Канскі кінафестываль 1994

Асноўны конкурс

Склад журы асноўнай конкурснай праграмы^[4]:

• Клінт Іствуд, акцёр, рэжысёр, прадзюсар — старшыня журы
• Катрын Дэнёў, актрыса — намесніца старшыні журы
• Пупі Аваці^[en], рэжысёр
• Гільерма Кабрэра Інфантэ^[en], сцэнарыст
• Кадзуа Ісігура, сцэнарыст
• Аляксандр Кайданоўскі, рэжысёр, сцэнарыст, акцёр
• Мары-Франсуа Леклер^[fr], журналіст, сцэнарыст
• Сін Сан Ок^[en], рэжысёр, сцэнарыст
• Лала Шыфрын^[en], кампазітар, акцёр
• Ален Тэрзян^[en], прадзюсар

Залатая камера

Склад журы конкурсу «Залатая камера^[en]»^[4]:

• Марта Келер^[en], швейцарская актрыса — старшыня журы
• Ганс Беркамп^[nl], нідэрландскі журналіст
• Жазі Брасар, французская кінааматарка
• Марыё Дармінскі^[pt], партугальскі пісьменнік, архітэктар, журналіст
• Анча Флубахер-Рым, паўднёвакарэйскі кінакрытык
• Франсуа Адэ, французскі рэжысёр
• Жоржэ Пансю, французскі тэхнік
• Жак Зімер^[fr], французскі журналіст і кінакрытык

Асноўны конкурс мастацкага кіно

Для ўдзелу ў асноўнай конкурснай праграме былі абраны 23 фільмы^[8][4][9]. Фільмы-лаўрэаты трох галоўных прызоў фестывалю абазначаны наступным чынам:  Залатая пальмавая галіна ,  Гран-пры журы ,  Прыз журы .

Фільм	Арыгінальная назва	Рэжысёр	Краіны-вытворцы	Сп.
«Барнаба з гор[en]»	італ.: Barnabo delle montagne	Марыа Брэнта[en]		[10]
«Версія Браўнінга[en]»	англ.: The Browning Version	Майк Фігіс[en]		[11]
«Дарагі дзённік[en]»	італ.: Caro diario	Нані Марэці	,	[12]
«Жыць[en]»	кіт.: 活着 / Huózhe	Чжан Імоў[en]		[13]
«Канфуцыянскі канфуз[en]»	кіт.: 獨立時代 / Dúlì Shídài	Эдвард Янг[en]		[14]
«Каралева Марго[en]»	фр.: La Reine Margot	Патрыс Шэро		[15]
«Каралева ночы[en]»	ісп.: La reina de la noche	Артура Рыпстэйн[en]		[16]
«Крымінальнае чытво»	англ.: Pulp Fiction	Квенцін Таранціна		[17]
«Курачка Раба[ru]»	руск.: Курочка Ряба	Андрэй Канчалоўскі	,	[18]
«Місіс Паркер і заганны круг[en]»	англ.: Mrs. Parker and the Vicious Circle	Алан Рудалф[en]		[19]
«Незабыўнае лета[en]»	фр.: Un été inoubliable	Лучыан Пінтыліе[en]	,	[20]
«Пад алівамі[en]»	перс.: زیر درختان زیتون / Zīr-e Derakhtān-e Zeytūn	Абас Кіярастамі		[21]
«Падручны Хадсакера[en]»	англ.: The Hudsucker Proxy	Джоэл Коэн	,	[22]
«Патрыёты[en]»	фр.: Les patriotes	Эрык Рашан[en]		[23]
«Прастытуткі[en]»	сіц.: Le buttane	Аўрэліа Грымальдзі[en]		[24]
«Рысавыя людзі[en]»	кхмер.: អ្នកស្រែ / Neak sre	Рытхі Пань[en]		[25]
«Сама[en]»	малаял.: സ്വം / Swaham	Шаджы Н. Карун[en]		[26]
«Скрыпач[en]»	фр.: Le joueur de violon	Шарль Ван Дам[en]	, ,	[27]
«Смяротная стома[en]»	фр.: Grosse Fatigue	Мішэль Блан[en]		[28]
«Стомленыя сонцам[ru]»	руск.: Утомлённые солнцем	Мікіта Міхалкоў	,	[29]
«Тры колеры: Чырвоны»	фр.: Trois Couleurs: Rouge	Кшыштаф Кеслёўскі	, ,	[30]
«Чыстая фармальнасць[en]»	італ.: Una pura formalità	Джузэпэ Тарнаторэ	,	[31]
«Экзотыка[en]»	англ.: Exotica	Атом Эгоян[en]		[32]

