Search

Ngày xửa ngày xưa

"Ngày xửa ngày xưa" (tiếng Anh: Once upon a time) là một cụm từ phổ thông, được sử dụng trong nhiều loại hình phương tiện giao tiếp ít nhất là từ năm 1380 (theo cuốn Oxford English Dictionary). Cụm từ này sử dụng trong quá trình kể chuyện bằng ngôn ngữ tiếng Anh kể từ năm 1600 để mở đầu cho rất nhiều truyện kể truyền miệng. Những câu chuyện như vậy thường kết thúc bằng câu "và họ sống hạnh phúc mãi mãi về sau," hoặc theo đúng nguyên tác ban đầu là "họ sống hạnh phúc cho tới khi qua đời." Đây là một số ví dụ của thể loại tự sự thường xuất hiện trong các tác phẩm văn học dành cho trẻ em.[1]

Tranh bìa cuốn sách The How and Why Library, 1909

Cụm từ này đặc biệt phù hợp với ngữ cảnh của truyện cổ tích cho thiếu nhi, hầu như truyện nào cũng mở đầu bằng câu này. Nó thường được sử dụng trong các bản dịch nguyên gốc các truyện của Charles Perrault (dịch từ cụm từ tiếng Pháp "il était une fois"), của Hans Christian Andersen (dịch từ cụm từ tiếng Đan Mạch "der var engang", nghĩa gốc là "Đã từng có"), của anh em Grimm (dịch từ cụm từ tiếng Đức "es war einmal", nghĩa gốc là "Từng có") và của Joseph Jacobs trong các bản dịch tiếng Anh và truyện cổ tích của ông.

Cụm từ này cũng rất được sử dụng rất phổ biến trong các truyện truyền miệng như thần thoại, truyện ngụ ngôn, văn học dân gian và văn học cho thiếu nhi.[2]

Cụm từ này hầu như luôn được sử dụng ở thì quá khứ.

Các ngôn ngữ khác

"Cụm từ mở đầu truyện cổ tích" này cũng được sử dụng ở nhiều ngôn ngữ khác trên thế giới.

Ngôn ngữCâu mở đầu thường gặpCâu mở đầu thường gặp (dịch sang tiếng Việt)Câu kết thúc đi kèmCâu kết thúc đi kèm (dịch sang tiếng Việt)
Tiếng AlbaniaNa ishte një herë...Có một lần...Dhe ata jetuanumtur pergjithmonëVà họ sống hạnh phúc mãi mãi
Tiếng AfrikaansEendag, lank gelede...Một ngày kia, đã lâu lắm rồi...Fluit, fluit, die storie is uitSuỵt, suỵt, câu chuyện kết thúc rồi
Tiếng AlgeriaHajitek ma jitek (حجيتك ما جيتك)Tôi đã bảo bạn điều gì sẽ tới màKhông rõKhông rõ
Tiếng Amharicበድሮ ዘመን...Có một lần, đã lâu lắm rồiተረቴን መልሱ አፌን በዳቦ አብሱ::Hãy kể lại cho tôi một câu chuyện khác và cho tôi bánh mì nhé.
Tiếng Ả-rập cổkân yâ mâ kân fî qadîmi zzamân wsalifî al`aSri wal'awân...

(كان يا ما كان،في قديم الزمان، وسالف العصر والأوان)

