Fuerteventura

Tradizionalki, Fuerteventura izena bertan jotzen duten haize indartsuei egotzi zaio, gaztelaniazko fuerte viento (haize indartsua) esamoldetik. Era berean, ventura hitzak zoria ere esan nahi du, eta lotu izan da bertan egin zitekeen diruarekin^[3].

Angelino Dulcerten 1339ko planisferioan izen horrekin agertzen da jada: «Forte Ventura», XIV. mendean zehar aldatu zen toponimia, elkarrekin idatzi zen arte. Gaur egungo teoriarik ezarrienak dio Antzinako Erroman Kanariek zuten izenetik datorrela: Fortunatae Insulae^[4]. Plinio Zaharraren arabera uhartearen izena Planasia zen^[5].

XV. mendean konkista baino lehen Erbania izena zuen, eta bi zatitan zegoen banatuta: Jandia eta Maxorata; hortik datorkio gaur egungo gaztelaniazko gentilizioa: majorero^[6]. Uhartean maxo izeneko leku ugari ere badaude. Kolonizazioaren eraginez, jatorrizko guantxea galdu zen, eta gaur egun gaztelania hitz egiten da gehienbat. Hala ere, oraindik badira hainbat toponimo guantxe: Tuineje, Giniginámar, Tesejerague, Tefía, Triquivijate eta abar.

Mendirik altuena Pico de la Zarza da (813m).

Klima

Datu klimatikoak (Fuerteventurako aireportua, 25 m (1981–2010))
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	28.5	30.8	34.0	38.0	36.8	41.6	43.0	41.0	37.9	36.5	34.8	29.5	43.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	20.6	21.0	22.2	22.9	24.1	25.8	27.3	27.8	27.5	26.1	24.0	22.0	24.3
Batez besteko tenperatura (ºC)	17.6	17.9	18.9	19.5	20.6	22.5	24.0	24.6	24.4	22.9	20.9	18.9	21.1
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	14.7	14.8	15.5	16.0	17.1	19.1	20.8	21.5	21.2	19.8	17.7	15.9	17.8
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	8.0	8.0	8.0	9.5	11.6	13.0	14.0	15.0	15.0	12.0	10.5	9.0	8.0
Euria (mm)	14	16	12	5	1	0	0	0	2	8	13	26	97
Euri egunak (≥ 1 mm)	2.5	2.4	1.9	1.0	0.2	0.0	0.0	0.1	0.5	1.7	2.2	3.2	15.7
Eguzki orduak	190	190	233	242	280	285	294	289	246	227	203	186	2836
Hezetasuna (%)	68	69	68	65	66	67	69	71	72	73	71	71	69
Iturria: Agencia Estatal de Meteorología[7]

Espainiarren aurreko garaia

Uharteko jatorrizko biztanleek, maxoek edo majoreroek, euren gaztelerazko bertsioan, bereber jatorria zuten. Uhartera, K. a. 1. milurtekoaren erdialdean iritsi zela pentsatzen da. Maxoen gizartea eredu tribal batean antolatzen da. Ekonomiaren oinarria abeltzaintza zen, eta landare-bilketarekin, arrantzarekin, itsaski-bilketarekin eta, beharbada, arkeologikoki dokumentatu gabeko nekazaritzarekin osatzen zen^[8].

Europarrak iritsi aurretik uhartea bi erresuma indigenatan banatua zegoen, batzuk Guise erregearen jarraitzaileak eta beste batzuk Ayoserenak. Tribu hauen lurraldeak Maxorata (iparraldean) eta Jandia (hegoaldean) ziren, La Paredeko istmoan dagoen harresi batek banantzen zituen (oraindik partzialki kontserbatzen dena). Uhartearen antzinako izenak, Erbania, harresi honi erreferentzia egiten dio.

Uhartea Gaztelaren konkista gertatu baino askoz lehenagotik ezagutzen zen. Mallorcako, Aragoiko, Portugalgo edo Genovako merkatariek espedizioak egin zituzten, potentziek konkista eskubidea eztabaidatzen baitzuten.

Grabatu podomorfoak

Konkista eta kolonizazioa

Aro Modernoa

Aro Garaikidea

Uhartea 6 udalerritan banatuta dago:

• Antigua (9.715 biztanle)
• Betancuria (715 biztanle)
• La Oliva (21.354 biztanle)
• Pájara (20.283 biztanle)
• Puerto del Rosario (35.293 biztanle)
• Tuineje (13.569 biztanle)

• Fuerteventura 360º