Bassel Khartabil
Bassel Khartabil (arabieraz: باسل خرطبيل), Bassel Safadi izenaz ere ezaguna (arabieraz: باسل صفدي ; Damasko, 1981eko maiatzaren 22a – 2015eko urriaren 3a) siriar palestinar software irekiko garatzaile bat eta kultura librearen defendatzailea izan zen. Desagerpen luze baten ondoren, 2017ko abuztuan, haren emazteak Facebooken azaldu zuen Khartabil Siriako erregimenak exekutatu zuela 2015ean desagertu eta gutxira.[1][2]
Bassel Khartabil | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Siria, 1981eko maiatzaren 22a |
Herrialdea | Siria Palestina |
Bizilekua | Damasko |
Heriotza | Damasko eta Sednaya Prison (en) , 2015 (33/34 urte) |
Heriotza modua | heriotza zigorra |
Familia | |
Ezkontidea(k) | Noura Ghazi (en) |
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | arabiera ingelesa |
Jarduerak | |
Jarduerak | software garatzailea, ingeniaria, software ingeniaria, informatikaria, militante politikoa, blogaria eta wikilaria |
Lan nabarmenak | |
Jasotako sariak | ikusi
|
Kidetza | Mozilla Creative Commons Wikipedia |
Mugimendua | free-culture movement (en) sharism (en) |
Izengoitia(k) | Bassel Safadi |
Zerbitzu militarra | |
Parte hartutako gatazkak | Siriako Gerra Zibila |
Bizitza eta lana
Khartabil Damaskon jaio zen, eta Sirian hazi. Bertan, software irekia garatzen hasi zen buru-belarri. Aiki Lab lankidetza bidezko ikerketa konpainiako sortzaileetako bat eta arduradun teknologiko nagusia izan zen,[3] baita Al-Aousekoa ere,[4] Siriako arkeologia zientzia eta arteei buruzko ikerketa eta argitalpen erakunde bat. Siriako Creative Commonseko proiektuburu lanetan aritu eta bertako kide publikoa izan zen,[5] eta ekarpen handia egin zien Mozilla Firefox, Wikipedia, Openclipart, Fabricatorz, and Sharism-i.[6] Hari egozten zaio, hain zuzen, "Sirian, bertako herritarrentzat Internet ireki eta bertako sarbidea zein ezagutza izugarri zabaltzea".[7]
Bere azken lanean Palmira Siriako antzinako hiriaren 3D berreraikuntza birtual ireki bat sortu zuen,[8][9] denbora errealeko bistaratzea lortu, eta Aiki Framework Internet programaziorako egitura Fabricatorzen bitartez landu.[10][11] Azken hau geroago sortu ahal izan zen eta, erakusten den bakoitzean, haren izena omentzen da.
Atxilotu eta hil
2012ko martxoaren 15ean, Siriar Udaberriaren urteurrenean, Siriako gobernuak Adra espetxera atxilotu zuen.[12] Ordutik 2015eko urriaren 3ra, ezagutzen ez den toki batera lekualdatu zuten, segur aski auzitegi militar batek epai zezan.[13][14] 2015eko urriaren 7an, Human Rights Watch eta giza laguntzako beste 30 erakundek gutun bat atera zuten Khartabilen kokapena argitu zedin. 2015eko azaroaren 11n, baina, Khartabil sekretuki heriotza zigorra jaso zuelako zurrumurrua zabaldu zen.[15][16] Azkenean, 2017ko abuztuan, haren emazte Noura Ghazik berretsi egin zuen 2015ean atxilotu eta gutxira exekutatu zutela.