Asya

kontinente

An Asya an pinakadakulà asin pinakamatawong kontinente sa kinàban. Sakop kaini an 8.6% kan enterong ibabaw na parte kan kinàban (o 29.4% kan kadagaan na parte kaini). Poco mas o minus 4 bilyon katawo an nag-eerok digdi o an sobra sa 60% kan presenteng populasyon kan kinàban.

Mapa kan kinàban na ipinapahiling an kinamomogtakan kan Asya

Nabábangâ sa anom na sub-rehiyon kan UN an Asya. An Norteng Asya, Sentral na Asya, Sur-sulnupan na Asya, Sur na Asia, Subangan na Asya asin Sur-subangan na Asya.

Mga UN subregion kan Asya      Norteng Asya      Central na Asya      Sur-Sulnupan na Asya      Sur na Asya      Subangan na Asya      Sur-Subangan na Asya
Mapang pisikal kan Asya (dai kabali an Sur-sulnupan na Asya).

Heograpiya

An Asya iyo an pinakadakulang kontinente asin minasakop sa dai-makulang na ikatolong parte kan kinaban. Igwang sukol ini nin 49,694,700 milya kuwadrado (mi2). nagsusuway ini sa Europa sa paagi kan sarong makinaryang libu-libong linya an minaagi gikan sa Bukid Ural paduman sa Dagat Kaspiyan, Kabukidan nin Kawkasus asin sa Dagat Itom (Black Sea). An hangganang nagbabanga sa Aprika asin Asya iyo an Kanal Suez asin an hangganan sa tanga kan Amihanan na Amerika asin Asya iyo an Itiot nin Bering. Sa amihanan kan Asya iyo an Kadagatan Artiko asin sa habangatan kaini, an Kadagatan Indyano. An Kadagatang Pasipiko an nasa subangan kan Asya asin sa sulnupan kaini madudugangan an Bukid Ural, Dagat Kaspiyan, Dagat Itom asin Dagat Egeo.

An kontinenteng ini an pinakadakulang lupalop sa bilog na kinaban asin binistong saro sa pinagsulputan kan mga dakilang Sibilisasyon na nagpabago asin naghulma sa kaisipan asin pagtubod kan mga tawo sa kinaban. Pira sa mga bistong sibilisasyon na gikan digdi sa Asya iyo an Sibilisasyon nin Tsina, Indya, Mesopotamya, Persya asin sibilisasayon na Armaiko na igwang duwang sangay - an Israel asin arabo. Nakamugtak man sa Asya an Kadagatang Indyano, Dagat Habagatan na Tsina (an pinakadakulang dagat sa kinaban), Kadagatan Pasipiko asin Kadagatan Artiko. An Europa an kadukot kaining kontinente na pinagsuway sana kan mga hangganan kan kabukidan nin URAL, Dagat Kaspiyan, Dagat Itom asin kan kabukidan nin Kawkasus. An Suez Canal naman an siyang hangganan kaini bago mag-abot sa nasyon na Ehipto kan kontinenteng Aprika. Sa dami kan mga grupo kan lahi nin mga tawo, an Asya pa langgad an nanginginot asin padagos na nag-uusbong sa pagluwas kaini paduman sa iba pang mga nasyon asin pagdagsa man digdi kan mga ibang lahi nin tawo gikan sa kontinente kan Europa, Amerika asin Afrika.

Politikal na Heograpiya

Poon 1841 hanggan 1997, sarong kolonya nin british an Hong Kong.
BanderaPangaranPopulasyon[1]
()
Area
(km²)
Kapital
Afghanistan34,656,032647,500Kabul
Armenia2,924,81629,743Yerevan
Azerbaijan[2]9,725,37686,600Baku
Bahrain1,425,171760Manama
Bangladesh162,951,560147,570Dhaka
Bhutan797,76538,394Thimphu
Brunei423,1965,765Bandar Seri Begawan
Cambodia15,762,370181,035Phnom Penh
China (PRC)1,403,500,3659,596,961Beijing
Cyprus1,170,1259,251Nicosia
Subangan na Timor1,268,67114,874Dili
Egypt[2]95,688,6811,010,408Cairo
Georgia[2]3,925,40569,700Tbilisi
India1,324,171,3543,287,263New Delhi
Indonesia[2]261,115,4561,904,569Jakarta
Iran80,277,4281,648,195Tehran
Iraq37,202,572438,317Baghdad
Israel8,191,82820,770Jerusalem (disputed)
Japan127,748,513377,915Tokyo
Jordan9,455,80289,342Amman
Kazakhstan[2]17,987,7362,724,900Astana
Kuwait4,052,58417,818Kuwait City
Kyrgyzstan5,955,734199,951Bishkek
Laos6,758,353236,800Vientiane
Lebanon6,006,66810,400Beirut
Malaysia31,187,265329,847Kuala Lumpur
Maldives427,756298Malé
Mongolia3,027,3981,564,116Ulaanbaatar
Myanmar52,885,223676,578Naypyidaw
Nepal28,982,771147,181Kathmandu
North Korea25,368,620120,538Pyongyang
Oman4,424,762309,500Muscat
Pakistan211,103,000796,095Islamabad
Palestine4,790,7056,220Ramallah
(Jerusalem) (claimed)
Philippines103,320,222343,448Manila
Qatar2,569,80411,586Doha
Russia[2]143,964,51317,098,242Moscow
Saudi Arabia32,275,6872,149,690Riyadh
Singapore5,622,455697Singapore
South Korea50,791,919100,210Seoul
Sri Lanka20,798,49265,610Colombo
Syria18,430,453185,180Damascus
Taiwan (ROC)23,556,70636,193Taipei
Tajikistan8,734,951143,100Dushanbe
Thailand68,863,514513,120Bangkok
Turkey[3]79,512,426783,562Ankara
Turkmenistan5,662,544488,100Ashgabat
United Arab Emirates9,269,61283,600Abu Dhabi
Uzbekistan31,446,795447,400Tashkent
Vietnam94,569,072331,212Hanoi
Yemen27,584,213527,968Sana'a

Within the above-mentioned states are several partially recognized countries with limited to no international recognition. None of them are members of the UN:

FlagNamePopulation
Area
(km²)
Capital
Abkhazia242,8628,660Sukhumi
Plantilya:Country data ArtsakhArtsakh146,57311,458Stepanakert
Northern Cyprus285,3563,355Nicosia
South Ossetia51,5473,900Tskhinvali

Toltolan