Yaneth Cajahuanca

Huacon jaio zen 1971ko otsailaren 4an. Oihaneko Nekazaritza Unibertsitate Nazionalean, Tingo Maria herrian, Zooteknista Ingeniaritzako goi-mailako ikasketak egin zituen eta 1995ean amaitu zituen. Ingurumen-kudeaketako graduondoko ikasketak ere egin zituen.^[1]

Zooteknista zientziak hainbat parametro aztertzen ditu etxeko eta basoko animaliak hobeto aprobetxatzeko, animalien ongizatea zainduta eta animaliok gizakiari ahalik eta etekin handiena eta errentagarritasun handiena lortzeko baliagarri izango zaizkionak zainduta, eta baliabideak modu egokian administratuta ingurumenaren iraunkortasun-irizpideen arabera.

2006ko hauteskunde orokorretan hartu zuen parte lehen aldiz, Union de Perú alderdiak Huánucoko Kongresukide aukeratua izan baitzen.

Biltzarkide gisa kudeatzen ari zela, 270 lege-proiekturen formulazioan parte hartu zuen, eta horietako 48 errepublikaren lege gisa onartu ziren.^[2]

Ondoren, 2018ko eskualde-hauteskundeetan, "Movimiento Político Hechos y no Palabras" Mugimendu Politikoko hautagai gisa aurkeztu zen Huánucoko eskualde-gobernantzarako, baina ez zuen arrakastarik izan.^[3][4]

Errepublikaren biltzarkide izan zen bitartean, Cajahuancak hainbat eskandalu eta polemika izan zituen.^[5]

Hauexek dira:

• Parlamentu-funtzioa bere gain hartu baino lehentxeago, 2006ko ekainaren 27an, estreinatu zen politikan. Orduan, UPP-PNPren talde hartako beste legegile batzuekin TLC Estatu Batuekin onartzea eragotzi nahi izan zuten indarkeria-ekintzekin.

• 2006ko uztailaren 25ean, Peruko Errepublikako Kongresukideak zin egiten ari zirela, Cajahuancak hitz hauekin zin egin zuen: Por Dios, por la Patria, por los cocaleros y por los traicionados del pueblo, Prestatze-batzordeko lehendakaria zen Carlos Torres Caro argi eta garbi ahotan izanez. Izan ere, Torres Caro UPPtik eta Alderdi Nazionalista Peruano delakotik banandu zen Ollanta Humalarekin desadostasunak izateagatik. Ondorioz, Torres Carok baliogabetu egin zuen zina eta Cajahuancak berriro zin egin behar izan zuen.

• Cajahuancak parlamentari gisa hasi zuen bere lana, eta bere enpresaren titulartasunari eutsi zion: Representaciónes JASAR EIRL. Enpresa automotrizitateko artikuluak eta produktuak erosi eta saltzen ditu, eta Estatuarekin kontratuak izan zituen autoparteen, erregaien eta lubrifikatzaileen ordezkoak.

• Kudeatzen hasi eta hilabete gutxira, bere bulegoko aholkulari William Pérez Meléndez bikote sentimentala modu irregularrean kontratatu izana salatu zitzaion. Pérez desgaituta zegoen Estatuan lan egiteko.

• Baguako sarraskia baino lehentxeago, 2009ko ekainaren 5ean, kazetaritza-programen bidez zabaldutako bideo batek erakutsi zuen Cajahuancak, Alderdi Nazionalista Peruanoko beste batzarkide batzuekin batera, eskualdeko bertakoak gobernuaren aurka borroka egitera bultzatu zituela, eta, aldi berean, Alan García presidentearen autoritatea ez onartzen saiatu zirela.^[6]

• Baguako gertaeren ondorioz, eta gatazkaren funtsarekin zerikusia zuten dekretuen etendura onartu zen bilkura batean, Cajahuancak eta bere bankadak, hemizikloaren erdian protesta egin zuten, ez baitzeuden ados etendurarekin, baizik eta natiboek auzipetutako dekretuen indargabetze osoarekin. Legegileak gau osoan hemizikloan egon ziren protesta-seinale gisa hurrengo eguneko goizera arte, natiboeek egin zuten martxan laguntzeko. Gertaera horren ondorioz, Cajahuanca eta Alderdi Nazionalista Peruanoko sei batzarkide kargutik kendu zituzten 120 egun.

• 2010eko martxoaren 23an, bilkura batean, José Antonio Chang Hezkuntza ministro eta Ministro Kontseiluko lehendakariari interpelazioa egin zitzaion. Cajahuancak usteltzat jo zuen azken hori, eta herria ezjakintzat hartu zuela, ortografia-akatsak zituzten bi milioi libururen ondorioz. Ondoren esan zuen hizkuntzalariak ez zekiela ezer arazoaz, Martha Hildebrandt aipatuz. Azken horrek erantzun zion liburuak berrikusi zituela akatsak zuzentzeko, eta lan hori isilean egin zuela, beste batzuk (Cacahuanca) ez bezala.

• 2011ko urtarrilaren 13an, Cajahuancak bulegora inoiz joaten ez ziren hiru langile sartu zituela jakinarazi zuen egunkari nazional batek. Horietako bik ustez Tingo Marían lan egiten zuten, eta beste bat Alderdi Nazionalista Peruanoko kidea zen. Horren aurrean, Cajahuanca bere burua defendatzen saiatu zen, eta azaldu zuen salaketa hori Ollanta Humalaren hautagaitza kaltetzeko baino ez zela agertu. Azken horrek, ordea, etenaldi bat jarri zion, kasuaren ikerketak amaitu arte. Horren ondorioz, Cajahuancak ez zen berriro hautaketan sartu.^[7][8]

• Cajahuancak adierazpen polemiko batzuk eman zituen Humala Peruko presidentetzarako kanpaina egiten ari zen moduari buruz. Bere diskurtsoa moteltzean, Humala Estatu Batuekin egindako akordioak onespen gisa ikusten hasi zela esan zuen, beti haien aurka agertu zenean. Humalaren diskurtsoa bere alderdiaren printzipioetakoa ez zela ziurtatu zuen. Cajahuancak adierazpen horiek bukatu zituen zera esanez, ez zekiela Peruko Alderdi Naionalistan jarraituko zuen legegintzaldia bukatzean.