Рений
Рений (лат. Rhenium, Re) — Менделеевтың периодик таблицаһының 6-сы осор, 7-се төркөм элементы. Тәртип номеры — 75. Стандарт шарттарҙа тығыҙ, көмөшһыу-аҡ күсеүсән металдан ғибәрәт.
| Рений | |
 | |
| Масса | 186,207 ± 0,001 массаның атом берәмеге[1] |
|---|---|
| Кем хөрмәтенә аталған | Рейн |
| Асыусы йәки уйлап табыусы | Вальтер Ноддак[d], Ида Ноддак[d] һәм Otto Berg[d] |
| Асыу датаһы | 1925 |
| Элемент символы | Re[2] |
| Химик формула | Re[3] |
| Каноническая формула SMILES | [Re][3] |
| Атом һаны | 75 |
| Электронная конфигурация | [Xe] 4f¹⁴ 5d⁵ 6s² |
| Электр кирелеге | 1,9 |
| Ионный радиус | 0,63 ангстрем[4], 0,58 ангстрем[4], 0,55 ангстрем[4], 0,38 ангстрем[4] һәм 0,53 ангстрем[4] |
| Әселәнеү дәрәжәһе | 3[5], 5[5] һәм 7[5] |
 Рений Викимилектә | |
Символы
Рений элементының символы — Re (Рений тип уҡыла).
Исеменең килеп сығышы
Элементтың исеме латинса Rhenus — Германиялағы Рейн йылғаһы исеменән килеп сыҡҡан .
Тарихы
Ренийҙың барлығы оҡшашлыҡ үҙенсәлеге буйынса Д. И. Менделеев тарафынан алдан уҡ, 1871 йылда, әйтеп ҡуйылған булған(«тримарганец»)[6], әммә «двимарганец» (инглизсә «dvi-manganese») күпкә йышыраҡ ҡулланылған[7].
Рений 1925 йылда немец химиктары Ида һәм Вальтер Ноддактар тарафынан, колумбит минералын спектраль анализ үткәреп тикшереү ваҡытында[6] Siemens & Halske компанияһы лабораторияһында асыла.
Ренийҙың сағыштырмаса таҙа өлгөһөн 1928 йылда ғына алырға мөмкин була. 1 г рений алыу өсөн 600 кг норвег молибденитын эшкәртеү талап ителә.
Рений тотороҡло изотобы билдәле булған һуңғы асылған элемент була. Ренийҙан һуң асылған барлыҡ элементтарҙың (яһалма рәүештә алынғандарын да индереп) тотороҡло изотоптары булмаған.
Донъяла рений сығарыу
2006 йылда донъяла рений табыу яҡынса 40 тонна тәшкил итә. Иң ҙур етештереүсе — Чили компанияһы Molymet[8]. Рений етештереү тотороҡло үҫә һәм 2008 йылда ул 57 тоннаға етә[9].
Ҡулланыу
Ренийҙы ҡулланыуҙы билдәләгән иң мөһим үҙенсәлектәре — бик юғары иреү нөктәһе, химик реагенттарға тотороҡлолоғо, катализатор активлығы (бында ул платиноидтарға яҡын). Әммә рений — ҡыйбат һәм һирәк металл, шуға күрә уны файҙаланыу башҡа металдарға ҡарағанда өҫтөнлөклөрәк булған осраҡтар менән сикләнә.
Хаҡы
Аҙ миҡдарҙа булыуы һәм шул уҡ ваҡытта ихтыяж ҙур булыу сәбәпле, рений иң ҡиммәтле металдарҙың береһе. Уның хаҡы металлдың таҙалығына ныҡ бәйле, 1 кг рений хаҡы 1000 долларҙан 10,000долларға тиклем етә[10][11].
Иҫкәрмә
Әҙәбиәт
- Рений// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 22-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
Һылтанмалар
- Рений//Большая российская энциклопедия(недоступная ссылка)
 | Портал «Химия» |
|---|---|
 | Рений Викиһүҙлектә |
 | Рений Викимилектә |
 | Проект «Химия» |
- Рений. Популярная библиотека химических элементов. Дата обращения: 17 август 2013.
- Цены на рений (ингл.). MetalPrices.com. Дата обращения: 17 август 2013. Архивировано 18 август 2013 года. 2013 йыл 25 май архивланған.
- Переработка рения (ингл.). Toma Group. Дата обращения: 17 август 2013. Архивировано 18 август 2013 года.
- Режиссер: Д. Семибратов. "Эффект рения". Документальный фильм. 2014 г.