სურინამი
სურინამი (ჰოლ. Suriname, МФА: [ˌsyːriˈnaːmə]), ოფიციალური ჯოხოდვალა - სურინამიშ რესპუბლიკა, (ჰოლ. Republiek Suriname), წოხოლე ვაოფიციალურო რჩქინელი რდჷ მუჭოთ - ჰოლანდიაშ გვიანა - სახენწჷფო ობჟათე ამერიკაშ ოორუე-ბჟაეიოლს. ბჟადალშე უხურგანს გაიანა, ბჟაეიოლშე - საფრანგეთიშ გვიანა, ობჟათეშე - ბრაზილია დო ოორუეშე ატლანტიშ ოკიანე.
| სურინამიშ რესპუბლიკა სურინამი | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
| დევიზი: „Justitia – Pietas – Fides“ (ჰოლ.სამართლიანობა - ღორონთიშ მორჩილება - რწუმა (ნდობა)) | ||||||
| ჰიმნი: God zij met ons Suriname (ჰოლ.ღორონთი ორდა ჩქინ სურინამწჷკმა) | ||||||
.svg) | ||||||
| ნანანოღა (დო უკაბეტაში ნოღა) | პარამარიბო | |||||
| ოფიციალური ნინა(ეფი) | ნიდერლანდური აღიარაფილი რეგიონული ნინეფი - 4 რეგიონული ნინა | |||||
| თარობა | უნიტარული ოპარლამენტე კონსტიტუციური რესპუბლიკა | |||||
| - | პრეზიდენტი | ჩან სანტოხი | ||||
| - | ვიცე-პრეზიდენტი | რონი ბრიუნსვიიკი | ||||
| ფართობი | ||||||
| - | გვალო | 163,821 კმ2 (92-ა) | ||||
| - | წყარი (%) | 1.1 | ||||
| მახორობა | ||||||
| - | 2013 ფასებათ | 566,846 (167-ა) | ||||
| - | census | 492,829 | ||||
| - | მეჭედალა | 2.9 ად. ად/კმ2 (231-ა) | ||||
| ედპ (ჸუპ) | 2011 ფასებათ | |||||
| - | გვალო | $5.060 მილიარდი | ||||
| - | ართ მახორუშე | $12,398 | ||||
| აგი (2012) | 0.680 (ოშქაშე) (104-ა) | |||||
| ვალუტა | სურინამიშ დოლარი (SRD) | |||||
| ბორჯიშ ორტყაფუ | (SRT-3) | |||||
| ქიანაშ კოდი | SR | |||||
| Internet TLD | .sr | |||||
| ოტელეფონე კოდი | +597 | |||||
გეოგრაფია
სურინამი ობჟათე ამერიკაშ ფართობით არძაშე უჭიჭაში სახენწჷფო რე. ქიანა შილებე პირობითო გობრთათ ჟირ ნორთო: ოორუე დო ობჟათე. ოორუეშე, ატლანტიშ ოკიანეშ წყარპიჯის, ქიანაშ მახორობაშ უმენტაში ნორთი ოხორანს, დიხა დითმიმუშებუაფუ. ქიანაშ ობჟათეს მახორობა ძალამი მერკე რე, ტერიტორია სავანეფით დო ტროპიკული ჭვემამი ტყალეფითიე ფორილი.
კლიმატი
ქიანა იდვალუაფუ ეკვატორს. სურინამი გიშეგორუ ჩხე დო ლენჭყამი კლიმატით. ჰავაშ ტემპერატურა პრაქტიკულო ვეთირუ სეზონშე სეზონშა (2 °C-იშ ფარგალეფს), ქიანაშ ნანანოღაშ, პარამარიბოშ ოშქაშე წანამოწანური ტემპერატურა რე - +26 °C. წანამოწანას ჭვემეფიშ ჟირი სეზონიე: ქირსეთუთაშე ფურთუთაშ დაჭყაფუშა დო პირელიშ დალიაშე მარაშინაშ ოშქაშეშა. ოშქაშეთ წანამოწანაშ 200 ჭვემამი დღას გინმურს 2000—2500 მმ ნოლექი.
ქიანას ძალიერი პასატური ბორიეფი უჩქჷ.
პოლიტიკური მონწყუალა
სურინამი მართუალაშ ფორმათ რესპუბლიკა რე. სახენწჷფოშ დო თარობაშ მადუდე რე - პრეზიდენტი, ნამუსით პარლამენტი გიშმაგორუნს 5 წანაშ ვადათ (ართ კოჩის შეულებჷ პრეზიდენტო ბრელშა ირღვას კალი). 2010 წანაშ მარაშინათუთაშე სურინამიშ პრეზიდენტი - დეზი ბაუტერსე.
