Каралеўства Югаславія

Каралеўства Югаславія (сербск.: Краљевина Југославија, харв.: Kraljevina Jugoslavija) — афіцыйная назва дзяржавы ў заходняй частцы Балканскага паўвострава ў 1929—1945 г. на тэрыторыі сучасных Славеніі, Харватыі, Сербіі, Чарнагорыі, Босніі і Герцагавіны і Паўночнай Македоніі. Назва была прынята пасля дзяржаўнага перавароту караля сербаў, харватаў і славенцаў Аляксандра 6 студзеня 1929 года. З 1 снежня 1918 года звалася Каралеўствам Сербаў Харватаў і Славенцаў, скар. КСХС (сербск.: Краљевина Срба, Хрвата і Словенаца, сокр. КСХС).

Гістарычная дзяржава
Каралеўства Югаславія
Краљевина Југославија Kraljevina Jugoslavija
Герб Каралеўства Югаславія Сцяг Каралеўства Югаславія
Дэвіз: «сербахарв. кір. Један народ, један краљ, једна држава сербахарв. лат. Jedan narod, jedan kralj, jedna država (бел.: Адзін народ, адзін кароль, адна дзяржава)»
Гімн: Гімн Каралеўства Югаславія
<  <  <  <   >  >  >  > 1918 — 1941 (1945)
Сталіца	Бялград
Мова(ы)	сербахарвацкая
Афіцыйная мова	Сербскахарвацкая мова
Рэлігія	свецкая дзяржава
Грашовая адзінка	югаслаўская крона (да 1920 года) югаслаўскі дынар (пасля 1920 года)
Форма кіравання	Канстытуцыйная манархія
Дынастыя	Карагеоргіевічы
Гісторыя
• 1 снежня 1918	Абвяшчэнне незалежнасці (ад Аўстра-Венгрыі)
• 6 студзеня 1929	Перайменаванне Каралеўства Сербаў, Харватаў і Славенцаў у Каралеўства Югаславія
• 6 красавіка 1941	Акупацыя Югаславіі
• 29 лістапада 1945	Абвешчана Федэратыўная Народная Рэспубліка Югаславія.
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кіраванне караля ў гэты перыяд характарызавалася аўтарытарна-кансерватыўнымі тэндэнцыямі. Каралеўства Югаславія ў пазбяганне міжэтнічных канфліктаў і небяспекі распаду дзялілася на правінцыі (бановіны), не адпавядалыя тэрыторыі рассялення ні аднаго з асноўных паўднёваславянскіх народаў. Гэта адпавядала ідэалогіі сцірання міжнацыянальных адрозненняў і асіміляцыі.

Да арганізаванага харвацкімі ўсташамі забойства караля Аляксандра ў 1934 годзе Югаславія была арыентавана на саюз з дэмакратычнымі дзяржавамі Заходняй Еўропы (уваходзіла ў так званую Малую Антанту). Пасля згубы караля і прыходу да ўлады князя-намесніка Паўла дзяржава ўзяла курс, дружалюбны да фашысцкіх краін — Германіі і Італіі. У 1939 годзе Харватыя атрымала аўтаномію ў рамках каралеўства як асобная бановіна. У сакавіку 1941 года ўрад Югаславіі далучыўся да Берлінскага пакту фашысцкіх дзяржаў, што выклікала шырокі рух пратэсту. 27 сакавіка прафашысцкі ўрад быў зрынуты.

6 красавіка 1941 года на Югаславію напалі фашысцкія войскі, якія акупавалі і падзялілі тэрыторыю краіны. Была створана самастойная харвацкая дзяржава (якая кантралявала таксама Боснію) на чале з усташамі; частка тэрыторыі краіны адышла да Германіі і Італіі, пачаўся генацыд сербаў. У Югаславіі разгарнулася народна-вызваленчае дужанне. Яе ўзначальвалі, з аднаго боку, камуніст Ціта (Камуністычная партыя Югаславіі, заснаваная ў 1919 годзе), з іншага боку, манархісты-чэтнікі на чале з Д. Міхайлавічам; друг з другам гэтыя партыі то тактычна блакаваліся, то ваявалі. Паўночна-ўсходняя частка краіны была вызваленая ў 1944 годзе падчас сумесных дзеянняў савецкіх войскаў і НВВЮ (Народна-вызваленчага войска Югаславіі). Да 15 мая 1945 года югаслаўскае войска завяршыла вызваленне Югаславіі. 29 лістапада 1945 года была абвешчаная Федэратыўная Народная Рэспубліка Югаславія.