Асаблівы погляд

Для ўдзелу ў праграме «Асаблівы погляд» быў абраны 21 фільм^[8][4].

Фільм	Арыгінальная назва	Рэжысёр	Краіны-вытворцы	Сп.
«А мне так падабаецца[en]»	англ.: I Like It Like That	Дарнел Марцін[en]		[33]
«Баб Эль-Уэд сіці[en]»	Bab El-Oued City	Мерзак Алуаш[en]	,	[34]
«Без жалю[en]»	ісп.: Sin compasión	Франсіска Хасэ Ламбардзі[en]	, ,	[35]
«Босна![pl]»	Bosna!	Бернар-Анры Леві, Ален Ферары[fr]	,	[36]
«Гісторыя Сінхуа»	кіт.: 杏花三月天 / Xinghua san yue tian	Інь Лі[nl]		[37]
«Гульня сноў[en]»	нарв.: Drømspel	Уні Страўме[en]		[38]
«Дзікі трыснёг[en]»	фр.: Les Roseaux sauvages	Андрэ Тэшыне[en]		[39]
«Дом з лавы[en]»	парт.: Casa de Lava	Педру Кошта[en]		[40]
«Не магу заснуць[en]»	фр.: J'ai pas sommeil	Клэр Дэні[en]		[41]
«Нявеста па фотаздымку[en]»	англ.: Picture Bride	Каё Хата[en]		[42]
«Пацярпеўшыя караблекрушэнне[en]»	ісп.: Los náufragos	Мігель Ліцін[en]	, ,	[43]
«Перарванае падарожжа[en]»	бенг.: Uttoran	Сандзіп Рэй[en]		[44]
«Прыгоды Прысцылы, каралевы пустыні[en]»	англ.: The Adventures of Priscilla, Queen of the Desert	Стэфан Эліят[en]		[45]
«Сон матылька[en]»	італ.: Il sogno della farfalla	Марка Белок’ё[en]		[46]
«Спі са мной[en]»	англ.: Sleep with Me	Роры Келі[fr]		[47]
«Фаўст[en]»	чэшск.: Faust	Ян Шванкмаер	,	[48]
«Халодная вада[en]»	фр.: L'eau froide	Аліўе Асаяс[en]		[49]
«Чысты, паголены[en]»	англ.: Clean, Shaven	Лодж Кэрыган[en]		[50]
«Швы[en]»	англ.: Suture	Дэвід Сігел[en], Скот Мак-Гіхі[en]		[51]
«Шыме[en]»	англ.: Xime	Сана На Н’Хада[en]	,	[52]
«Янча Вадзянік[en]»	польск.: Jańcio Wodnik	Ян Якуб Кольскі[en]		[53]

Пазаконкурсная праграма

Для ўдзелу ў пазаконкурснай праграме было абрана 11 фільмаў^[8][4].

