Pantxika Urruti
Pantxika Urruti (Barkoxe, Zuberoa, 1955eko urtarrilaren 2a) pastoraletako errejenta eta Buhamiak taldeko kantaria da.[1]
Pantxika Urruti | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Barkoxe, 1955eko urtarrilaren 2a (69 urte) |
Herrialdea | Zuberoa, Euskal Herria |
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | euskara frantsesa |
Jarduerak | |
Jarduerak | abeslaria |
Genero artistikoa | pastorala |
Biografia
Haurtzaro goxoa izan zuen. Lagun talde bikaina zuen etxe inguruan. Barkoxeko Gaztelondo eskolan egin zituen lehen ikasketak eta ondoren Oloroera (Biarno) joan zen ikasten jarraitzeko asmoz. Hara joan zen jaioterriko lehena izan zen. Amak horrela nahi izan zuelako eta irakasleak ere akuilatu zuelako. Ama laboraria eta aitzindaria zen. Hiru seme-alabentzako nahi izan zituen gauzak ondo antolatu.
Txikitan hasi zen kantuan elizan, han ikasi zuen kantua maitatzen eta bizpahiru bozetan abesten. Gero ostatu zokoetan, eta taula gainean, pastoraletan eta Buhaminak taldean abestu du.
Buhamiak
Herriko jaietan dantza egin ordez, ostatu zokoan kantuz eta kantuz aritzen ziren. Hola sortu zuten Buhaminak, 2001ean.[2] Emazteen artean maite dutelako kantatzea. 36 kidek osatzen dute taldea. Emazte tonuan kantuz aritzeko beharretik sortu zuten Buhaminak. Bestazale eta kantariak dira, hortik Buhaminak izena. Terapia bat bezalakoa da kantatzea.
Pastoralak
Aspaldian sortu zitzaion pastoralekiko tirria. 1974an izan zen pastoral bat Barkoxen [Etxahun Barkoxe], baina emazteek, orduan, ez zuten lekurik plaza andere gisa, taula gainean gortinak irekitzeko soilik. Germain Lexardoik Barkoxeko auzo bakoitzeko bi emazte sartu zituen. Pantxikak gustua hartu zion, eta ikusi nola muntatzen den pastoral bat. Geroago, 1979an, Etxahunek emazteendako bakarrik idatzitako Ximena pastoralean arizale eta antolatzaile izan zen. Berrogei bat emazte ziren. Parisetik joan izan zitzaien galdezka ekintza feminista bat zen. Ez zen horrelakorik elkarlana baizik.
2012an heldu zion pastoraletako errejent lanari eta Maddiren trajeria izan du laugarrena, 2022ko urriaren 15ean eta 16an eman zuten, Zugarramurdiko leizeetan (Nafarroa).[3]
Emazte errejenta izatea eta pastoralak Zuberoatik at muntatzea ez zaizkio dohainik atera. Pastoralak egiten segitzea du amets. Nahiko luke eman Inesa Gaxen pastorala, Xarnegu eskualdean, okzitaniera sartuz; Henrike IV.aren garai hartan. Nozbait, bai Marga Andurain ere, jadanik idatzia baita
Zuzendutako pastoralak
- Katalina de Erauso (2016)[4]
- Karmen Etxalarkoa (2017)[5][6]
- Andere serora Hiriburun (2018)[7][8][9]
- Maddiren trajeria (2022)[10][3]
Erreferentziak
Kanpo estekak
- Pantxika Urruti Facebook
- Joseba Aurkenerena: Xaretako pastorala, euskal izaeraren gorazarre.[1]