Đã từng, ồ đã từng, vào những ngày, những thời đại xưa nhất...Không rõKhông rõ
Tiếng Assamবহুত দিনৰ আগত... (Bahut dinor aagot...)Đã lâu lắm rồiKhông rõKhông rõ
Tiếng ArmeniaԼինում է, չի լինում... (Linum e, chi linum)Đã từng có, mà cũng chưa từng cóԵրկնքից երեք խնձոր է ընկնում՝ Մեկը գրողին, մեկը պատմողին, մեկն էլ լսողին: (Yerknkits yereq khndzor e ynknum` Meky groxin, meky patmoxin, mekn el lsoxin)3 quả táo rơi từ trên trời/thiên đường xuống - một quả cho nhà văn viết nên câu chuyện, một quả cho người kể chuyện, và một quả cho người nghe.
Tiếng AzerbaijanBiri var idi, biri yox idi...There was, (and) there was not...Không rõKhông rõ
Tiếng BasqueBazen behin...Once upon a time......eta hala bazan ala ez bazan, sar dadila kalabazan eta atera dadila...-ko plazan... and it was or it was not, come in in the pumpkin and come out in the square of... (name of a town).
Tiếng Bengalek je chhilo raja...Once there lived a kingaamaar kothati furolo; Note gaachhti muroloMy story ends and the spinach is eaten by the goat. (cf A Goat eats the root of a herb unlike cows,so being consumed by goats figuratively means something being irreversibly ended)
Ek deshe chhilo...In some country, there was...
Tiếng BulgariaИмало едно време...
(Imalo edno vreme...)		There was, once upon a time......и заживели щастливо до края на дните си (...i zazhiveli shtastlivo do kraya na dnite si)...and they lived happily until the end of their days
...и три дни яли, пили и се веселили (...i tri dni yali, pili i se veselili)...and for three days they ate, drank and had fun.
Tiếng CatalunyaHi havia una vegadaThere was a time...Vet aquí un gat, vet aquí un gos, aquest conte ja s'ha fos. I vet aquí un gos, vet aquí un gat, aquest conte s'ha acabat.Here's a cat, here's a dog, this tale is already melted. And here's a dog, here's a cat, this tale is finished.
Temps era temps...Time was time...I conte contat, conte acabatTale told, tale finished
Tiếng Trung QuốcChữ Hán phồn thể: 很久很久以前
Chữ Hán giản thể: 很久很久以前
Bính âm Hán ngữ: Hěnjiǔ hěnjiǔ yǐqián		A very very long time ago...Chữ Hán phồn thể: 從此，他們過著幸福快樂的日子
Chữ Hán giản thể: 从此，他们过着幸福快乐的日子
Bính âm Hán ngữ: Cóngcǐ, tāmenguòzhe xìngfú kuàilè de rìzi		... and they lived a happy life
Tiếng CroatiaBio jednom jedan...There was once a......i živjeli su sretno do kraja života....and they lived happily until the end of their lives.
Tiếng SécBylo nebylo,...There was, there was not...... a žili šťastně až do smrti....and they lived happily until they died.
Byl jednou jeden...There was once a......a jestli neumřeli, žijí tam dodnes....and if they have not died yet, they still live there today.
Zazvonil zvonec a pohádky je konec.A bell rang and the tale comes to its end.
Tiếng Đan MạchDer var engang...There was, once...Og de levede lykkeligt til deres dages ende.And they lived happily until the end of their days.
Engang for længe siden...Once a long time ago...Og hvis de ikke er døde, lever de endnu.And if they're not dead, they still live.
Tiếng Hà LanEr was eens...Once there was...... en ze leefden nog lang en gelukkig....and they lived long and happily.
En toen kwam er een varken met een lange snuit, en het verhaaltje is uit.And then came a pig with a long snout, and the story is out (over).
En toen kwam er een olifant met een lange snuit, en die blies het verhaaltje uit.And then came an elephant with a long snout, and blew the story out.
Quốc tế ngữIam estis...Once there wasKhông rõKhông rõ
Tiếng EstoniaElasid kord...There once lived a...... ja nad elasid õnnelikult elu lõpuni....and they lived happily until the end of their lives.
Seitsme maa ja mere taga elas kord...Behind seven lands and seas there lived a......ja kui nad surnud ei ole, siis elavad nad õnnelikult edasi...and if they're not dead, they still live happily.
Tiếng FaroeEinaferð var tað...Once there was...Og tey livdu lukkuliga allar teirra dagar.and they lived happily all their days.
snip, snap, snúti, so var søgan úti.snip, snap, stout, then the story was out.
Tiếng FilipinoNoong unang panahon...At the beginning of time...Không rõKhông rõ
Tiếng Phần LanOlipa kerran...Once there was...Ja he elivät onnellisina elämänsä loppuun saakka.And they lived happily until the ends of their lives.
Sen pituinen se.That's the length of it.
Tiếng PhápIl était une foisThere was one time / There was once......et ils vécurent heureux et eurent beaucoup d'enfants...and they lived happily and had many children.
...et ils vécurent heureux jusqu'à la fin des temps...and they lived happily until the end of time.
Tiếng ĐứcEs war einmal...Once there was......und wenn sie nicht gestorben sind, dann leben sie noch heute....and if they haven't died, they are still living today.
In den alten Zeiten, als das Wünschen noch geholfen hatBack in the days when it was still of help to wish for a thing,......und sie lebten glücklich und zufrieden bis ans Ende ihrer Tage....and they lived happily and contentedly until the end of their days.
Tiếng Gruziaიყო და არა იყო რა, იყო...
(iko da ara iko ra, iko...)		There was, and there was not, there was...ჭირი – იქა, ლხინი – აქა, ქატო – იქა, ფქვილი – აქა