Фільм	Арыгінальная назва	Рэжысёр	Краіны-вытворцы	Сп.
«Вада жыцця»	фр.: Eau de la vie	Ніл Пардынгтан		[54]
«Выпарэнне[ko]»	кар.: 증발, трансліт. Jeungbal	Сін Сан Ок[en]		[55]
«Галандскі майстар[de]»	англ.: The Dutch Master	Сьюзэн Сейдэльман[en]		[56]
«Гульня без правіл»	англ.: A Game with No Rules	Скот Рэйнальдс		[57]
«Мокрае[d]»	англ.: Wet	Боб Рэйфелсан[en]		[58]
«Мантан[fr]»	фр.: Montand	Жан Лабіб[d]		[59]
«Натуршчыца»	англ.: The Model	Джонатан Бру		[60]
«Раскопкі»	англ.: The Dig	Ніл Пардынгтан		[61]
«Серыйная мамаша[en]»	англ.: Serial Mom	Джон Уотэрс[en]		[62]
«Стыль плавання»	англ.: Stroke	Крысцін Джэфс[en]		[63]
«Я настолькі самотны, што магу плакаць»	англ.: I’m So Lonesome I Could Cry	Майкл Хёрст[en]		[64]

Цырымонія ўзнагароджання праходзіла 23 мая 1994 года ў Палацы фестываляў і кангрэсаў^[en] у Канах^[3]. Вядучай цырымоніі другі год запар стала Жанна Маро^[4]. Уся ў залатым, яна па чарзе выклікала Клінта Іствуда і Катрын Дэнёў з пытаннямі аб пераможцах у той ці іншай намінацыі, і старшыні журы, абое ўбраныя ва ўсё белае, называлі абраных журы лаўрэатаў^[65].

Адным з найбольш эмацыйных момантаў цырымоніі стала ўручэнне Прыза за найлепшую жаночую ролю^[en], які нечакана атрымала Вірна Лізі^[en]. Бледная і злавесная ў ролі Кацярыны Медычы ў фільме «Каралева Марго^[en]», яна прыбыла на цырымонію ў кантрасным вобразе ззяючай бландзінкі. Прымаючы ўзнагароду, яна моцна расчулілася, і яе сустрэлі асабліва цёплымі апладысментамі^[2].

Яшчэ адзін прыз за «Каралеву Марго» — Прыз журы — атрымаў рэжысёр карціны Патрыс Шэро.

Канфузны момант здарыўся з К’ярай Мастраяні, дачкой знакамітага італьянскага акцёра і Катрын Дэнёў. Маладая актрыса была сярод тых, хто дапамагаў уручаць прызы. У самы адказны для яе момант К’яра запнулася, і тэлекамеры імгненна выхапілі твар Дэнёў, які перасмыкнуўся ад хвалявання за дачку^[65].

Прыз за найлепшы сцэнарый^[en], які ўручаўся ўпершыню за дзесяць гадоў, атрымаў Мішэль Блан^[en] за фільм «Смяротная стома^[en]»^[2].

Гран-пры журы ўдастоілася стужка Мікіты Міхалкова «Стомленыя сонцам^[ru]». Хаця гэта і другі па значнасці прыз, кінакрытык Андрэй Плахаў^[ru] падмячае, што рэжысёр «выйшаўшы на сцэну, выглядаў не пераможцам — хутчэй абражаным»^[65]. Звярнуўшы ўвагу публікі на свой твар, счырванелы ад апёку, ён сказаў, што яго ўжо апякала сонца Канскага фестывалю (гаворка пра фестываль 1987 года, дзе Міхалкоў лічыўся адным з фаварытаў, але не атрымаў узнагарод). Затым ён прамовіў: «Пакуль адных зносіла ветрам, іншых абпальвала сонцам», і выказаў надзею, што нягледзячы на цяжкасці і разгубленасць, Расія знойдзе свой шлях^[65].

Са «Стомленымі сонцам^[ru]» Гран-пры журы падзяліла кітайская стужка «Жыць^[en]» рэжысёра Чжана Імоў^[en], забароненая для паказу ў сябе на радзіме. Фільм таксама прынёс узнагароду выканаўцу галоўнай ролі Гэ Ю^[en][65].

Сярод тых, хто ўручаў узнагароды, былі Брус Уіліс, Джон Траволта, Кармен Маўра, Джэральдзіна Чаплін^[en] і Кэтлін Цёрнер^[en][2].

