Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 1972

Η επιλογή του Μονάχου ως διοργανώτρια των 20ων Ολυμπιακών Αγώνων έγινε στην 64η Σύνοδο της ΔΟΕ στη Ρώμη, στις 26 Απριλίου 1966.

Αποτελέσματα ψηφοφορίας

Πόλη	Χώρα	1ος γύρος	2ος γύρος
Μόναχο	Δυτική Γερμανία	29	31
Μαδρίτη	Ισπανία	16	16
Μόντρεαλ	Καναδάς	6	13
Ντιτρόιτ	ΗΠΑ	6	-

Υπεύθυνη για την εταιρική ταυτότητα (corporate design) και τον σχεδιασμό της οπτικής επικοινωνίας των Ολυμπιακών Αγώνων του Μονάχου ήταν μια ομάδα υπό τη διεύθυνση του γνωστού σχεδιαστή Οτλ Άιχερ. Τυπικά χαρακτηριστικά ήταν η χρήση των χρωμάτων του ουράνιου τόξου ως σύμβολο των εθνών. Τα χρώματα γαλάζιο και ανοικτό πράσινο συμβόλισαν και τις άλπεις, ενώ το χρώμα κόκκινο ήταν ταμπού, γιατί μπορούσε να συνδεθεί με τις σύγχρονες δικτατορίες.

Το έμβλημα των Ολυμπιακών Αγώνων του Μονάχου είναι ένα στέμμα με ακτίνες φωτός που συμβολίζει το πνεύμα των Αγώνων: φως, ζωηρότητα και γενναιοδωρία.

Πρωτοποριακά ήταν τα εικονογράμματα για κάθε άθλημα, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά και είχαν βάση τη γεωμετρία και την απλοποίηση στην επικοινωνία, αλλά και η επίσημη μασκότ, ο σκύλος Βάλντι.

Περισσότερα από 481 εκατομμύρια ευρώ επενδύθηκαν στην κατασκευή των νέων αθλητικών εγκαταστάσεων και του Ολυμπιακού χωριού. Οι εργασίες διήρκεσαν από το 1968 μέχρι το 1972. Το «Ολυμπιακό πάρκο» εκτείνεται σε 300 εκτάρια και σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Γκύντερ Μπένις. Περιλαμβάνει το Ολυμπιακό χωριό, το κέντρο τύπου αλλά και τις αθλητικές εγκαταστάσεις. Κατασκευάστηκε ακόμα ο πύργος της τηλεόρασης, ύψους 280 μέτρων. Άλλα χαρακτηριστικά του πάρκου είναι τα 43 χλμ. δρόμων και οι 32 λίμνες.

Η καρδιά των Ολυμπιακών Αγώνων του Μονάχου είναι το Ολυμπιακό Στάδιο (Olympiastadion), χωρητικότητας 77.000 θεατών. Φιλοξένησε τα αγωνίσματα του στίβου, ποδοσφαιρικούς αγώνες, αγωνίσματα της ιππασίας αλλά και τις τελετές έναρξης και λήξης. Το κολυμβητήριο (schwimmhalle), 9.182 θεατών, φιλοξένησε την κολύμβηση, τις καταδύσεις και την υδατοσφαίριση. Οι υπόλοιπες εγκαταστάσεις περιλαμβάνουν, το ποδηλατοδρόμιο (radstadion), την αίθουσα της πυγμαχίας (boxhalle), την αίθουσα ολυμπιακών αθλημάτων (sporthalle), το γήπεδο του χόκεϊ (hockeyanlange) και την αίθουσα της πετοσφαίρισης (volleyballhalle).

Εκτός του Ολυμπιακού πάρκου βρίσκονται η αίθουσα καλαθοσφαίρισης στο «Messegelände», το εκθεσιακό κέντρο της πόλης (για ξιφασκία, άρση βαρών και πάλη), η πισίνα «Dantebad» για την υδατοσφαίριση, το κέντρο σκοποβολής «Hochbrück» και τοξοβολίας «Englischer Garten». Τα κέντρα του «Riem» και «Nymphenburg», φιλοξένησαν την ιππασία, η κοινότητα του Schleissheim την κωπηλασία και το Κίελο την ιστιοπλοΐα. Το ποδόσφαιρο διοργανώθηκε στις πόλεις Νυρεμβέργη, Ρέγκενσμπουργκ, Πάσσαου, Ίνγκολστατ και Άουγκσμπουργκ ενώ κάποιοι αγώνες χειροσφαίρσης στις Ουλμ, Γκέπινγκεν και Μπέμπλινγκεν.