(Čiri – ik′a, lxini – ak′a, k′at′o – ik′a, p′k′vili – ak′a)

Disaster there, feast here... bran there, flour here...
Goemai language (Nigeria, Ngữ tộc Tchad)Không rõKhông rõTamtis noe lat / dok ba muaan yi waMy tale has finished, (it) has returned to go (and) come home.
Tiếng Hy LạpΜια φορά κι έναν καιρό...
(Mia fora ki enan kairo...)		Once and a time... (time = epoch/era/age)...και ζήσανε αυτοί καλά και εμείς καλύτερα. (...kai zīsane autoi kala kai emeis kalytera)And they lived well, and we lived better
Tiếng Gujaratઘણાં વર્ષો પહેલાંની વાત છે
(Ghaṇã vaṣô pahelãnī vāta che)		This is an old story.Không rõKhông rõ
એક જમાનામાં... (Eka jamānāmã...)In one era,...Không rõKhông rõ
વર્ષો પહેલાં... (Vaṣô pahelã...)A long backKhông rõKhông rõ
Tiếng Hebrewהָיֹה הָיָה פעם
(Hayoh hayah pa'am...)		Once there was...והם חיו באושר ועושר עד עצם היום הזה (Ve'hem ẖayu be'osher va'osher ad etzem hayom hazeh)And they lived in happiness and luxury to this very day.
הָיֹה הָיוּ פעם
(Hayo hayu pa'am...)		Once there were...
Tiếng Hindiकिसी ज़माने में (Kisī zamāne meṃ)In one era,...Không rõKhông rõ
बहुत पुरानी बात है
(Bahuta purānī bāta hai)		It's an old story,...
Tiếng HungaryEgyszer volt, hol nem volt, volt egyszer egy...Once there was, where there wasn't, there was a...Itt a vége, fuss el véle!This is the end; run away with it.
Boldogan éltek, amíg meg nem haltak.They lived happily until they died.
Tiếng IcelandEinu sinni fyrir langa löngu...Once a long time ago.Og þau lifðu hamingjusöm til ævilokaAnd the lived happy for the rest of their lives.
Einu sinni var...Once there was...Köttur úti í mýri, setti upp á sér stýrið og úti er ævintýriðA cat in the bog put up his tail and there ends the fairytale.
Köttur úti í mýri, setti upp á sér stýri, úti er ævintýriCat out in the swamp, lifted its tail, the adventure is finished.
Tiếng IndonesiaPada zaman dahulu kala...A long time ago...Dan mereka hidup bahagia selama-lamanya.And they lived happily ever after.
Iraqw language (Tanzania, Kenya, Ngữ tộc Cushit)tokaro-yâOnce upon a timeKhông rõKhông rõ
In Văn học dân gian: Kar aníng te-'ée' to-ká a inhláw ar aakó doo-rén ni alki'-a i tíI remember something that our father told me and that is this:Không rõKhông rõ
Tiếng IrelandFadó, fadó, fadó a bhí ann (agus bhí rí i nGaillimh)A long, long, long time ago it was (and there was a Vua in Galway)Không rõKhông rõ
Tiếng ÝC'era una volta...There was once...E vissero felici e contenti.And they lived happy and content.
Tiếng Nhật昔昔 (昔々, むかしむかし, Mukashi mukashi)Long ago, long ago...めでたしめでたし
(Medetashi medetashi)		So blissful
Tiếng Hàn Quốc옛날 옛적에...
(Yet-nal Yet-jeok-e...)		On an old day, in the old times,그리고 행복하게 살았답니다
(Geurigo haeng-bok ha-gae sal-at damnida)		And they lived happily after then.
Tiếng KannadaOndanondu kaaladalli...Once, in a long past age,...Không rõKhông rõ
Koti language (Mozambique, Nhóm ngôn ngữ Bantu)Rakú z'éepo waarí-vó oswááipu nwúlw'eéne saánaOnce upon the time, there was a truly great friendship...Không rõKhông rõ
Tiếng Kyrgyzилгери-илгери...
(ilgeri-ilgeri...)		A long, long time ago...Không rõKhông rõ
Tiếng LatinhOlim...At that time, OnceKhông rõKhông rõ
Tiếng LatviaReiz sen senos laikos...Once long ago in times long goneKhông rõKhông rõ
Tiếng LitvaVieną kartą...Once upon the timeIr aš ten buvau, alų midų gėriau, per barzdą varvėjo, burnoj neturėjauAnd I was there, drank some mead ale, dribbled through my beard, had not in my mouth
Tiếng LuxembourgEt war eemol...
(old orthography: Et wor eemol...)		Once there was...An wann se net gestuerwen sin, dann liewen se nach haut...and if they haven't died yet, they are still living today.
Tiếng MacedoniaСи беше еднаш...
(Si beshe ednash...)		Once upon the time there was...Không rõKhông rõ
Tiếng MalayalamPandu oridathu...Long ago, at a place...Không rõKhông rõ
Tiếng Mã LaiPada suatu masa dahulu...Once upon a timeKhông rõKhông rõ
Tiếng Marathiकोणे एके काळी...
(kone eke kaali...)		in a very old time...आणि ते सुखाने राहू लागले
(aani te sukhane raahu laagle)		and they lived happily ever after
Logooli languageMmadikhu ga khaareIn olden daysKhông rõKhông rõ
Tiếng MaltaDarba, fost l-oħrajn...Once upon a time...U għexu henjin u kuntenti għal dejjemAnd they lived happily and contentedly ever after.
Tiếng Ả Rập Marocحجيتك ما جيتك (Hajitek ma jitek)I've told you what's comingKhông rõKhông rõ
Tiếng Nepalएका देशमा (eka desh ma)Once in a country...Không rõKhông rõ
Tiếng Na UyDet var en gang...There was, once...Og så levde de lykkelige alle sine dagerAnd then they lived happily for the remainder of their days.
Og er de ikke døde, så lever de ennå.And if they're not dead, they still live.
Snipp, snapp, snute, så er eventyret ute.Snip, snap, snute (snout), then this adventure is finished.
Tiếng OccitanUn còp èra...There was one time / There was once...
Tiếng Ba Tưروزی روزگاری (Ruzi, Ruzegaari)One day, One timeبه پایان آمد این دفتر حکایت همچنان باقیست

