Cracovia

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Cracovia (nombre polaco ) ye una ciudat polaca, a capital de Polonia Menor, y d'antis más estió a capital de Polonia y mesmo, entre 1815 y 1846, d'a Ciudat libre de Cracovia, un estato independient establito por o Congreso de Viena.

Cracovia
Krakow
Localidat de Polonia
BanderaEscudo d'armas
Conchunto d'imachens de Cracovia
Conchunto d'imachens de Cracovia.
Estau
 • Voivodato
 Polonia
Polonia Menor
Superficie326,8 km²
Población
 • Total
 • Densidat

761900 hab. (2014)
2.312 hab/km²
Altaria
 • Meyana

219 m.
Codigo postal30-001
RíosVistula
Coordenadas
19°57′00″E
Cracovia ubicada en Polonia
Cracovia
Cracovia
Cracovia en Polonia
Web oficial

Tien una población de 756.183 habitants (2010), con un aria metropolitana de 1.468.427 d'habitants (2010). Por o suyo numero d'habitants ye a segunda ciudat d'o país, dezaga d'a capital, Varsovia.

A ciudat historica se debanta dende o sieglo XII a o canto d'o río Vistula, a o piet d'o Wawel, un pueyo con prou trascendencia en a historia d'a ciudat. Cracovia ye a seu d'a Universidat Jaguellonica, a segunda universidat mas antiga d'Europa Central, fundata en 1364 por Casimiro III de Polonia.

O suyo centro historico ye declarato Patrimonio d'a Humanidat por a UNESCO dende l'anyo 1978; antiparte, a ciudat estió Capital Europea d'a Cultura en l'anyo 2000.

Toponimia

O toponimo Cracovia ye una adaptación a las luengas romances d'o toponimo eslau Kraków, que tradicionalment consideran que deriva de Krakus (Krak, Grakch), o lechendario fundador d'a ciudat y capitoste d'a tribu d'os Lequitians. En polaco a parola Kraków ye una forma arcaica d'o posesivo de Krak y esencialment significa A ciudat de Krak. L'antroponimo Krakus puet derivar de Krakula, una forma proto-eslavica que significa chuche, u d'a parola proto-eslavica krak, que significa "caixico", "robre", un árbol sagrato. A primera mención d'o prencipe Krakus (alavez escrito Grakch) data de l'anyo 1190, manimenos a localidat ya existiba en o sieglo VII, habitata por a etnia eslava d'os Wiślanie ("vislans" u "vistulans").

O nombre completo oficial d'a ciudat, que fan servir en ocasions especials u ceremonials ye Królewskie Stołeczne Miasto Kraków, "Reyal Ciudat Capital de Cracovia".

En aragonés no existe un exotoponimo tradicional pa esta ciudat visible en a scripta aragonesa por no haber-ie habito guaire relación cheopolitica entre polacos y aragoneses, y tampoco d'os polacos con os catalans u occitans podendo fer d'intermediarios como ha esdeveniu con atros exotoponimos. Manimenos en a versión aragonesa d'o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" trobamos a sola adaptación a l'aragonés afrancesato d'o traductor d'una forma amán d'o eslau orichinal, en un curioso texto on mencionan os Países Balticos y d'Europa Oriental antes de plegar a Tartaria:

Et si he seido enlas otras t(ier)ras comarq(u)antes en este costado / como enla t(ier)ra de Rusia / enla t(ier)ra de niflan / et en(e)l Regno de Craco & de letto / Et en(e)l Regno de Rastan et en muchos ot(r)os logares enlas marq(u)as /

Historia de Cracovia

Bi ha prebas arqueolochicas que suchieren que s'establió un asentamiento en a Edat de Piedra en l'actual localización de Wawel. Una falordia atribuye la suya fundación a lo mitico gubernant Krakus, que lo construyió sobre una espelunga ocupada per un voraz dragón. Muitos caballers intentoron sin exito desaloixar a lo dragón luitando contra ell, dica que un zapatero clamau Dratewka le dio una uella plena de ixufre, que minchó lo dragón ta dimpués beber l'augua d'o río Vistula y esclatar.

Administración distrital

Cracovia se trestalla en 18 destritos administrativos (dzielnica), cadagún con un grau d'autonomía respective a lo gubierno municipal. O sistema actual asigna un numero romano a cada destricto de conchunta con o suyo nombre.

Administración

Reparto de concellers

Eleccions municipals
Partiu19901994[1]1998[2]20022006[3]'2010[4]
Platforma Obywatelska-141626
Prawo i Sprawiedliwość--177
Independients3581
Twoje Miasto21---
Sojuszu Lewicy Demokratycznej1716--
Akcji Wyborczej Solidarność16---
Samorządny Kraków10---
Unii Polityki Realnej67--
Prawica Razem3---
Krakowska Wspólnota Samorzadowa-15--
Przymierza Prawicy-8--
Porozumienie Samorzadowe Nowe Miasto-6--
Komitete Obywatelskiego Miasta Krakowa-4--
Total 7675 4134

Alcaldes

Lista d'alcaldes
LechislaturaNombrePartiu politico
19901993[5]Kazimierz Barczyk
19931994[5]Tadeuszowi Kołaczykowi
19941998[6]Stanisław HandzlikAkcji Wyborczej Solidarność
19982002
20022006
20062010
20102014

Museus

  • Museu Nacional de Cracovia.

Molimentos

Comunicacions

L'aeropuerto d'a ciudat ye l'aeropuerto de Cracovia-Chuan Pavlo II. Dende 1995 l'aeropuerto recibe o suyo nombre por o papa Chuan-Pavlo II, qui estió arcebispe de l'archidiocesi de Cracovia.

Referencias

Vinclos externos