Віктар Гаральд Крулак

Нарадзіўся ў г. Дэнвер (штат Каларада). Паходзіў з яўрэйскай сям’і Морыса і Бэс (Заль) Крулак. Пазней ён адмаўляў сваё яўрэйскае паходжанне і заяўляў, што быў выхаваны ў традыцыі Епіскапальнай царквы^[4].

Пачатак ваеннай кар’еры

Па заканчэнні ваенна-марской акадэміі ЗША 31 мая 1934 года Крулак атрымаў прызначэнне ў корпус марской пяхоты ў званні другога лейтэнанта. Службу пачаў на борце лінкора «Арызона», затым у складзе шостага палка марской пяхоты ў Сан-Дыега і чацвёртага палка ў Кітаі (1937—39). У 1940 годзе Крулак скончыў школу для малодшага каманднага складу ў Куантыка (штат Віргінія) і атрымаў прызначэнне ў 1-ю брыгаду марской пяхоты ў складзе сіл марской пяхоты флоту, пазней ператвораную ў 1-ю дывізію марской пяхоты.

Будучы назіральнікам у Шанхаі падчас Другой япона-кітайскай вайны ў 1937-м Крулак засняў на фотастужку высадку японскага дэсанта з дэсантнага судна з нахільнай рампай. Усвядоміўшы патэнцыял такога віду суднаў для УС ЗША Крулак адправіў дэталёвае апісанне і фатаграфіі ў Вашынгтон. Праз гады ён знайшоў, што яго матэрыялы былі пахаваны ў архіве з паметкай «пустыя выдумкі з Кітая». Крулак распрацаваў мадэль японскага судна і абмеркаваў прыладу рампы з суднабудаўніком Эндру Хігінсам, які выкарыстаў яго ідэі пры праектаванні дэсантнага катара тыпу LCVP або т. зв. «лодкі Хігінса», якая адыграла важную ролю падчас высадкі ў Нармандыі і механізаваных высадак на Ціхім акіяне^[5].

Другая сусветная вайна

У пачатку Другой сусветнай вайны капітан Крулак служыў ад’ютантам у генерала Холанда М. Сміта, камандуючага механізаваным дэсантным корпусам Атлантычнага флоту. Крулак добраахвотна паступіў на парашутную падрыхтоўку і па яе заканчэнні атрымаў прызначэнне на Ціхі акіян камандзірам 2-га парашутнага батальёна 1-га механізаванага корпуса марской пяхоты. Баявое хрышчэнне ён атрымаў на востраве Велья-Лавелья ў складзе 2-й новазеландскай брыгады.

У 1943-м падпалкоўнік Крулак узнагароджаны Ваенна-марскім Крыжом і Пурпурным сэрцам за дыверсійны рэйд на востраў Шуазэль, дзе яго батальён на працягу тыдня выконваў рэйд, прыкрываючы тым самым ўварванне на востраў Бугенвіль^[5]. Пазней ён далучыўся да новастворанай 6-й дывізіі марской пяхоты і прыняў удзел у Акінаўскай кампаніі, стаў сведкам капітуляцыі японскіх войскаў на тэрыторыі Кітая. За службу ён атрымаў ордэн «Легіён пашаны» з літарай «V» за доблесць і Бронзавую зорку.

Па заканчэнні аперацыі прымаў удзел у эвакуацыі на катэры PT-59 ВМС ЗША, капітанам якога быў Джон Ф. Кенэдзі. У знак падзякі Крулак паабяцаў Кенэдзі бутэльку віскі, але выканаў сваё абяцанне толькі праз дваццаць гадоў, калі Кенэдзі ўжо быў прэзідэнтам ЗША^[6].

Пасляваенны час

Пасля вайны Крулак вярнуўся ў ЗША і служыў на пасадзе намесніка дырэктара старэйшай школы на базе марской пяхоты Куантыка, пазней камандзірам 5-га палка марской пяхоты на базе Кэмп-Пендлтан.

Падчас пачатку Карэйскай вайна Крулак займаў пасаду намесніка начальніка штаба (G-3) сіл марской пяхоты флоту на Ціхім акіяне. Пасля ён служыў у Карэі кіраўніком штаба 1-й дывізіі марской пяхоты, за што ўзнагароджаны другім ордэнам «Легіёна пашаны» з баявой літарай «V» і Паветраным медалем.

З 1951 па 1955 Крулак служыў у галоўным штабе марской пяхоты ваенным сакратаром (па сутнасці, старшы саветнік каменданта корпуса), затым заняў пасаду кіраўніка штаба сіл марской пяхоты флоту на Ціхім акіяне.

У ліпені 1956 ён выраблены ў брыгадныя генералы і быў прызначаны намеснікам камандзіра 3-й дывізіі марской пяхоты на востраве Акінава. З 1957 па 1959 служыў дырэктарам адукацыйнага цэнтра марской пяхоты ў Куантыка. У лістападзе 1959 Крулак быў выраблены ў генерал-маёры і на наступны месяц прыняў камандаванне над базай падрыхтоўкі рэкрутаў корпуса ў Сан-Дыега (штат Каліфорнія).