(be payan amad in daftar, hekayat hamchenan baaghist)

This book has come to end but there is still story to be told
یکی بود، یکی نبود، غیراز خدا هیچکس نبود

(yeki bud, yeki nabud, gheyr az khoda hich kas nabud)

There was one, there wasn't one, there was no one beside the Lord.قصه‌ی ما به سر رسید کلاغه به خونش نرسید

(gheseye maa be sar resid, kalaghe be khoonash naresid)

The tale has been finished, but the crow has not yet arrived at his house.
Tiếng Pashtunداسي کار وو چي
(Daasi kaar wo che)		There was this work that...BasFinish
داسي چل وو چي
(Daasi chal wo che)		There was this work that...BasFinish
Tiếng Ba Lan(Dawno, dawno temu,) za siedmioma górami, za siedmioma lasami...(A long, long time ago,) beyond seven mountains, beyond seven forests......i żyli długo i szczęśliwie....and they lived long and happily.
Za siedmioma górami, za siedmioma rzekami...Beyond seven mountains, beyond seven rivers......a ja tam byłem, miód i wino piłem....and I was there [usually at a wedding] too, and drank mead and wine.
Tiếng Bồ Đào NhaEra uma vez...There was, once......e viveram felizes para sempre...and they lived happily forever.
Qiang languageGver gver ngue du...A long long time ago...Không rõKhông rõ
Tiếng RomâniaA fost odată, ca niciodată...There once was, (as never before)......şi au trăit fericiţi până la adânci bătrâneţi....and they lived happily until old age.
Tiếng NgaДавным-давно
(Davnym-davno)		Long, long time ago...И жили они долго и счастливо.
(I zhili oni dolgo i s-chastlivo.)		...and they lived long and happily.
(В некотором царстве, в некотором государстве) Жил, был...

