Ара-Хангайскі аймак

Архангай быў заснаваны ў 1931 годзе. Яго плошча складае 55 314 км². Колькасць насельніцтва — 84 078 чалавек (на канец 2010 года, ацэнка). Шчыльнасць насельніцтва — 1,52 чал./км². У адміністрацыйным дачыненні дзеліцца на 19 самонаў. Адміністрацыйны цэнтр — горад Цэцэрлэг, пабудаваны на месцы будысцкага манастыра, заснаванага ў 1586 годзе. Асновай эканомікі аймака з’яўляецца жывёлагадоўля, у аймаке Архангай налічваецца больш за 2,1 млн галоў буйной рагатай жывёлы.

Архангай размешчаны ў цэнтральнай частцы Манголіі. На поўначы ад яго знаходзіцца Хубсугульскі аймак, на ўсходзе — Булганскі, на поўдні — Увэр-Хангайскі і Баян-Хангорскі, на захадзе — Дзабханскі. Аймак ляжыць на паўночных схілах нагор’я Хангай. Тут бяруць пачатак рэкі Чулутын-Гол, Суман, Хануйн-Гол, Хунуй-Гол і Таміру-Гол (усе уваходзяць у басейн Селенгі). На ўсходзе Архангая цячэ Архон, тут жа ляжыць возера Угій-Нур. На захадзе аймака — папулярны аб’ект турызму возера Тэрхійн-Цаган-Нур.

Сярод горных вяршыняў найбуйнейшымі з’яўляюцца Ангархай-Уўл (3540 м), Дулан-Хайрхан-Уўл (3266 м), Суварга-Хайрхан-Уўл (3179 м), Унтаа-Уўл, Ямат-Уўл, Наёнхангай-Уўл, Хан-Ундэр-Уўл, вулкан Хорга-Уўл. У раёне вулкана Хорга-Уўл знаходзіцца нацыянальны парк Хорга-Тэрхійн-Цаган-Нур.

Клімат у Ара-Хангайскім аймаке рэзка кантынентальны. У студзені тэмпература тут дасягае -30 °C/-38 °C, летам ад +25 °C да +36 °C.

У геалагічным плане тэрыторыя аймака была добра вывучана, але разведачныя работы ідуць і сёння. Тут прысутнічаюць запасы вугалю, акрамя таго, рэчышча ракі Таміру-Гол багата жалезнай рудой, а ў рэчышчы ракі Суман сустракаюцца вулканічныя пароды з уключэннямі з каштоўных камянёў. У самоне Эрдэнэмандал археолагамі выяўлены буйныя паселішчы гунаў.

Тут вырошчваюць хлебную траву, бульбу і іншыя віды гародніны. Мясцовыя фермеры штогод збіраюць больш за 20 000 тон збожжа. У аймаке знаходзіцца радовішча карбункула з групы гранатаў. Таксама тут ёсць запасы тапаза, крышталя, лушчака і месяцовага каменя. Тут да 1990 года працаваў завод па апрацоўцы каляровых камянёў.

У адміністрацыйным цэнтры аймака ёсць уласны аэрадром, які мае грунтавую паласу даўжынёй 1800 метраў, аднак рэгулярных авіязносін з іншымі гарадамі няма.

• Руіны горада Арду-Балык на паўночны захад ад манастыра Эрдэн-Зуў.
• У 35 км ад манастыра Эрдэн-Зуў размешчана стэла цюркскага прынца Куль-Тэгіна, датавана 731 г. н. э.
• Даліна вулканаў — возера Тэрхійн-Цаган-Нур утворана ракой Суман-Гол (Суман) і дамбай вулканічнага паходжання.
• Наскальныя малюнкі на рацэ Чулут, якія датуюцца 3000 годам да нашай эры^[1].

^* — горад Цэцэрлэг (адміністрацыйны цэнтр Архангая) разам з сельскімі наваколлем утварае самон Эрдэнэбулган.

• Афіцыйны сайт
• Мангольскае Нацыянальнае бюро статыстыкі