Сацыяльна-эканамічныя наступствы пандэміі COVID-19
Пандэмія каронавіруса COVID-19 мела далёка ідучыя наступствы акрамя самога распаўсюджвання хваробы і спроб розных краін арганізаваць каранцін.
Фінансы
У пачатку пандэмія аказвала лакальны ўплыў на фондавыя біржы Кітая, дзе з 21 студзеня 2020 года пачалі зніжацца аб’ёмы таргоў[1]. Але ўжо 27 студзеня, на фоне росту колькасці хворых, падзенне закранула FTSE 100 і еўрапейскія біржы[2].
Далейшае развіццё падзей прывяло да глабальнага абвалу фондавага рынку, які пачаўся 20 лютага 2020 года[3][4][5]. Прамысловы індэкс Доу-Джонса, індэкс S&P 500 і NASDAQ-100 упалі 27 лютага ў адну з горшых гандлёвых тыдняў пасля фінансавага крызісу 2007—2008 гадоў[6][7]. Рынкі на працягу наступнага тыдня сталі надзвычайны валацільнымі, з ваганнямі ў 3% ці больш за штодзённую сесію[8][9]. 9 сакавіка ўсе тры індэкса Уол-стрыт упалі больш чым на 7%, і большасць сусветных рынкаў паведамілі аб зніжэнні дзелавой актыўнасці, галоўным чынам у адказ на цэнавую вайну на нафтавым рынку паміж Расіяй і Саудаўскай Аравіяй[10][11]. Падзенне атрымала назву Чорны панядзелак, і было горшым падзеннем з часоў Вялікай рэцэсіі ў 2008 годзе[12][13]. Праз тры дні пасля Чорнага панядзелка адбылося яшчэ адно падзенне — Чорны чацвер, калі акцыі па ўсёй Еўропе і Паўночнай Амерыцы ўпалі больш чым на 9%. На Уол-стрыт адбылося самае вялікае аднадзённае зніжэнне працэнтных ставак з часоў Чорнага панядзелка ў 1987 годзе, а індэкс FTSE Mors of Borsa Italiana ўпаў амаль на 17%, стаўшы самым пацярпелым рынкам падчас Чорнага чацвярга[14][15][16].
Эканоміка
Непасрэдна пандэмія прывяла да закрыцця прадпрыемстваў у краінах з высокім адсоткам хворых, рэзкага ўзрастання попыту на прадукты штодзённага попыту, спекуляцыям на рынку пэўных тавараў: супрацьвірусных прэпаратаў, санітарных масак, сродкаў дэзінфекцыі.
З-за прыпынку прадпрыемстваў у Кітаі, а затым і ва ўсім свеце, попыт на нафту і нафтапрадукты значна ўпаў[17]. На фоне зніжэння попыту Расія і АПЕК не змаглі дамовіцца аб скарачэнні здабычы нафты і пачалі цэнавую вайну на рынку вуглевадародаў што, у сваю чаргу, прывяло да абвальвання цэн на нафту[18].
Былі адменены бізнес-мерапрыемствы, як, напрыклад, авіясалон Фарнбаро[19].
Палітыка
Дэзінфармацыя
12 сакавіка 2020 г. прадстаўнік міністэрства замежных спраў КНР Чжан Ліцзянь заявіў, што, магчыма, вірус COVID-19 у КНР завезлі амерыканскія вайскоўцы. Пасля гэтага пасла КНР у ЗША Цуя Тянькая выклікалі ў Дзярждэпартамэнт ЗША, дзе яму быў выказаны пратэст супраць «нахабнай кампаніі па дэзінфармацыі»[20].
Улады Ірана таксама выказалі здагадку, што COVID-19 — гэта біялагічная зброя ЗША, за што ўлады ЗША таксама абвінавацілі іх у дэзінфармацыі[21].
Ва ўнутранай справаздачы ЕС ад 16 сакавiка 2020 года гаворыцца пра тое, што нібыта звязаныя з расійскімі ўладамі «інтэрнэт-тролі» распаўсюджваюць заведама недакладную інфармацыю пра сітуацыю з пандэміяй COVID-19 для аказання ўплыву на грамадскую думку насельніцтва дзяржаў ЕС. У сваю чаргу, расійскія ўлады абвінавацілі заходнія дзяржавы ва ўмяшанні ва ўнутраныя справы Расіі з дапамогай ілжывай інфармацыі аб пандэміі ў сацыяльных сетках[22].
Закрыццё межаў
Ужо з сярэдзіны сакавіка 2020 многія краіны ЕС абмежавалі або цалкам забаранілі скрыжаванне сваіх межаў на нацыянальным узроўні. Знешнія межы ЕС і Шэнгенскай зоны сталі часова закрытымі для замежнікаў з поўдня 17 сакавіка[23].
13 сакавіка 2020 года прэзідэнт ЗША Дональд Трамп забараніў ўезд у ЗША з краін Шэнгенскай зоны[24].
Аналагічныя меры прынялі многія іншыя краіны.
Адукацыя
Пандэмія закранула сістэмы адукацыі ва ўсім свеце, што прывяло да масавага закрыцця школ і ўніверсітэтаў. Па стане на 20 сакавіка 2020 года ўрады ў 135 краінах абвясцілі або ажыццявілі закрыццё школ і ўніверсітэтаў.
Паралельна з гэтым пачаўся масавы пераход да навучання школьнікаў і студэнтаў праз інтэрнэт[25][26].
Спорт
Былі адменены або адкладзеныя мноства спаборніцтваў, у тым ліку буйныя міжнародныя, такія як:
- чэмпіянат Еўропы па футболе 2020 (перанесены з 2020 на 2021 г.)[27];
- летнія Алімпійскія гульні 2020 у Токіё (перанесены з 2020 на 2021 г.);
- матчы плэй-оф Лігі чэмпіёнаў УЕФА (адкладзеныя);
- матчы плэй-оф Лігі Еўропы УЕФА (адкладзеныя)[28][29];
- Кубак Амерыкі па футболе 2020 (перанесены з 2020 на 2021 г.);
- нацыянальныя чэмпіянаты еўрапейскіх краін практычна па ўсіх відах спорту адкладзеныя або скасаваныя, уключаючы чэмпіянаты Англіі, Германіі, Іспаніі, Італіі, Францыі, Расіі па футболе;
- Гран-пры Аўстраліі «Формулы-1» (адмена)[30];
- сезон НБА (адкладзены)[31];
- сезон НХЛ (адкладзены);
- сезон МЛБ (пачатак адкладзена);
- Адкрыты чэмпіянат Францыі па тэнісе 2020 (перанесены)
- Чэмпіянат свету па хакеі з шайбай 2020 (адмена)
Культура
Па ўсім свеце ў той ці іншай ступені было абмежавана наведванне кінатэатраў, кінафэсты былі адменены або адкладзены, кінарелізы і кінавытворчасць прыпынена.
Аднак разам з тым струменевае вяшчанне стала больш папулярным (у сувязі з гэтым Netflix, як і YouTube, прыйшлося знізіць якасць струменевага відэа, каб знізіць нагрузку на правайдэраў[32]), гэта прывяло да росту акцый Netflix[33][34].
Было адменена або адкладзена мноства фестываляў, выстаў і конкурсаў, у тым ліку Маскоўскі міжнародны кінафестываль[35], Канскі кінафестываль[36] і конкурс песні «Еўрабачанне-2020»[37].