((V nekotorom tsarstve, v nekotorom goosudarstve) Zhil byl...)

(In some kingdom, in some land) There lived, there was...
Tiếng Phạnपुराकाले (Pūrākāle)In the ancient time...Không rõKhông rõ
कदाचित् (Kadājit)Once upon the time, At any timeKhông rõKhông rõ
Tiếng Scotland(missing original)In the days of auld lang syneKhông rõKhông rõ
Tiếng SerbiaЈедном давно...
(Jednom davno...);

Некада давно...
(Nekada davno...)

Once, a long time ago......и живеше сретно/срећно до краја живота. (...i živeše sretno/srećno do kraja života.)...and they lived happily for the rest of their lives.
Била једном једна...
(Grammatical gender, Bila jednom jedna)

Био једном један...
(Grammatical gender, Bio jednom jedan)
Било једном једно...
(Grammatical gender, Bilo jednom jedno)

There once was one......и живеше дуго и сретно/срећно. (...i živeše dugo i sretno/srećno.)...and they lived long and happily.
Tiếng ShonaPaivapo...A long time ago, there existedKhông rõKhông rõ
Tiếng SlovakKde bolo, tam bolo...Where it was, there it was......a žili šťastne až kým nepomreli....and they lived happily, until they died.
Tiếng SlovenePred davnimi časi...A long time ago......in živela sta srečno do konca svojih dni....and they (Dual (grammatical number)) lived happy until the end of their days.
Nekoč je bil(a)/živel(a)...Once upon a time there was/lived......in živeli so srečno do konca svojih dni.... and they (Plural) lived happily until the end of their days.
Tiếng Tây Ban NhaÉrase una vez...There was, once......y vivieron felices y comieron perdices....and they lived happy and ate partridges.
Había una vez...There was, once......y colorín, colorado, este cuento se ha acabado....and red, redder, this tale has ended.
Tiếng Swahili (east African)Hapo zamani za kale...A long time agoKhông rõKhông rõ
Tiếng Thụy ĐiểnDet var en gång...Once, there was......och så levde de lyckliga i alla sina dagar....and then they lived happily for all of their days.
En gång för länge sedan...Once, long ago...Snipp snapp snut, så var sagan slutSnip, snap, snute (snout), thus the story ends.
Tiếng TagalogNoóng unang panahón...Back in the old time...At sila'y nabuhay ng masayaAnd they lived happily.
Tiếng Tamilமுன்னொரு காலத்திலே... (Muḷḷoru kālattilē...)At a time long agoKhông rõKhông rõ
Tiếng Teluguఅనగనగా ఒక రోజు...
(anaganagā oka rōju)		Once upon a day...Không rõKhông rõ
Tiếng Tháiกาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว
(gaan kráng nèung naan maa láew)		Once upon the time (long ago)...แล้วทุกคนก็อยู่ด้วยกันอย่างมีความสุขตลอดไป

(láew túk kon gôr yòo dûay gan yàang mee kwaam sùk dtà-lòt bpai)

And they lived happily forever.
Tiếng Thổ Nhĩ KỳBir varmış, bir yokmuş. Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, cinler cirit oynar iken eski hamam içinde, pireler berber [iken], develer tellal [iken], ben ninemin beşiğini tıngır mıngır sallar iken, uzak diyarların birinde...Once there was, and once there wasn't. In the long-distant days of yore, when Cỏ khôstacks Sàng sảyed Sieves, when Jinns played Jereed in the old Nhà tắm Thổ Nhĩ Kỳ, [when] fleas were barbers, [when] camels were Thằng mõs, [and when] I softly rocked my baby grandmother to sleep in her creaking Bassinet, there was/lived, in an exotic land, far, far away, a/an...*



∗: This traditional opening phrase by the storyteller is rich with rhyming wordplays, tongue-twisters, as well as comedic and bizarre situational juxtapositions that are meant to draw listeners in, and set the stage for a whimsical, fantastical storyline.

