24 Horas de Le Mans 1955

(Redirección desde «24 Horas de Le Mans de 1955»)

As 24 Horas de Le Mans foi o 23 de 24 Horas de Le Mans, e levouse a cabo o 11 e 12 de xuño de 1955 sobre Circuíto de La Sarthe. Tamén foi a cuarta rolda do Campionato Mundial de Sportscar de 1955. Ao redor de 250.000 espectadores reuníronse para a carreira, ao redor do trazado de 12´875 km. Esta carreira é tristemente soada polo desastre no que morreron 84 persoas, ademais duns 120 feridos no accidente máis terrible na historia do automobilismo.

Modelo:Competición deportiva24 Horas de Le Mans 1955
Imaxe
Tipo24 Horas de Le Mans Editar o valor em Wikidata
Deportedeportes de motor Editar o valor em Wikidata
Localización  e  Datas
LocalizaciónLe Mans (Le Mans Métropole (en) Traducir)
Circuíto de Le Mans (Le Mans) Editar o valor em Wikidata
PaísFrancia Editar o valor em Wikidata
Data1955 Editar o valor em Wikidata

Le Mans en 1955

Resumo

Entrada

Un total de 87 coches de carreiras rexistráronse para este evento, dos cales só 70 chegaron á práctica, tratando de cualificar para as 60 prazas da carreira. A batalla dos anos anteriores entre as marcas de Coventry e Maranello uniuse á marca de Stuttgart, Daimler-Benz, recentemente chegada do seu triunfo na Mille Miglia co seu novo Mercedes-Benz 300SLR. A esperanza de Ferrari estaba nas mans de Umberto Maglioli e Phil Hill, Eugenio Castellotti e Paolo Marzotto e Maurice Trintignant e Harry Schell que pilotaban o novo 121 LM. Jaguar chegou con tres Jaguar D-Type de fábrica. Do mesmo xeito que os coches que correron en 1954, estaban en mans de Mike Hawthorn e Ivor Bueb, os gañadores das 1953, Tony Rolt e Duncan Hamilton e Don Beauman e Norman Dewis. Eles foron apoiados por un par de D-Types do equipo belga, Francorchamps Ecurie, e do equipo estadounidense, Briggs Cunningham. Cunningham tamén trouxo a Europa, un Cunningham C6-R.[1][2]

Mentres tanto, Daimler-Benz reuniu un equipo de estrelas da carreira, emparellando a Juan Manuel Fangio con Stirling Moss, Karl Kling con André Simon e Pierre Levegh con John Fitch. Simon e Levegh non eran membros regulares do equipo Mercedes, pero o director do equipo Alfred Neubauer pensou que sería popular, ata diplomático, o incluír dous pilotos locais. Lémbrese que a segunda guerra mundial terminara só dez anos antes, e na carreira de 1952, pilotando en solitario, Levegh case gañou a carreira, ata que na hora 23 os problemas mecánicos relegárono, entregando a vitoria a Mercedes.[1][3][4] Os seus coches, eran os W196S aínda que comunmente foron chamados 300SLRs, foron cualificados por moitos expertos como os mellores coches deportivos do mundo. Eran unha adaptación dos sistemas que os levaran a dominar as carreiras de Gran Premio ás carreiras de resistencia. O seu motor de combustible inxectado, Desmodronic de 3 válvulas, 8 cilindros en liña eran os máis avanzados de todo o circuíto. Pero os seus freos de tambor internos, eran dubidosamente adecuados para os seus coches máis pesados nas duras esixencias as que se enfrontaban no Circuíto de Le Mans. Para compensar, engadiuse un freo de aire de accionamento manual na cuberta traseira para o freado a alta velocidade.

Carreira

As primeiras horas da carreira cumpriron as expectativas dun enfrontamento entre as tres mellores marcas. O Ferrari de Castellotti liderou desde a primeira volta, seguido de Hawthorn no Jaguar. Fangio saíu mal por un accidente entre a súa perna do pantalón e a panca de cambio de marcha, pero abriuse camiño para unirse a Hawthorn e Castellotti. Os tres estaban batendo marcas. A medida que a carreira avanzaba, Castellotti cedeu e foi superado por Hawthorn e Fangio. Era un sinal temperán dos problemas mecánicos que obrigarían a todos os 121 LM a retirarse nas primeiras doce horas. O que seguiu foi un dos duelos clásicos da historia das carreiras de autos, con múltiples cambios de líder entre Hawthorn e Fangio e un ritmo marca.