Το πρωί της 5ης Σεπτεμβρίου 1972, ένας κομάντο των παλαιστινίων τρομοκρατών της οργάνωσης Μαύρος Σεπτέμβρης, εισβάλλει στο Ολυμπιακό χωριό και κρατά 11 ισραηλινούς αθλητές σε ομηρία, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση 200 φυλακισμένων παλαιστινίων. Δύο ισραηλινοί αθλητές θα εκτελεστούν.

Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή αποφασίζει να διακόψει προσωρινά τους Αγώνες, ενώ συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις από τις γερμανικές αρχές. Ο πρόεδρος της ΔΟΕ δήλωσε: "Η ειρήνη επλήγη από τις δολοφονίες που διέπραξαν οι τρομοκράτες. Το σύνολο του πολιτισμένου κόσμου καταδικάζει αυτό το έγκλημα. Σε ένδειξη σεβασμού προς τα θύματα αλλά και τους ομήρους, τα αγωνίσματα του απογεύματος θα διακοπούν".

Το βράδυ, ένα δράμα εξελίσσεται στο αεροδρόμιο του Μονάχου όπου οι τρομοκράτες προσπαθούν να διαφύγουν με τους ομήρους για το Κάιρο. Με την επέμβαση της γερμανικής αστυνομίας, σκοτώνονται οι 9 ισραηλινοί όμηροι καθώς και οι 5 από τους 8 τρομοκράτες. Το σύνολο των θυμάτων ανεβαίνει στους 18.

Μετά την απόφαση της μη οριστικής διακοπής των Αγώνων, η ΔΟΕ οργανώνει μια επικήδεια τελετή στο Ολυμπιακό στάδιο στη μνήμη των θυμάτων, η οποία συγκεντρώνει 80.000 άτομα. Ο πρόεδρος της ΔΟΕ, Έιβερι Μπράντατζ είπε την ιστορική φράση: "The Games must go on" (οι Αγώνες πρέπει να συνεχιστούν).

Την επομένη, οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα συνεχιστούν, όμως με μικρότερο ενθουσιασμό από πριν.

Ρεκόρ συμμετοχής στο Μόναχο με 121 χώρες να δηλώνουν παρούσες. Για πρώτη φορά αγωνίστηκαν 11 χώρες: Αλβανία, Σαουδική Αραβία, Μπενίν (με το όνομα Δαχομέη), Βόρεια Κορέα, Γκαμπόν, Άνω Βόλτα (σημερινή Μπουρκίνα Φάσο), Λεσότο, Μαλάουι, Σομαλία, Σουαζιλάνδη και Τόγκο. Η Γερμανία εκπροσωπήθηκε με δύο ομάδες, Ανατολική και Δυτική, καθότι τότε ήταν ακόμα χωρισμένη.

Όπως και στους προηγούμενους Αγώνες, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή απέκλεισε τη Νότια Αφρική, λόγω της τότε πολιτικής του απαρτχάιντ στη χώρα, αλλά έστειλε πρόσκληση σε μια άλλη αφρικανική χώρα, τη Νότια Ροδεσία με αποτέλεσμα να αντιδράσουν πολλές χώρες της Αφρικής. Μπροστά στην απειλή μποϋκοτάζ των αφρικανικών χωρών, αλλά και του Πακιστάν, της Γιουγκοσλαβίας και των Αντιλλών, η ΔΟΕ μετά από διαπραγματεύσεις 6 ημερών απέσυρε την πρόσκληση της Ροδεσίας (ψηφοφορία 36 υπέρ, 31 κατά και 3 απόντες).

