Lut basamortua
Daxt-e Lut1 UNESCOren gizateriaren ondarea | |
Mota | Naturala |
Irizpideak | vii, viii |
Erreferentzia | 1505 |
Kokalekua | Kerman Iran |
Eskualdea2 | Asia-Pazifikoa |
Koordenatuak | 30°36′18″N 59°04′04″E / 30.605°N 59.06777°E |
Izen ematea | 2016 (XL. bilkura) |
1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) 2 UNESCOren sailkapena |
Lut basamortua (persieraz: دشت لوت, Daxt-e lut, "Hutsaren basamortua"), askotan Daxt-e Lut basamortua, Irango Kerman probintzian dagoen basamortu gazi zabala da. Satwlite-telemetria bidezko gehienezko lurrazal-tenperatura 70,7 °C izanik[1] (baina ez aire-tenperatura, txikiagoa dena), munduko lekurik beroenetakoa da. Lehorrenetakoa ere bada.
2016an, Unescok Gizateriaren Ondare izendatu zuen[2].
Ezaugarriak
Irango geografiaren ezaugarri nagusia goi-ordoki bat da mendiz inguratua eta arro hidrologikoetan banatua. Daxt-e Lut horietako basamortu-arro bat da, 480 km luze eta 320 km zabal[3], eta munduko leku lehorrenetakotzat joa[4][5][6]. Beste basamortu-arro nagusia Daxt-e Kavir da.
Lut basamortuaren azalera 51.800 km2 inguru da[7]. Urtaro hezean, udaberrian, une labur batez ura Hazaram mendietatik jeisten da, baina azkarregi lehortu eta atzean uzten ditu harriak, hondarra eta gatza bakarrik.
Basamortuaren ekialdea behe-ordoki bat da, gatzagaz estalia. Erdialdea aldiz, haizeak lurra zizelkatu du 150 km luzeran, bizkar eta ildo paraleloak sortuz, 75 m garai direnak[3]. Eremu honetan arroila eta dolina ugari dago. Hego-ekialdea hondarrezko hedadura zabala da, saharar erg bat bezalakoa, 300 m garaiko dunak dituena, munduko garaienetakoak[3].
- "Hondarrezko gazteluak"
- Yardang luze bat
- Gatzaga