خارکوف
خارکوف (خارکُف) (به روسی: Ха́рьков) یا خارکیف (خارکیو) (به اوکراینی: Харків) دومین شهر بزرگ اوکراین است. خارکوف در شرق اوکراین واقع شدهاست.
خارکوف (خارکیف) Харків | |
---|---|
Ха́рьков | |
جایگاه در نقشهٔ اوکراین | |
مختصات: ۴۹°۵۵′ شمالی ۳۶°۱۹′ شرقی / ۴۹٫۹۱۷°شمالی ۳۶٫۳۱۷°شرقی | |
کشور | اوکراین |
استان | خارکف |
زیرمجموعه | ۹ ناحیه |
تأسیس | ۱۶۵۵–۵۶ |
مدیریت | |
• شهردار | Ihor Terekhov |
مساحت | |
• شهر | ۳۵۰ کیلومتر مربع (۱۴۰ مایل مربع) |
بلندی | ۱۵۲ متر (۴۹۹ پا) |
جمعیت (۲۰۱۲) | |
• شهر | ۱٬۴۳۰٬۸۸۵ کاهش |
• کلانشهری | ۱٬۷۳۲٬۴۰۰ |
منطقه زمانی | یوتیسی ۲+ (EET) |
• تابستانی (DST) | یوتیسی ۳+ (EEST) |
کد پستی | ۶۱۰۰۱—۶۱۴۹۹ |
پیششماره تلفن | (۳۸۰)+ |
پلاک خودرو | ХА, ۲۱ (old) |
وبگاه |
نام
این شهر در زبان روسی Ха́рьков و در زبان اوکراینی Харків نام برده میشود. در زبان فارسی برای اشاره به این شهر از نامهای خارکوف، خارکُف، خارکیف و خارکیو استفاده میشود.
در منابع قدیمی فارسی عمدتاً از معادل روسی خارکوف[۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹] و خارکُف[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷] برای اشاره به این شهر استفاده شدهاست.
پس از انحلال اتحاد جماهیر شوروی و استقلال اوکراین در سال ۱۹۹۱، معادل اوکراینی خارکیو در منابع جغرافیایی مکتوب فارسی از جمله کتابها و اطلسهای مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی[۱۸] و انتشارات ایرانشناسی[۱۹] در کنار معادل روسی خارکوف و خارکُف رایج گردید.
اکثر خبرگزاریهای فارسیزبان بخصوص در جریان حمله ۲۰۲۲ روسیه به اوکراین از نام خارکیف استفاده میکنند.[۲۰][۲۱] [۲۲][۲۳] [۲۴][۲۵] این در حالی است که بخش فارسی خبرگزاری روسی اسپوتنیک[۲۶] از خارکف استفاده کردهاست.
تاریخچه
خارکوف در دهه ۱۶۵۰ میلادی پایهگذاری شد و از سال ۱۹۱۹ تا ۱۹۳۴ پایتخت جمهوری شوروی سوسیالیستی اوکراین بود.[نیازمند منبع] در جریان جنگ جهانی دوم، شهر خارکوف روز ۲۵ اکتبر سال ۱۹۴۱ به تصرف نیروهای آلمانی درآمد.[۲۷]
جغرافیا
شهر خارکوف در شمال شرقی اوکراین قرار دارد و مرکز استان خارکف است.
اقتصاد
خارکف را باید مهمترین شهر صنعتی اوکراین از لحاظ ساخت ماشینهای صنعتی، حمل و نقل و کشاورزی و دیگر ادوات دانست.
در اوایل قرن نوزدهم صنعت خارکف توسعه پیدا کرد و با احداث راهآهن در سال ۱۸۶۹، خارکف بهسرعت محل تقاطع خطهای راهآهن امپراطوری روسیه شد. در اواخر آن قرن خارکف به یکی از بزرگترین مراکز اقتصادی، صنعتی و علمی روسیه تبدیل گردید.
