Poinische Sproch

Der Artikl is im Dialekt Ostestareichisch gschriem worn.

Poinisch (Eignaum język polski, polszczyzna) is a Slawische Sproch, de wos vuawigend in Poin gredt wiad. Es is de Muadasproch vo de ethnischn Poin und gheat zua Lechitischn Untgrubbm vo de Westslawischn Sprochn.[1] Poinisch is de Aumbtsproch vo Poin, wiad owar aa vo Mindaheitn in de Nochbalända und Auswaundara gredt. Es gibt gschätzt 48-55 Müllionan[2][3] Muadasprochla auf da gaunzn Wööd, und Poinisch is aar a Aumbtssproch vo da EU. Schreim tuat ma s midn Poinischn Oifabeth, des wos aussa de klassischn Lateinischn Bugstobm no eigane Bugstobm mid Sundazeichn hod (ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż). Poinisch is noh vawaundt und oftmolig gegnseitig vastendlich midn Kaschubischn, Slawisch-Schlesischn, Obersorbischn, Niedasorbischn, Tschechischn und Slowakischn.

Poinisch (język polski)

Gredd in

Poin, außadem ois Mindaheitnsproch in Litaun, Tschechien, da Ukraine, Weißrusslaund, Deitschlaund, Großbritannien, Fraungreich, Irland, in de USA, Kanada, Brasilien, Argentinien, Australien und Israel
Sprecha48 bis 55 Müllionan
Linguistische
Klassifikation
Amtlicha Status
Amtssproch voPoinPoin Poin
EU EU
Anakannte Mindaheitensproch in:Bosnien-HerzegowinaBosnien-Herzegowina Bosnien-Herzegowina
RumänienRumänien Rumänien (Bukowina)
SlowakeiSlowakei Slowakei (W.-Karpaten)
TschecheiTschechien Tschechei (T.-Schl.)
UkraineUkraine Ukraine (Westukraine)
Sprochcodes
ISO 639-1:

pl

ISO 639-2:

pol

ISO 639-3:

pol

Oiphabet

S Poinisch is scho vo Aufang au mid n lateinischn Oiphabet gschriem wuan. Außadem vawendts zua Wiedagob vo de speziöö poinischn Laut diakritische Zeichn, de do san:

  • De kreska: a Hakal owahoib vo de Buchstobm ć, ń, ó, ś, ź und duachn Buchstob ł
  • De kropka: a Punkt owahoib vom Buchstob ż
  • Da ogonek (des haaßt sovü wia „Schwanzal“) untahoib vo de Buchstobm ą, und ę

De Buchstobm q, v, x san net uaspringlich poinisch; se kumman nua in Fremdweata und fremde Nauman vua.

Groß
gschriem
Klaa
gschriem
Groß
gschriem
Klaa
gschriem
AaMm
ĄąNn
BbŃń
CcOo
ĆćÓó
DdPp
EeRr
ĘęSs
FfŚś
GgTt
HhUu
IiWw
JjYy
KkZz
LlŹź
ŁłŻż


Grammatik

Poinisch is - wia de meistn slawischn Sprochn - a stoak flektiarande Sproch. De Aunuadnung vo de Weata in an Sotz is meah oda wenicha frei, a waun de heifigste Aunuadnung Subjekt-Objekt-Verb is. Ma vawendt so guat wia kaane Artikl und Peasonalpronoman, weu de easchliaßn si duach de Endung vom ZeidwuatHauptweata lossn se in de drei grammatikalischn Gschlechta –männlich, weiblich, sächlich, eihteun. Es gibt owar an Untaschied zwischn belebtn und unbelebtn männlichn Gschlecht in da Aazoih. Poinisch hod siem Fölle: in Nominativ, in Genitiv, in Dativ, in Akkusativ in Instrumental, in Lokativ und in Vokativ. Adjektive san in Hihblick auf Gschlecht, Foi und Zoih midn Hauptwuat vabundn.

Dialekt

Sprochn und Dialekt in Ostmiddleiropa Poinisch: höö-, middl- und dunglgreane Foab. Eaklärungan iwan Dialekt im Artikltext links.

Im heitigen Poinisch san via klassische Dialektgrubbm oigemein aunakaunt (in Klaumma und fett de Numman auf da Koatn rechts):

  • Klaapoinisch (dialekt małopolski): Im Siidn und Siidostn (B1)
  • Großpoinisch (dialekt wielkopolski): Im Noadn und Middlwestn (B2)
  • Masowisch (dialekt mazowiecki): Im Noadostn (B3)
  • Schlesisch (dialekt śląski): Im Siidwestn (G1), vo etliche aa ois separate Anzlsproch gseng (ślónsko godka/ślónsko mowa)

Is Kaschubische (F) güüt heidztogs schoo ois separate Sproch, auf des hoffn aa etliche Schlesier. In de ehemolig deitschn Gegandn im Westn redt ma heid an Mischdialekt (B4). Bsundare Fuaman san Góralisch (I) - sprich: "Guhralisch" -, a Klaapoinischa Dialekt gaunz im Siidn in de Karpatn, dea wos aa slowakische und wolochische Eihflüss hod, und de Mährisch-Schlesischn Dialekt - (G1) in Tschechien und (G2) - , de wos an Iwagaung ins Tschechische haum.

Beleg

Im Netz

Wikibooks: Polnisch – eppas zum Lerna und Lehra.
 Commons: Polnische Sprache – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien