Erriberabeitia
Erriberabeitia[4] (ofizialki Ribera Baja/Erriberabeitia) Arabako erdi-mendebaldeko udalerri bat da, Añanako kuadrillakoa. Herriburua, Ribabellosa, udalerriaren erdi-hego-mendebaldean dago, Gasteiztik 30 bat kilometro hego-mendebaldera.
| Erriberabeitia | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Araba, Euskal Herria | |||||||||||
 Rivabellosa herria | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua | Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||||
| Lurraldea | Araba | ||||||||||
| Eskualdea | Añana | ||||||||||
| Izen ofiziala |  Ribera Baja/Erriberabeitia | ||||||||||
| Alkatea | Amado Martinez de Iturrate Kuartango (Ribera Baja Bizirik) | ||||||||||
| Posta kodea | 01213 | ||||||||||
| INE kodea | 01047 | ||||||||||
| Herritarra | erriberabeitiar | ||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Koordenatuak | 42°44′23″N 2°53′29″W / 42.7398°N 2.8913°W | ||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 27,74 km2 | ||||||||||
| Garaiera | 482 metro | ||||||||||
| Distantzia | 30 km Gasteiza | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 1.423 (2023) 7 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 0,06 biztanle/km² | ||||||||||
| Hazkundea (2003-2013)[1] | % 55,84 | ||||||||||
| Zahartze tasa[1] | % 21,08 | ||||||||||
| Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 47,17 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera tasa[1] | % 75,98 (2011) | ||||||||||
| Genero desoreka[1] | % 7,85 (2011) | ||||||||||
| Langabezia erregistratua[1] | % 9,94 (2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[1] | % 25,87 (2010) | ||||||||||
| Kaleko erabilera [2] | % (2016) | ||||||||||
| Etxeko erabilera[3] | % 4.89 (2016) | ||||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||||
| Sorrera data | 1095 | ||||||||||
| Webgunea | http://www.riberabaja.eus | ||||||||||
Izena
Erriberabeitia izenaren amaierako –a artikulua da eta deklinatzean honela egin behar da: Erriberabeitia, Erriberabeitiarekin, Erriberabeitian...; baina Erriberabeitiko, Erriberabeititik, Erriberabeitira... Era berean, izen honek bere azken –a galtzen du ondoan beste determinatzaile bat edo adjektiboa daramanean; adibidez: Erriberabeiti maitea, Erriberabeiti osoan, Gure Erriberabeiti hau...[4]
Geografia
Ingurune naturala
Mendi gutxiko erliebea du Erriberabeitiak. Baia ibaiak udalerriaren mendebaldeko muga zeharkatzen du; ekialdeko muga, aldiz, Zadorrak.
Udalerri mugakideak
- Iparraldean: Erriberagoitia.
- Hegoaldean: Armiñon eta Miranda Ebro (Burgos).
- Ekialdean: Armiñon, Berantevilla eta Trebiñu.
- Mendebaldean: Erriberagoitia eta Lantaron.
Ekonomia
Nekazaritza izan da udalerriaren ardatz ekonomiko tradizionala, gaur egun indarra galtzen ari bada ere.
Ribabellosan Arasur parke logistiko handia ireki zuten 2006ko urtarrilean. Oraindik ez da guztiz bukatu, baina 2008ko hasieran 70.000 m2 industria-nabe zituen jada. Ribabellosan bertan fabrikatzen dira Talgo trenen bagoiak 1964tik.
Banaketa administratiboa
Sei herrik osatzen dute udalerria:
- Igai
- Melledes
- Quintanilla de la Ribera
- Ribaguda
- Rivabellosa (udalerriko herriburua)
- Manzanos
Demografia
XX. mendearen lehen erdian Erriberabeitiak biztanle gutxi batzuk irabazi zituen, baina nekazaritzari lotutako udalerria izanik, 1950eko hamarkadatik aurrera galera iritsi zen. 1990eko hamarkadan 1950ean zituen biztanleen herena edukitzera iritsi zen.XX. mendearen amaieran eta XXI. mendearen hasieran aldaketa demografiko garrantzitsua gertatu zen, eta biztanle kopurua laukoiztu egin zen, batez ere Miranda Ebro hiriaren hazkundearen ondorioz hango jende asko Erriberabeitira etorri zelako bizitzera.