جمعیت
جمعیت تاریخی | |
---|---|
سال | جمعیت |
۱۶۶۰[۲۸] | ۱٬۰۰۰ |
۱۷۸۸[۲۹] | ۱۰٬۷۴۲ |
۱۸۵۰[۳۰] | ۴۱٬۸۶۱ |
۱۸۶۱[۳۰] | ۵۰٬۳۰۱ |
۱۹۰۱[۳۰] | ۱۹۸٬۲۷۳ |
۱۹۱۶[۳۱] | ۳۵۲٬۳۰۰ |
۱۹۱۷[۳۲] | ۳۸۲٬۰۰۰ |
۱۹۲۰[۳۱] | ۲۸۵٬۰۰۰ |
۱۹۲۶[۳۱] | ۴۱۷٬۰۰۰ |
۱۹۳۹[۳۳] | ۸۳۳٬۰۰۰ |
۱۹۴۱[۳۱] | ۹۰۲٬۳۱۲ |
۱۹۴۱[۳۴] | ۱٬۴۰۰٬۰۰۰ |
۱۹۴۱[۳۱][۳۵] | ۴۵۶٬۶۳۹ |
۱۹۴۳[۳۶] | ۱۷۰٬۰۰۰ |
۱۹۵۹[۳۰] | ۹۳۰٬۰۰۰ |
۱۹۶۲[۳۰] | ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ |
۱۹۷۶[۳۰] | ۱٬۳۸۴٬۰۰۰ |
۱۹۸۲[۲۹] | ۱٬۵۰۰٬۰۰۰ |
۱۹۸۹ | ۱٬۵۹۳٬۹۷۰ |
۱۹۹۹ | ۱٬۵۱۰٬۲۰۰ |
۲۰۰۱[۳۷] | ۱٬۴۷۰٬۹۰۰ |
بنا بر سرشماری سال ۱۹۸۹ در شوروی، جمعیت شهر ۱٬۵۹۳٬۹۷۰ نفر بود.[۳۸] در سال ۱۹۹۱، جمعیت آن به ۱٬۵۱۰٬۲۰۰ نفر کاهش یافت که ۱٬۴۹۴٬۲۰۰ نفر به صورت دائمی در آن ساکن بودند. خارکوف پس از کییف، بزرگترین شهر اوکراین است.[۳۹]
ساختار قومی خارکوف در سرشماری سال ۱۹۸۹ شامل ۵۰٫۳۸٪ اوکراینی ،۴۳٫۶۳٪ روس ،۳٪ یهودی ،۰٫۷۵٪ بلاروسی و بقیه ۲٫۲۴٪ (افزون بر ۲۵ اقلیت) بودند. در سرشماری ۱۹۵۹ شوروی اوکراینیها ۴۸٫۴٪، روسها ۴۰٫۴٪، یهودیها ۸٫۷٪ و دیگر ملیتها ۲٫۵٪ بودند.[۴۰]
اماکن
خارکوف دارای ۶ سالن تئاتر، ۵ موزه، ۸۰ کتابخانه و حدود ۶۰ مؤسسه علمی و پژوهشی و ۳۰ دانشگاه میباشد.
دانشگاه خارکف یکی از اولین دانشگاههای امپراتوری روسیه است که در سال ۱۸۰۵ تأسیس شد.
سه کلیسای پکروسکی، بلاگووشنسکی و اوسپنسکی که در مرکز شهر خارکف واقع هستند از قدیمیترین کلیساهای این شهر بهشمار میروند.
میدان مرکزی شهر خارکف، بزرگترین میدان در کل اوکراین بوده و یکی از عظیمترین میدانهای اروپا بهشمار میرود.
مترو
متروی خارکوف در سال ۱۹۷۵ تأسیس شده و هماکنون دارای ۳ خط و ۳۰ ایستگاه میباشد.
شهرهای خواهرخوانده
نگارخانه
پانویس
منابع
- آل احمد، جلال (۱۳۷۶). سفر فرنگ. تهران: سیامک.
- آل احمد، جلال (۱۳۸۶). جزیره خارک در یتیم خلیج فارس. تهران: مجید.
- بختیاری، سعید (۱۳۸۵). اطلس جامع گیتاشناسی ۸۶–۸۵. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. ص. ۹۶. شابک ۹۶۴۳۴۲۲۰۰۳.
- بختیاری، سعید (۱۳۷۸). اطلس کامل گیتاشناسی: سیاسی، طبیعی، اقتصادی. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. ص. ۹۶. شابک ۹۶۴۶۲۴۱۲۷۱.
- بختیاری، سعید (۱۳۹۱). نقشه سیاسی جهان و پرچم کشورها. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. ص. ۱. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۴۲۲۷۹۰.
- بختیاری، امیرحسین (۱۳۹۸). اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان. تهران: انتشارات ایرانشناسی. ص. ۱۲۸. شابک ۹۷۸۶۰۰۸۳۵۱۱۷۷.
- سپهر، احمدعلی (۱۳۳۶). ایران در جنگ بزرگ ۱۹۱۸–۱۹۱۴. تهران: بینا.
- ظهیرالدوله، علی بن محمد ناصر (۱۳۷۱). سفرنامه ظهیرالدوله. تهران: مستوفی.
- گروهی از نویسندگان (۱۳۸۸). سفرنامههای خطی فارسی. تهران: نشر اختران.
- مستوفی، عبدالله (۱۳۸۴). شرح زندگانی من. تهران: زوار.
- مصاحب، غلامحسین (۱۳۸۰). دایرةالمعارف فارسی. تهران: امیرکبیر. شابک ۹۶۴۳۰۳۰۴۴X.
- مظفرالدینشاه (۲۰۰۹). سفرنامه مبارک شاهنشاهی. Princeton: Princeton University. ص. ۶۶، ۶۷.
- مینورسکی، فئودوروویچ (۱۳۷۵). تاریخ شروان و دربند. ترجمهٔ محسن خادم. تهران: بنیاد دائره المعارف اسلامی.
- واحد پژوهش و تألیف مؤسسه گیتاشناسی (۱۳۷۸). راهنمای کشورهای مستقل مشترکالمنافع و جمهوریهای بالتیک. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. ص. ۳۵۲. شابک ۹۶۴۶۲۴۱۲۳۹.
- فراهانی، حسن؛ بهبودی، هدایتالله (۱۳۸۵). روزشمار تاریخ معاصر ایران. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Kharkiv». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۲۸ مارس ۲۰۱۱.