Frances Elizabeth Allen
Frances Elizabeth “Fran” Allen (1932ko abuztuaren 4a - 2020ko abuztuaren 4a) estatubatuar informatikaria izan zen, konpiladoreak optimizatzen aurrendaria izan zena. Konpiladoretan, kode optimizazioan eta konputazio paraleloan egin zituen lanak arrakasta izan zuten. Rol oso importantea izan zuen programazio hizkuntzak sortzeko eta Segurtasun Agentzia Nazionalan segurtasun kodeak sortzeko.[1][2]
| Frances Elizabeth Allen | |
|---|---|
 (2008) | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Peru (New York), 1932ko abuztuaren 4a |
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak |
| Heriotza | Schenectady (New York), 2020ko abuztuaren 4a (88 urte) |
| Heriotza modua | berezko heriotza: Alzheimerra |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | Jacob T. Schwartz (en)  (1972 - 1982) |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | State University of New York at Albany (en) 1954) Zientziatan graduatua Michigango Unibertsitatea 1957) Master of Science (en) |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | informatikaria, unibertsitateko irakaslea eta ingeniaria |
| Enplegatzailea(k) | Kaliforniako Unibertsitatea San Diegon New Yorkeko Unibertsitatea Kaliforniako Unibertsitatea Berkeleyn IBM (1957 - |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Kidetza | Ingeniari Elektriko eta Elektroniken Institutua Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Ingeniaritzako Akademia Nazionala Association for Computing Machinery Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala |
IBMko lehenengo bazkidea bihurtu zen eta 2006an Turing saria irabazten zuen lehenengo emakumea bihurtu zen.
Karrera
Allen Peru, New Yorken haunditu zen, landetxe batean. Bertan New Yorkeko Irakasleentzako Unibertsitate Estatalean (gaur egugo Albanian dagoen New Yorkeko Unibertsitate Estatala) matematiketan Masterra lortu zuen 1954an[3]. 1957an Michiganeko unibertsitatean matematiketan gradu bat lortu eta eta Perun, New Yorken [4]irakasle bezala hasi zen. Ikasteko deudaren ondorioz IBM lan egiten hasi zen 1957ko uztailaren 15. Hasieran deudak ordaindu harte IBM lgeratzea planteatu zuen. Azkenean 45 urtez lan egin zuen erretiratu arte.
Allen lehenengo emakume bazkidea izan zen IBM 1989an. 2007 IBM Kamadaderia Doktoretza saria sortu zuen bere honorez. 2006an Turin Saria[5] lortu zuen
Sariak eta ohoreak
Allen IEEE eta Sistema Informatikoen Elkarteko (ACM) bazkidea da. 2000. urtean, Ordenagailuen Museo Historikoko bazkide izendatu zuten, "Programazioa optimizatzeagatik eta ordenagailu paraleloetarako konpilatzeagatik[6] egindako ekarpenengatik. "Telekomunikazio eta Informatika Batzordearen, Ikerketa Informatikoaren Elkartearen (CRA ingelesez) batzarraren eta Amerikako Zientzia Nazionalerako Fundazioaren Informatika eta IKTen sektoreko aholku batzordearen parte da. [Ingeniaritza Akademia Nazionala] eta Amerikako elkarte Filosofiakoaren kidea da. [Beharrezko erreferentzia falta da] 1994an Arte eta Zientzien Akademia amerikarreko bazkide hautatu zuten[7].
1997an, Allen Emakumeen Famaren Aretoan[8] sartu zen. 2002an erretiratu zen IBMtik, eta Augusta Ada Lovelace saria irabazi zuen urte horretan Emakume Informatikoentzako Elkarteak.
2007an, Allenek errendimendu handiko informatikan egindako lanagatik errekonozitua izan zen Turing Saria[9] jaso zuenean. Horregatik, berrogei urteko historiaren saria irabazi zuen lehen emakumea bihurtu zen, zenbatzeko Nobel sariaren baliokidetzat hartzen dena eta Informatika Sistemen Elkarteak ematen duena. Albaniako Suny Unibertsitateko[10] [11][12][13][14]Neguko galan Zientziako Ohorezko Doktoretza jaso zuen. Sari hori lortu ondoren, Allenek "Zientzia, informatika eta ingeniaritzako emakumeentzako aukera"[15] gehiago emango zituela espero zuen. 2009an McGill Unibertsitateko Zientziako Ohorezko Doktorego bat eman zioten "konpilazio teknikak optimizatzeko teoria eta praktikari egindako ekarpen aitzindariengatik, konpiladore modernoak eta exekuzio paralelo automatikoa optimizatzeko oinarria sortuz". ACMri aurkeztutako hitzaldian, Allenek bere lana deskribatzen du.[16]
Erreferentziak
Ikus, gainera
Kanpo estekak
Datuak: Q9602
Multimedia: Frances E. Allen / Q9602