У фінале цырымоніі старшыня журы Клінт Іствуд аб’явіў, што «Залатая пальмавая галіна» прысуджаецца фільму «Крымінальнае чытво». Публіка сустрэла такое рашэнне журы неадназначна, разам з апладысментамі гучалі і пратэстныя выкрыкі^[66][67]. Так, калі Квенцін Таранціна падняўся на сцэну, адна жанчына з балкона пачала голасна лаяцца, рэжысёр, у сваю чаргу, адказаў на вокрыкі непрыстойным жэстам, паказаўшы сярэдні палец^[68].

Афіцыйныя ўзнагароды

Пераможцы ў асноўным конкурсе^[4]:

• Залатая пальмавая галіна — «Крымінальнае чытво» (рэж. Квенцін Таранціна)
• Гран-пры журы:
  • «Жыць^[en]» (рэж. Чжан Імоў^[en])
  • «Стомленыя сонцам^[ru]» (рэж. Мікіта Міхалкоў)
• Прыз за найлепшую рэжысуру^[en] — Нані Марэці («Дарагі дзённік^[en]»)
• Прыз за найлепшы сцэнарый^[en] — Мішэль Блан^[en] («Смяротная стома^[en]»)
• Прыз за найлепшую жаночую ролю^[en] — Вірна Лізі^[en] («Каралева Марго^[en]»)
• Прыз за найлепшую мужчынскую ролю^[en] — Гэ Ю^[en] («Жыць^[en]»)
• Прыз журы — «Каралева Марго^[en]» (рэж. Патрыс Шэро)

Пераможцы конкурсу «Залатая камера»:

• Залатая камера^[en] — «Дробныя здзелкі з мерцвякамі^[en]» (рэж. Паскаль Феран^[en])
• Залатая камера (Асаблівая згадка) — «Палацавыя маўчанні^[en]» (рэж. Муфіда Тлатлі^[en])

Пераможцы конкурсу кароткаметражных фільмаў:

• Залатая пальмавая галіна за кароткаметражны фільм^[en] — «Герой^[en]» (рэж. Карлас Карэра^[en])
• Першы прыз журы — «Дапамога лемінгам» (рэж. Грант Лахуд^[d])
• Другі прыз журы — «Сіроп^[de]» (рэж. Пол Унвін^[en])

Незалежныя ўзнагароды

Прызы ФІПРЭСІ:

• Прыз ФІПРЭСІ (Асаблівая згадка) — «Баб эль-Уэд сіці^[en]» (рэж. Мерзак Алуаш^[en])
• Прыз ФІПРЭСІ (Асноўны конкурс) — «Экзотыка^[en]» (рэж. Атом Эгоян^[en])

Прызы Вышэйшай тэхнічнай камісіі:

• Тэхнічны гран-пры^[en] — Пітоф^[en], супервайзер па візуальных эфектах («Смяротная стома^[en]»)

Прыз экуменічнага журы^[en]:

• «Жыць^[en]» (рэж. Чжан Імоў^[en])
• «Стомленыя сонцам^[ru]» (рэж. Мікіта Міхалкоў)

• 
  Андрэ Пус^[en].
• 
  Філіп Нуарэ, Кароль Буке, Жазіян Баласко^[en] і Мішэль Блан^[en].
• 
  Карла Бруні і Венсан Перэс.
• 
  Клінт Іствуд.
• 
  Гаэль Марэль^[en] і Эладзі Бушэ^[en].
• 
  Джузэпэ Тарнаторэ.
• 
  Грэта Скакі^[en].
• 
  Жэрар Дэпардзьё.
• 
  Марта Вільялонга^[en].
• 
  Мішэль Ліб^[fr].
• 
  Мімі Маці^[en].
• 
  П’ер Палмадэ^[en].
• 
  Рышар Барэнжэ.