Gökten üç elma düşmüş; biri onların, biri anlatanın, diğeri de dinleyenlerin başına. Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine.


Alternatively:
Gökten üç elma düşmüş; birincisi, içindeki çocuğu yaşatmayı bilenlere, ikincisi, davranmadan önce dinleyip düşünenlere, üçüncüsü ise özündeki sevgiyi ve umudu hiç kaybetmeyenlere. Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine.

Lastly, three apples fell from the sky; one for our story's heroes, one for the person who told their tale, and one for those who listened and promise to share. And with that, they* all achieved their hearts' desires. Let us** now step up and settle into their thrones.***


Alternatively:
Lastly, three apples fell from the sky; one for those who know to keep their inner child alive, one for those who know to listen and think before they act, and one for those who never lose the love and hope within their soul. And with that, they* all achieved their hearts' desires. Let us** now step up and settle into their thrones.***

∗: the protagonists of the story
∗∗: the listeners
∗∗∗: a common conclusory storytelling expression meaning "may we all share in their good fortune"

Tiếng Urduایک دفعہ کا ذکر ہے۔۔۔
(Ek dafa ka zikar hai...)		Once upon a time...Không rõKhông rõ
Tiếng ViệtNgày xửa ngày xưa...A long, long time ago......và họ sống hạnh phúc mãi mãi về sau...and they live happily ever after
Tiếng WalesAmser maith yn ôl...A long time ago...Không rõKhông rõ

Tham khảo

Tham khảo

  • Madden, David. 2006. A Pocketful of Prose. Vintage Short Fiction. Volume Two. Boston: Thomson, tr. 117
  • Pop M. Die Funktion der Anfangs- und Schlufiformeln im rumaenischen Maerchen // Volksueberlieferung. Hrsg. F. Harkort, K.C. Peeters, R. Wildhaber. Goettingen: Otto Schwartz & Co, 1968. tr. 321–326.
  • Рошияну Н. Традиционные формулы сказки. М.: ГРВЛ–Наука, 1974.
  • Герасимова Н.М. Пространственно-временные формулы русской волшебной сказки // Русский фольклор. Т. 18. Славянскне литературы и фольклор: Л.: Наука, 1978. С. 173–180.
  • Герасимова Н.М. Формулы русской волшебной сказки // Советская этнография. 1978. № 5. С. 18–28.
  • Разумова И.А. Стилистическая обрядность русской волшебной сказки. Петрозаводск: Карелия, 1991.

Liên kết ngoài

Lấy từ “https:https://www.search.com.vn/wiki/index.php?lang=vi&q=Ngày_xửa_ngày_xưa&oldid=69597565”
🔥 Top keywords: Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTCTrang ChínhGiỗ Tổ Hùng VươngTrương Mỹ LanĐặc biệt:Tìm kiếmHùng VươngVương Đình HuệUEFA Champions LeagueKuwaitChiến dịch Điện Biên PhủFacebookĐài Truyền hình Việt NamTrần Cẩm TúĐội tuyển bóng đá quốc gia KuwaitGoogle DịchViệt NamCúp bóng đá U-23 châu ÁCúp bóng đá U-23 châu Á 2024Real Madrid CFBảng xếp hạng bóng đá nam FIFACleopatra VIITô LâmTim CookNguyễn Phú TrọngHồ Chí MinhHai Bà TrưngManchester City F.C.VnExpressChủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt NamNguyễn Ngọc ThắngĐền HùngCúp bóng đá trong nhà châu Á 2024Võ Văn ThưởngOne PieceLịch sử Việt NamCuộc đua xe đạp toàn quốc tranh Cúp truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh 2024Phạm Minh ChínhTikTokĐinh Tiên Hoàng