Вайна ў В’етнаме

З 1962 па 1964 ён служыў на пасадзе спецыяльнага памочніка па антыпартызанскіх дзеяннях у Аб’днаным камітэце начальнікаў штабоў, за гэтую службу ён атрымаў трэці ордэн «Легіён пашаны» ад старшыні камітэта генерала Максвела Тэйлара. У гэты перыяд амерыканскія ваенныя саветнікі дапамагалі рэжыму Паўднёвага В’етнама весці ваенныя дзеянні супраць НФВПВ. У верасні 1963 генерал-маёр Крулак і дыпламат Джозеф Мендэнхал распачалі паездку, каб ацаніць ваенныя перспектывы. Крулак заявіў, што сітуацыя выдатная, але Мендэнхал выказаў супрацьлеглае меркаванне, што заахвоціла Кенэдзі задаць сваё знакамітае пытанне: ці ездзілі яны абодва ў адну і тую ж краіну? У канцы снежня 1963 года новаабраны прэзідэнт Ліндан Джонсан загадаў зборнай групе (з розных дэпартаментаў) пад кіраўніцтвам Крулака вывучыць аперацыю OPLAN 34A (цалкам сакрэтная аперацыя па нанясенні удараў па Паўночным В’етнаме) і выбраць аб’екты, па якіх ЗША могуць нанесці ўдар з мінімальнай рызыкай для насельніцтва ў сувязі з палітыкай адміністрацыі Джонсана па ціску на Паўночны В’етнам^[7].

1 сакавіка 1964 Крулак быў прызначаны на пасаду камандуючага сіламі марской пяхоты флоту на Ціхім акіяне і атрымаў званне генерал-лейтэнанта. У наступныя чатыры гады Крулак адказваў за ўсе падраздзяленні марской пяхоты на Ціхім акіяне, распачаў 54 паездкі на в’етнамскі тэатр. Многія аўтары уключаючы Корама (2010) лічаць, што база Чу Брэх, будаўніцтва якой было пачата ў маі 1965, была названа ў гонар Крулака (паводле кітайскага варыянту яго імя)^[8].

З пачаткам амерыканскага ўмяшання ў В’етнаме ён высунуў тэорыю «пашырэння чарнільных плям», г.зн. пашырэння дзеянняў невялікіх часцей, улагоджваючы адну вёску за адной, у той час як буйныя варожыя атрады павінны былі натыкнуцца на вышэйшы агнявы моц сіл генерала Уэстморленда. Крулак таксама заклікаў да інтэнсіўных бамбардзіровак Паўночнага В’етнама і мініравання Хайфонскага заліва. Яго планы былі адпрэчаны, паколькі Уэстморленд меркаваў, што праціўніка можна зламаць праўзыходнай агнявой моцай а адміністрацыя Джонсана лічыла, што неаслабныя бамбардзіроўкі Паўночнага В’етнама могуць справакаваць СССР і КНР на ўмяшанне^[9]. Крулак выступаў супраць арганізацыі базы марской пяхоты ў Кхешані^[10].

Крулак спадзяваўся стаць наступным камендантам корпуса, але прэзідэнт Ліндан Джонсан у 1967 годзе абраў на гэтую пасаду генерал-лейтэнанта Леанарда Чэпмена. У выніку Крулак сышоў у адстаўку 1 ліпеня 1968, атрымаўшы флоцкі медаль «За выдатную службу»^[10]. Ваенны гісторык Роберт Корам меркаваў, што на выбар прэзідэнта паўплывала крытыка Крулакам абмежаванняў ваенных аперацый у В’етнаме^[6].

Крулак першапачаткова быў прыхільнікам выкарыстання верталётаў як прылад нападу, таксама ўнёс уклад у развіццё лодак Хігінса, з якіх адбывалася высадка людзей і матэрыялаў на пляжы падчас Другой сусветнай вайны^[11].

У адстаўцы

Пасля сыходу ў адстаўку Крулак працаваў у арганізацыі «Copley Newspapers», служыў на пасадзе прэзідэнта навінавай службы Copley News Service і віцэ-прэзідэнтам «Copley Press». У 1977 Крулак пакінуў «Copley», хоць працягнуў супрацоўніцтва з навінавай службай арганізацыі^[12]. Ён таксама напісаў некалькі кніг, уключаючы партрэтную гісторыю корпуса марской пяхоты «First to Fight»^[13].

Знаходзячыся ў адстаўцы Крулак удзельнічаў у грамадскіх арганізацыях, у дзейнасці корпуса марской пяхоты. Ён быў старшынёй і членам праўлення заалагічнага таварыства Сан-Дыега^[12].

Крулак памёр 29 снежня 2008 года ва ўзросце 95 гадоў у Сан-Дыега, Каліфорнія^[13][14]. Пахавальная служба прайшла 8 студзеня 2009 года ў капліцы на базе марской пяхоты MCAS Miramar, цела было пахавана на нацыянальных могілках Форт-Роўзкранс^[12].

У 1936 годзе ажаніўся з Эмі Чандлер — памерла ў 2004 годзе^[10]. У іх было трое сыноў^[15] — генерал Чарлз, камендант корпуса марской пяхоты (1995—1999); Віктар, камандуючы корпусам капеланам флоту, Уільям, палкоўнік марской пяхоты. Таксама меў чацвёра ўнукаў і дзесяць праўнукаў.

• First to Fight: View of the U.S. Marines. — Simon & Schuster, 1991. — ISBN 0-671-73012-6.
• Panama: An Assessment. — U.S. Strategic Institute, 1990. — ISBN 0-913187-03-8.
• Organization for National Security: A Study. — U.S. Strategic Institute, 1983. — ISBN 0-913187-00-3.