პარლამენტი — ართპალატამი სახენწჷფო შაყარუა, 51 მაკათური, ნამუთის გიშმაგორუნს მახორობა 5 წანაშ ვადათ.
2010 მესიშ გიშაგორუეფიშ შედეგეფი:
- მეგა-კომბინაცია (თენეფს შქას, ნაციონალურ-დემოკრატიული პარტია) — 23 მაკათური
- ახალი ფრონტი დემოკრატიაშო დო გოვითარაფაშო — 14 მაკათური
- А-კომბინაცია — 7 მაკათური
- ოკათე ალიანსი პროგრესიშო — 6 მაკათური
- ართობუათ დემოკრატიაშ დო გოვითარაფაშ პარტია — 1 მაკათური
ადმინისტრაციული დორთუალა
თარი სტატია: სურინამიშ ადმინისტრაციული დორთუალა.
სურინამი 10 აანო ირთუ.
| № | აკანი | ადმინისტრაციული ცენტრი | ფართობი, კმ² | მახორობა (2004), ად. | მეჭედალა, ად./კმ² |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | ბროკოპონდო | ბროკოპონდო | 7364 | 14 215 | 1,93 |
| 2. | კომევეინე | ნივ-ამსტერდამი | 2353 | 24 649 | 10,48 |
| 3. | კორონი | ტოტნესი | 3902 | 2887 | 0,74 |
| 4. | მაროვეინე | ალბინა | 4627 | 16 642 | 3,60 |
| 5. | ნიკერი | ნივ-ნიკერი | 5353 | 36 639 | 6,84 |
| 6. | პარა | ონვერვახტი | 5393 | 18 749 | 3,48 |
| 7. | პარამარიბო | პარამარიბო | 183 | 242 946 | 1327,57 |
| 8. | სარამაკა | გრონინგენი | 3 636 | 15 980 | 4,39 |
| 9. | ციპალივინი | ვაუღუ | 130 567 | 34 136 | 0,26 |
| 10. | ვანიკა | ლელიდორპი | 442 | 85 986 | 194,54 |
| არძო ართო | 163 820 | 492 829 | 3,01 |
მახორობა
მახორობაშ მუდანობა — 566,846 (2013).
წანამოწანური ძინა — 1,15 %;
დაბადება — 17,1 на 1000 (ფერტილურობა — 2,04 დაბადებუ ართ ოსურშა);
ღურა — 6,15 , 1000-შო;
მახორობაშ თელარაშ ოშქაშე მუდანობა — 69 წანა ქომოლკათაშო, 74 წანა ოსურკათაშო.
იმუნოდეფიციტური ვიტუსით დალახება (აივ) — 1% (2009 წანას).
ნოღაშ მახორობა — 69 % (2010).
ეთნო-რასობური აკოდგინალუა:
- ინდოარეფი 37 %
- კრეოლარეფი (უმენტაშო მულატეფი) 31 %
- იავარეფი 15 %
- მარონეფი („ტყაშ ნეგრეფი“) 10 %
- ინდიარეფი 2 %
- ჩინარეფი 2 %
- ჩეკანამეფი 1 %
- შხვეფი 2 %
ნინეფი
ნინეფი: ნიდერლანდური (ოფიციალური), სრანან-ტონგო (არძაშ უმოსო გოფაჩილი ნინა ერეფშქას ორაგადეთ, შხავდოშხვა ნინაშე გინოღალირი ინგლისურიშ ოსხირით - თაშ ჯოხოდვალირი „ბასტარდ-ინგლიში“), ჰინდი, იავური, ჩინური.
ჭარუა-კითხირიშ რჩქინა — 92 % ქომოლკათა, 87,4 % ოსურკათა.
რელიგია
რელიგიეფი:
- ინდუისტეფი - 27,4 %
- პროტესტანტეფი (უმენტაშო მორავანეფი) - 25,2 %
- კათოლიკეფი - 22,8 %
- მუსულმანეფი - 19,6 %
- შხვეფი - 5 %
დღახუეფი
| თარიღი | მარგალური ჯოხოდვალა | აბანური ჯოხოდვალა | მეხვილაფა |
|---|---|---|---|
| 1 ღურთუთა | ახალი წანა | ||
| 27 ფურთუთა | კარნავალი | Curacao Carnival | თარიღი მათირერე |
| 1 მესი | მახანდეეფიშ დღა | ||
| 1 კვირკვე | ჭკოროფუაშ გოუქვაფა | Keti Koti | |
| 25 გერგობათუთა | ზოხორინალაშ დღა | ||
| 25 ქირსეთუთა | ქირსე | ||
| 26 ქირსეთუთა | ტვედე კერსტდაგი |
რესურსეფი ინტერნეტის
- სურინამიშ ნინეფი Ethnologue-ს
- Joshua Project (არძა ერი, ნინა დო შხვ.)
- სურინამიშ ნინეფი
