İnquşetiya

İnquşetiya (rus. Республика Ингушетия, inquş ГIалгIай Мохк) — Rusiya Federasiyası subyektlərindən biri.

İnquşetiya
ГӀалгӀайчe

43°12′ şm. e. 45°00′ ş. u.


Ölkə
İnzibati mərkəzMaqas
Dövlət BaşçısıMahmud-Əli Kalimatov
Hökumət sədriVladimir Slastyonin
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb4 iyun 1992
Sahəsi
  • 3.128 km²
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 515.564 nəf. (1 yanvar 2021)
Rəsmi diliİnquşcaRusca
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO koduRU-IN
Avtomobil nömrəsi06, ИН[2]
Rəsmi sayt
İnquşetiya xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

1810-cu ildə İnquşetiya Rusiya imperiyasının tərkibinə daxil olur. 1924-cü ildə İnquş Muxtar vilayəti yaradılır və 1934-cü ildə Çeçen Muxtar vilayəti ilə birləşir. 1944-cü ildə Çeçen-İnquş Muxtar vilayəti ləğv edilir, əhalisi köçürülür. Muxtar ərazinin bərpası 1957-ci ildə reallaşır. 1992-ci ildən İnquşetiya Respublikası kimi fəaliyyət göstərir.

Coğrafiyası

İnquşetiya Böyük Qafqazın şimal yamacının mərkəzi hissəsində yerləşir. Həmçinin, burada Çeçen düzənliyi də var. İqlimi kontinental olub, yanvarın orta tempraturu -3 °S; -10 °S, iyulun isə 21-23 °S təşkil edir. Yağıntıların illik miqdarı 1200 mm-dir. Düzən ərazilərdə çəmən, yüksəkliklərdə qaratorpaqlar, çay dərələrində allüvial, dağlarda isə dağ-meşə və dağ-çəmən torpaqları yayılmışdır. Əsas çayı Sunjadır. Çöl, meşə-çöl zonasının bitkiləri, dağlarda 2200 m hündürlüyə qədər enliyarpaqlı meşələr, daha yüksəklikdə isə alp və subalp çəəmənləri mövcuddur. Rəngarəng heyvanat aləmi yayılmışdır. Təbii şərait əhalinin həyat fəaliyyəti, eləcə də rekreasiya və kənd təsərrüfatının inkişafı baxımından əlverişlidir. Ərazidə çirklənmiş və eroziyaya uğramış torpaqlar vardır. Təbii ehtiyatlardan neft,qaz, müxtəlif tikinti materialları mövcuddur.İnquşlar qonaqpərvər millətdi.

Əhalisi

İnquşetiya çoxmillətli respublikadır. Ərazidə 70-ə qədər xalq yaşayır: inquşlar (74%), çeçenlər (10%), ruslar (13%), ukraynalılar, qumuqlar, avarlar, tatarlar və s.

XalqSay,
nəfər (2002)
%Say,
nəfər (2010)
%
İnquşlar36105777,27 %38553793,46 %
Çeçenlər9540320,42 %187614,55 %
Ruslar55591,19 %32150,78 %
Türklər9030,19 %7320,18 %
Qumuqlar1360,03 %1180,03 %
Kistinlər1130,03 %
Avarlar1020,02 %1010,02 %
Gürcülər3230,07 %1000,02 %
Ukraynalılar1890,04 %910,02 %
Azərbaycanlılar1230,03 %830,02 %
Qaraçılar440,01 %750,02 %
Osetinlər1060,02 %740,02 %
başqaları30870,66 %6320,15 %
milliyətini
göstərmədi
2620,06 %28970,70 %
Cəmi467294100,00 %412529100,00 %

İstinadlar