Шафталы

Ябай шафталы емеше — йомшаҡ һәм һутлы һөйәкле (төшлө) емеш. Һөйәктәре ҙур, өҫтөндә тәрән генә һырҙар була. Өҫтө йомшаҡ ҡыҫҡа ғына мамыҡ кеүек төктәр менән ҡапланған (ҡыҫҡа йөнтәҫ), төҫө аҡ һалам һәм һары-йәшелдән алып һарғылт-ҡыҙыл, сағыу ҡыҙғылт-һары, алһыу һәм көрәнһыу- ҡыҙыл булыуы мөмкин^{[20][21][22][23][24]} .

Емештең һутлы итләс өлөшө һары, ҡайһы саҡта аҡ төҫтә була^[20].

Емештең ауырлығы уртаса 60 граммдан алып 200 граммға тиклем тарта^[20].

Шафталы түбәндәге төркөмдәргә бүленә^[18] :

ысын шафталы — йомшаҡ мамыҡлы (йөнтәҫ), итләс өлөшө йомшаҡ һәм айырылып торған һөйәкле;

нектариндар — мамыҡһыҙ, айырылып торған һөйәкле;

павиа — мамыҡлы, итләс өлөшө йомшаҡ, әммә һөйәге айырылмай;

клинчтар, йәки консервалау өсөн — итләс өлөшө ҡатыраҡ һәм һөйәге айырылмай;

бруньондар — өҫтө мамыҡһыҙ, һөйәге айырылмай^[18] ;

яҫы йәки инжир шафталыһы — итләс, йәлпәк формалы (уртаһы эскә батыбыраҡ тора)^[18][25].

Яңы өлгөргән емештәр кеше өсөн иң файҙалыһы тип иҫәпләнә. Әммә шафталы емешен оҙаҡ һаҡлап булмай, шуға күрә күпләп һатыу өсөн үҫтергәндә уны ярым өлгөргән килеш йыялар. Шул уҡ сәбәптән (ҡыҫҡа һаҡлау арҡаһында) йыш ҡына шафталы емешен (сәнәғәт масштабында, йәки шәхси баҡсала үҫкәнде) эшкәртеп, уның һутын эшләйҙәр, йәки уны консервалайҙар. Шулай уҡ был емеште киптерергә лә була^[17].Шафталы емешендә шәкәр күп (5 -15 %), ирекле органик кислоталар (алма, лимон, шарап һ. б.кислоталар, бөтәһе 0,2 -нән 0,7 %-ҡа тиклем), В төркөмө витаминдары, С витамины (аскорбинка кислотаһы), А провитаминдар (каротен), шулай уҡ К, Е һәм РР витаминдары бар. Бынан тыш был емеш калий, тимергә бай ^[17].

Шафталы етештереүсе төп өлкәләр — 45° с.ш. һәм 30° ю.ш. Уңышы 20-40 т/га ^[18].

23 төп шафталы етештереүсе (нектарин менән бергә; мең тонна) [26]
Страна	1985	1995	2005	2015	2018	2020
ҠХР	707	2770	7649	13668	15195	15000
Испания	547	661	1261	1581	903	1306,0
Италия	1424	1328	1693	1422	1090	1015,4
Төркиә	200	340	510	642	789	892,0
Греция	547	1034	864	521	968	890,6
Иран	70	160	439	781	645	663,6
АҠШ	1164	1198	1302	927	700	560,0
Мысыр	13	267	360	269	246	337,9
Чили	143	275	311	335	319	307,8
Һиндостан	65	89	174	271	278	265,7
Аргентина	287	199	272	266	226	221,7
Бразилия	99	150	235	216	219	201,9
Ҡалып:ROK	131	129	223	237	205	189,1
Алжир	20	38	95	177	190	186,4
Үзбәкстан	н/д	67	56	220	161	184,3
Франция	488	529	402	271	184	179,0
Мексика	174	120	208	176	160	173,0
КАР	136	184	172	193	152	172,3
Марокко	25	30	55	91	158	159,5
Тунис	25	48	105	138	118	150,0
КНДР	85	100	124	121	121	121,8
Пакистан	12	45	70	71	88	108,7
Япония	205	163	174	121	113	98,9
Россия		23	38	32	36,5	40,0
Источник: Продовольственная и сельскохозяйственная организация ООН

• 
  Шафталылы ҡыҙ.
  Валентин Серов,
  1887 г.
• 
  Шафталы һауыты.
  Клод Моне,
  1866 г.
• 
  Шафталы менән натюрморт .
  Рафаэль Пил,
  1816 г.
• 
  Изабелла менән Джон Стюарт.
  Чарльз Уилсон Пил,
  1774 г.

• Девочка с персиками