670 | 285 | |
| 12 | Каңпиң өязе | 康平县 | Kāngpíng Xiàn | 316,819 | 2,173 | 146 | |
| 13 | Факу өязе | 法库县 | Fǎkù Xiàn | 399,587 | 2,320 | 172 | |
Сәнәгать
Транспорт юлларының төене. Сәнәгать мәркәзе. Машина төзүчелекнең төрле тармаклары (сәнәгать җиһазлары, транспорт чаралары, электротехника моторлари эшләп чыгару) үсеш алган. Төсле металлургия, химия, җиңел, азык-төлек сәнәгатьләр эшханәләре бар.
Мәдәният
Университет, мәдәни тәшкиләтләр бар. архитектура һәйкәлләреннән Шеньяң һәм аның тирәсендә 9—14 гасырларда төзелгән сарай вә гыйбадәтханәләр сакланган.
