Ягана Шпіры
Яга́на Шпі́ры (ням.: Johanna Spyri, joˈhana ˈʃpiːri), пры нараджэнні Ягана Луіза Гойсер (ням.: Johanna Louise Heusser; 12 чэрвеня 1827, Гірцэль, Швейцарыя — 7 ліпеня 1901, Цюрых, Швейцарыя) — швейцарская дзіцячая пісьменніца, найбольш вядомая сваёй кнігай «Гайдзі».
| Ягана Шпіры | |
|---|---|
| Johanna Louise Heusser | |
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Імя пры нараджэнні | Ягана Луіза Гойсер |
| Дата нараджэння | 12 чэрвеня 1827 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 7 ліпеня 1901 (74 гады) |
| Месца смерці |
|
| Пахаванне | |
| Грамадзянства | |
| Бацька | Ёган Якаб Гойсер[d] |
| Маці | Мета Гойсер-Швайцэр[d] |
| Муж | Johann Bernhard Spyri[d] |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | пісьменніца |
| Жанр | дзіцячая і падлеткавая літаратура |
| Мова твораў | нямецкая |
 Творы ў Вікікрыніцах | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія
Нарадзілася ў сельскай мясцовасці, улетку дзяцінства праводзіла ў ваколіцах Кура (Граўбюндэн), які пазней апіша ў сваіх творах.
У 1852 годзе выйшла за адваката Бернгарда Шпіры. Жывучы ў Цюрыху, пачала апісваць жыццё ў вёсцы. Першая аповесць «Нататка на Вроневай магіле», якая апавядае пра жыццё жанчыны пад хатнім гвалтам, выйшла ў 1880. У наступным годзе з'явіліся гісторыі для дзяцей і падлеткаў, сярод якіх быў і раман «Гайдзі», якія пісьменніца напісала за чатыры тыдні. «Гайдзі» — гісторыя пра дзяўчынку-сірату, што жыве з дзедам у швейцарскіх Альпах; відарысы ў рамане апісаныя вельмі маляўніча.
Муж Яганы і адзіны іх сын Бернард памерлі ў 1884 годзе. Пасля гэтага яна прысвяціла сябе дабрачыннасці і напісала больш за 50 апавяданняў. Пахаваная побач з сям’ёй на могілках Зыльфельд-А ў Цюрыху.
Ушанаванне памяці
У Швейцарыі пісьменніцу вельмі шануюць; яе партрэт выдадзены на марцы ў 1951 годзе і выбіты на памятнай манеце ў 20 франкаў у 2009.
Зноскі
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ягана Шпіры- Праект «Гутэнберг»
- Творы Яганы Шпіры на LibriVox
- Творы Яганы Шпіры на Classicreader