• Ο Αμερικανός κολυμβητής Μαρκ Σπιτς, κέρδισε επτά χρυσά μετάλλια, πετυχαίνοντας και ισάριθμα παγκόσμια ρεκόρ σε μία Ολυμπιάδα. Συνολικά τα μετάλλιά του είναι 9, μαζί με τα δύο χρυσά στο Μεξικό στους Αγώνες του 1968.
• Η Σοβιετική γυμνάστρια, Όλγα Κόρμπουτ, έγινε αστέρι των Αγώνων μετά τη νίκη της στο σύνθετο ομαδικό, αλλά και την ήττα στο σύνθετο ατομικό (μία πτώση της, της στοίχισε το χρυσό). Τελικά πήρε άλλα δύο χρυσά στη δοκό και στις ασκήσεις εδάφους.
• Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχασαν το νικηφόρο σερί τους στην καλαθοσφαίριση (από το 1936) στο τελικό με τη Σοβιετική Ένωση, ο οποίος είχε ένα σκανδαλώδες φινάλε. Έξι δευτερόλεπτα πριν τη λήξη, το σκορ ήταν 49-48 υπέρ των Σοβιετικών, αλλά ο Σακαντελίτζε υπέπεσε σε φάουλ τρία δεύτερα πριν το τέλος. Ο Νταν Κόλινς με δύο βολές δίνει για πρώτη φορά το προβάδισμα στις ΗΠΑ με 50-49. Το παιχνίδι συνεχίζεται, οι Σοβιετικοί δεν σκοράρουν και το χρονόμετρο σταματά στο 1 δευτερόλεπτο ενώ είχε ήδη ακουστεί η κόρνα για τάιμ άουτ των Σοβιετικών. Το χρονόμετρο επιστρέφει στα 3 δευτερόλεπτα, οι Σοβιετικοί δεν σκοράρουν και οι Αμερικανοί ξεσπούν σε πανηγυρισμούς για την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου. Τότε όμως, ο γενικός γραμματέας της FIBA απαίτησε να επιστρέψει πάλι το χρονόμετρο στα 3 δευτερόλεπτα, εξαιτίας λάθους λίγο πιο πριν. Οι διαιτητές το δέχτηκαν και με τα 3 δευτ. ο Ιβάν Γιεντέσκο τροφοδοτεί τον Αλεξάντερ Μπελόφ με μακρινή πάσα (από την μία στην άλλη άκρη του γηπέδου!) και αυτός με λέι-απ σκοράρει, δίνοντας τη νίκη στους Σοβιετικούς με 51-50. Οι ΗΠΑ υπέβαλλαν ένσταση ότι το καλάθι ήταν εκπρόθεσμο, όμως με ψήφους 3 κατά & 2 υπέρ, αποτέλεσμα που διαμορφώθηκε από εμφανώς πολιτικούς λόγους (καθώς, κατά ψήφισαν η Ουγγαρία, Κούβα, Πολωνία και υπέρ η Ιταλία και το Πουέρτο Ρίκο), η ένσταση απορρίφθηκε.
• Ο Λάσε Βίρεν (Φινλανδία) κέρδισε τα 5.000 και 10.000 μέτρα, κάτι που θα επαναλάβει και στο Μόντρεαλ το 1976.
• Ο Βαλέρι Μπορζόφ από την ΕΣΣΔ, κέρδισε τα 100μ. και 200μ. με χρόνο 10.14 και 20.00 στο στίβο αντίστοιχα.
• Η νεαρή Δυτικογερμανίδα Ούλρικε Μάιφαρτ, στέφεται η νεότερη χρυσή ολυμπιονίκης κερδίζοντας στο άλμα εις ύψος με επίδοση στο 1.92 μέτρα.

Δύο μετάλλια κατέκτησε η Ελλάδα στο Μόναχο:

• Ασημένιο μετάλλιο από τον Πέτρο Γαλακτόπουλο στα 74 κιλά της ελληνορωμαϊκής πάλης.
• Ασημένιο μετάλλιο από τον Ηλία Χατζηπαυλή στην κατηγορία "Finn" της ιστιοπλοΐας.

Μέσα στην οκτάδα βρέθηκαν:

• Σταύρος Τζωρτζής - 6ος στα 400μ. εμπόδια
• Χρήστος Ιακώβου - 5ος στην κατηγορία 82,5 κιλών, άρση βαρών
• Βασίλης Γανώτης - 7ος στην κατηγορία 52 κιλών της ελληνορωμαϊκής πάλης
• Στέλιος Μυγιάκης - 7ος στην κατηγορία 62 κιλών της ελληνορωμαϊκής πάλης