سیستمی نێونەتەوەییی یەکەکان

سیستمی نێودەوڵەتی یەکەکان (بە ئینگلیزی: International System Of Units) بۆ (SI) کورتدەکرێتەوە. بریتییە لە شێوەی سەردەمیانەی سیستمی مەتری، و پڕبەکارھێنترین سیستمی پێوانە.

یەکە بنچینەیییەکان لە سیستمی نێودەوڵەتی یەکە (SI)

(SI) حەوت یەکەی بنەڕەتی (Base Units) دەگرێتەوە. کە درێژی و بارستایی و کات و بڕەکانی دیکەی پێ وەسف دەکرێت.

بڕی سەرەکی	ناو	ھێما
درێژی	مەتر	m
بارستایی	کیلۆگرام	kg
کات	چرکە	s
تەزووی کارەبا	ئەمپێر	A
پلەی گەرمی دینامیکی گەرمی	کلڤن (پلەی گەرمی پەتی)	K
بڕی ماددە	مۆل	mol
توندی ڕۆشنایی	کاندێلا	cd

چەند یەکەیەکی تری پەسەندکراوی داڕێژراو لە سیستمی نێودەوڵەتی (SI)

سەرەڕای دوو یەکە بێ ڕەھەندە داڕێژراوەکان ڕادیان (rad) و سترادیان (sr)، ٢٠ یەکەی داڕێژراوی تر ھەن لەگەڵ ناوی تایبەتییان.

یەکە ناونراوە داڕێژراوە بنچینەکان لە سیستمی نێودەوڵەتی یەکەکان^[١]
ھێما	ناو	بڕ	یەکەی ھاوتا بە (EN)	ھاوتاکانی تر بە (EN)
Bq	بێکەرێل	تیشکدەری ناووکی یان تیشکی ئەتۆمداری (شیبوونەوە لە یەکەی کات)	s⁻¹	1/s
C	کۆڵۆم	بارگەی کارەبا یان بڕی کارەبا	s•A	s•A F•V
C°	پلەی سیلیزی	پلەی گەرمی بە ڕێژەی ٢٧٣٬١٥ کلڤن	K	K
F	فاراد	بارگەگری بارگەگر	kg⁻¹•m⁻²•s⁴•A²	C/V s/Ω
Gy	گرەی	absorbed dose (of ionizing radiation)	m²•s⁻²	J/kg
H	ھێنری	موگنەکاری (گونجاوەی ھاندانی موگناتیسی)	kg•m²•s⁻²•A⁻²	V•s/A Ω•s Wb/A
Hz	ھێرتز	لەرەلەر	s⁻¹	1/s
J	جوول	وزە، ئیش، گەرمی	kg•m²•s⁻²	N•m C•V W•s
kat	کاتاڵ	ھاندەرە چالاکی	mol•s⁻¹	mol/s
lm	لومەن	ڕوناکی لێبوونەوە یان ڕوناکی لێوەھاتن	cd	cd•sr
lx	لوکس	ڕووناکی	m⁻²•cd	lm/m²
N	نیوتن	ھێز، کێش	kg•m•s⁻²	kg•m/s²
Pa	پاسکال	پەستان، سترێس	kg•m⁻¹•s⁻²	N/m²
rad	ڕادیان	گۆشە	dimensionless^[٢]	m/m
S	سیمنز	گەیاندنی کارەبایی (توانای ماددەیەک بۆ گەیاندنی کارەبا)	kg⁻¹•m⁻²•s³•A²	١/Ω A/V
sr	سترادیان	گۆشەی بە قەوارە	dimensionless	m²/m²
Sv	سیڤت	equivalent dose (of ionizing radiation)	m²•s⁻²	J/kg
T	تێسلا	توندی بواری موگناتیسی، ھێزی گۆڕەپانی موگناتیسی	kg•s⁻²•A⁻¹	V•s/m² Wb/m² N/(A•m)
V	ڤۆڵت	جیاوازی ئەرکی کارەبایی، ھێزی جوڵێنەری کارەبایی	kg•m²•s⁻³•A⁻¹	W/A J/C
W	وات	توانا، radiant flux	kg•m²•s⁻³	J/s V•A
Wb	وێبەر	لێشاوی موگناتیسی (سەرجەمی تەوژمی موگناتیسی)	kg•m²•s⁻²•A⁻¹	J/A T•m²
Ω	ئۆم	بەرگری، بەرگەگرتنی تەزووی کارەبای بە نۆرە، تەگەرەی کارەبا لە تەزووی نۆرەکیدا	kg•m²•s⁻³•A⁻²	1/S V/A

ھەندێک لە پێشگرەکانی سیستمی نێودەوڵەتی (SI)

پێشگر	ھێما	ھۆکاری یەکە سەرەکیەکە
گێگا	G	١٫٠٠٠٫٠٠٠٫٠٠٠
مێگا	M	١٫٠٠٠٫٠٠٠
کیلۆ	k	١٫٠٠٠
ھێکتۆ	h	١٠٠
دێکا	da	١٠
دێسی	d	٠٫١
سێنتی	c	٠٫٠١
میللی	m	٠٫٠٠١
مایکرۆ	u	٠٫٠٠٠٠٠١
نانۆ	n	٠٫٠٠٠٠٠٠٠٠١
بیکۆ	p	٠٫٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠١

پەڕاوێزەکان

سەرچاوەکان

[١]

[٢]

Search