| Erriberabeitiko biztanleria |
|---|
 |
| Datu-iturria: www.ine.es |
Politika
2023-2027 legegintzaldia
2023ko hauteskundeen ondorengo Erriberabeitiako udalbatza | |||||
Alderdia | 2023ko maiatzak 28 | ||||
| Zinegotziak | Boto kopurua | ||||
| Ribera Baja Bizirik (RBB) | 4 / 9 | ||||
| Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ) | 3 / 9 | ||||
| Alderdi Popularra (PP) | 2 / 9 | ||||
| Euskadiko Alderdi Sozialista-Euskadiko Ezkerra (PSE-EE) | 0 / 9 | ||||
| Datuen iturria: Hauteskunde emaitzak. Eusko Jaurlaritza | |||||
Alkateak
Hauek izan dira Erriberabeitiko azken alkateak:
| Alkatea | Agintaldi hasiera | Agintaldi amaiera | Alderdia[5] | |
| Felix Camara Molina[5]/Carlos Julian Sainz[6] | 1979 | 1983 | Independenteak[5] / Zentro Demokratikoaren Batasuna[6] | |
| Luis Maria Primitivo Angulo Lopez | 1983 | 1987 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Luis Maria Primitivo Angulo Lopez | 1987 | 1991 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Luis Maria Primitivo Angulo Lopez[6] | 1991 | 1995 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Jose Maria Unamunzaga Guinea | 1995 | 1999 | Alderdi Popularra | |
| Jose Maria Unamunzaga Guinea[7] | 1999 | 2002a[8] | Alderdi Popularra[9] | |
| Pedro Montoya Ruiz[8] | 2002 | 2003 | Euskadiko Alderdi Sozialista - Euskadiko Ezkerra | |
| Pedro Montoya Ruiz[8] | 2003 | 2007 | Euskadiko Alderdi Sozialista - Euskadiko Ezkerra | |
| Pedro Montoya Ruiz[8][10] | 2007 | 2011 | Euskadiko Alderdi Sozialista - Euskadiko Ezkerra | |
| Pedro Montoya Ruiz[8] | 2011 | 2014b | Euskadiko Alderdi Sozialista - Euskadiko Ezkerra | |
| Pedro Montoya Ruiz[8][11] | 2014 | 2015 | Ez esleituak | |
| Peio Ruiz Garcia[5][12] | 2015 | 2018c | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Miren Santamaria Martinez[5][12][13] | 2018 | 2019 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Miren Santamaria Martinez[13][14] | 2019 | 2023 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Amado Martinez de Iturrate Kuartango[15][16] | 2023 | Jardunean | Ribera Baja Bizirik | |
a 2001. urtean Jose Maria Unamunzaga 8 urtez gaitasungabetu zuten, Euzko Alderdi Jeltzaleari informazioa ukatzeagatik. 2002an zentsura-mozio bat bere kargutik bota zuen.
b 2014. urtean Pedro Montoyak bere alderdia utzi zuen, ez ordea bere kargua.
c Alkateak bere kargua utzi zuen, udalerri bertan dagoen Arasur parke logistikoa gidatzeko.
Kultura
Jaiak
- Maiatzaren 15a, landa-herri guztietan bezala, San Isidro eguna.
- Abuztuaren azken astean, Rivabellosako festak.
Ondasun nabarmenak
- San Juan eta Magdalena baseliza xumea, Rivabellosan. XV. mende inguruko eraikina da, gutxienez.
- Saenz de Santamaria Jauregia, Rivabellosan. Apezetxea albo batera atxikia du.
- Baias ibaia Rivabellosa parean igarotzen duen zubia. Erdi Arokoa izan daiteke, jatorrizkoa erromatarren garaikoa ei zen.
- San Eztebe eliza, XVI. mendekoa.
- Salazar jauregia, XVII. mendekoa.
Erreferentziak
Ikus, gainera
Kanpo estekak
| Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Herriko Wikiatlasa |
- (Gaztelaniaz) Erriberabeitiari buruzko informazioa Añanako Kuadrillaren webgunean
- (Gaztelaniaz) «Ribera Baja / Erribera Beitia», Auñamendi Eusko Entziklopedia.
- (Gaztelaniaz) Arasur parke logistikoaren webgunea[Betiko hautsitako esteka]
- (Gaztelaniaz) Rivabellosako webgunea
Datuak: Q1445256
Multimedia: Ribera Baja-Erriberabeitia / Q1445256
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Erriberabeitia