Шэраг рашэнняў міжнароднага журы на Канскім кінафестывалі 1994 года выклікаў абурэнне сярод крытыкаў. Так, сенсацыйным аказалася неўзнагароджанне Кеслёўскага, якое некаторымі крытыкамі было прынята, як дэманстратыўнае^[65].

Англійскі кінакрытык Дэрэк Малкальм^[en] прысвяціў асобны артыкул у газеце «The Guardian» аналізу прычын, чаму фаварыт кінафестывалю — фільм «Тры колеры: Чырвоны» — застаўся без узнагарод. Адной з прычын такога рашэння Малкальм назваў невуцтва і недасведчанасць у сусветным кінематографе канскага журы таго года. Ён выказаў меркаванне, што сябры журы ўвогуле былі незнаёмы з творчасцю Кеслёўскага, у тым ліку і з першымі дзвюма часткамі трылогіі. Іншай праблемай Малкальм назваў неадназначнасць фігуры прадзюсара трылогіі Марына Карміца, чалавека, схільнага адкрыта выказваць свае меркаванні. Такім чынам, ігнараванне кінастужкі сябрамі журы магло быць выклікана асабістымі крыўдамі кагосьці з іх. Малкальм таксама выказаў сваё шкадаванне, што прэмію не прысудзіла і Міжнародная федэрацыя кінапрэсы, арганізацыя, якую ён сам ачольваў. Такое рашэнне было прынята адзінае таму, што больш высокія прэміі лічыліся непазбежнымі. У падсумаванні кінакрытык заявіў:

Гледзячы на фільмы, якія атрымалі прызы, адмова журы прысудзіць «Чырвонаму» хоць што-небудзь выглядае абсурдам: аплявухай найлепшаму ў еўрапейскім кінематографе»[5].

Расійскі крытык Андрэй Плахаў^[ru] інтэрпрэтаваў гэта, як умяшанне суб’ектыўна-псіхалагічнага фактару:

Польскі рэжысёр за кароткі час здолеў заваяваць прызы ўсіх найбуйнейшых фестываляў і манапалізаваць званне «найвялікшага рэжысёра сучаснасці». Тэмпы яго працы заставаліся для ўсіх загадкай: кожны фестываль — новы фільм. Гэта павінна было ў рэшце рэшт перастаць захапляць і пачаць раздражняць[65].

Рашэнне прысудзіць галоўны прыз фільму «Крымінальнае чытво» было поўнай нечаканасцю і для саміх аўтараў. Так, адзін з выканаўчых прадзюсараў кінастужкі Харві Вайнштэйн пазней узгадваў:

Упершыню я пабачыў «Чырвоны» на Канскім кінафестывалі. Я быў з Квенцінам, і пасля фільма ён павярнуўся да мяне і сказаў: «Гэта найлепшы фільм года і ён выйграе Залатую пальмавую галіну». Мы ўсе меркавалі, што Кшыштаф замацаваў Пальму за сабой. Так што мы былі не толькі ашаломленыя перамогай «Крымінальнага чытва», але яшчэ больш нас ашаламіла тое, што «Чырвоны» не атрымаў нічога[69].

Іншым нечаканым рашэннем было прысуджэнне адразу дзвюх узнагарод фільму «Каралева Марго^[en]», які не быў у фаворы нават сярод французскіх крытыкаў. Кінастужка была ўдастоена Прыза журы з фармуліроўкай «за арыгінальнасць», а актрысе Вірна Лізі^[en] быў уручаны Прыз за найлепшую жаночую ролю^[6].

• Mary Corliss. Cannes ’94: The Cowboy and the Lady(англ.) // Film Comment^[en]. — July-August 1994.
• Андрей Плахов^[ru]. Завершился Каннский фестиваль: Ждали русского, но опять появился американец(англ.) // Коммерсантъ. — 27.05.1994. — № 96.

• 47-ы Канскі кінафестываль на афіцыйным сайце Канскага кінафестывалю
• Рэпартаж пра цырымонію на канале «France 2» на YouTube
• Уручэнне Залатой пальмавай галіны і прамова Квенціна Таранціна на YouTube