Ás dúas horas de carreira, produciuse un terrible accidente na volta 35. Hawthorn pasou a Lance Macklin e o seu Austin-Healey 100S entrando na recta antes dos boxes. Ao ver que o equipo Jaguar lle sinalizaba que entrara para facer unha parada en boxes, Hawthorn meteuse na traxectoria de Macklin e freou con forza para entrar nos boxes.[5][6][7][8] No intento de evitar a Hawthorn, o coche de Macklin mantívose brevemente no lado dereito da pista detrás de Hawthorn, levantando po coas súas rodas dereitas, a continuación, desviouse a través do centro da pista. Macklin estaba aparentemente fóra de control cando empezou a desviarse, pero recuperou a dirección logo de cruzar a liña central. Pero para entón Macklin estaba no camiño do Mercedes-Benz 300 SLR de Levegh e a roda dianteira dereita do coche de Levegh montou por encima da parte posterior esquerda de Macklin, o que provocou que o 300 SLR saíse polo aire. As fotos e imaxes fixas de vídeo ilustran a delgada marxe, a anchura do gardabarros, entre un case accidente e o completo desastre.

O coche de Levegh saltou sobre un terraplén de terra entre a área dos espectadores e a pista, envorcou e rebotou no extremo das bancadas dos espectadores, entón golpeou a estrutura dunha escaleira de formigón. Ese impacto desintegrou a parte dianteira e lanzou o coche en alto, dando voltas e lanzando restos sobre a multitude. A carrozaría dianteira caeu directamente sobre a multitude. A suspensión dianteira, motor, e outros restos voaron pola zona dos espectadores deixando franxas de destrución fronte ás tribunas. O resto do coche aterrou no terraplén de terra e estalou en chamas. Os espectadores que subiran en escaleiras e andamiaxes para obter unha mellor visión da pista atopáronse no camiño directo dos letais restos. Levegh saíu lanzado do coche facendo un grande arco caendo, e o seu cranio resultou esmagado nalgún momento. Cando os bombeiros intentaron apagar as chamas con auga, o lume aínda ardía máis debido á reacción química resultante coa carcasa de aliaxe de magnesio. oficialmente dáse a cifra de 84 espectadores mortos, ademais de Levegh.[3][4][9][10] O coche de Macklin rebotou no muro de boxes e quedou no terraplén de terra. Resultou ileso, pero o seu auto golpeou a tres espectadores, matando a un. Fangio esquivouno pasando entre Macklin e o coche de Hawthorn e continuou.

Dez minutos máis tarde, os MG EX182 de Dick Jacobs estrelouse preto de Maison Blanche, envorcou no terreo pantanoso e comezou a arder. Jacobs sobreviviu ao accidente, pero resultou gravemente ferido.

Cos cambios de piloto de Hawthorn a Bueb e Fangio a Moss, o talentoso equipo Jaguar foi superado e o equipo de Mercedes foi capaz de ampliar a vantaxe que adquirira como consecuencia do accidente. Ao achegarse a media noite, o Mercedes de Fangio/Moss lideraba sobre o Jaguar de Hawthorn/Bueb por case dúas voltas. A carreira mantívose competitiva, pero, o liderado quedaba rebaixado a volta e media antes das 2:00 pm[11] O Mercedes de Kling/Simon seguía ao coche de Hawthorn/Bueb a dúas voltas. «Os informes sobre os puntos de freada de Mercedes levaron ao equipo Jaguar a crer que os seus freos se estaban debilitando.[12]

Xusto logo das 2:00 am, o director do equipo Mercedes Alfred Neubauer entrou á pista e chamou aos seus coches a boxes. A megafonía fixo un breve anuncio sobre a súa retirada. O enxeñeiro xefe Rudolf Uhlenhaut foi logo aos pits Jaguar para preguntar si o equipo Jaguar respondería da mesma maneira, por respecto ás vítimas do accidente. O director do equipo Jaguar "Lofty" England negouse.[12]

Co equipo de Mercedes retirado, o liderado pasou comodamente a Hawthorn e Bueb. Amenceu baixo un ceo nubrado e as 6:00 am empezou a chover. mantívose a pelexa polo segundo lugar ata o final da mañá, o Maserati de Valenzano/Musso, cinco voltas atrás do líder, era perseguido polo Aston Martin de Frere/Collins ata que o Maserati retirouse. Bueb, no seu primeiro evento coa marca de Coventry, entregou o Jaguar gañador a Hawthorn na última hora para as voltas finais.

Hawthorn e Bueb cubriron unha distancia de 4.135´38 km, máis de 306 voltas, cunha velocidade media de 172´308 km/h. Peter Collins e Paul Frère, en segundo lugar no seu Aston Martin DB3S quedaron a cinco voltas. O podio foi completado pola parella belga, Johnny Claes e Jacques Swaters, no seu Jaguar D-Type amarelo preparado por Ecurie Francorchamps, 11 voltas (máis de 148 km.) por detrás dos gañadores. O notable trío de Porsche 550 Spyder 1´5 litros foron cuarto, quinto e sexto, por diante dos Bristols de dous litros, con Helmut Polensky e Richard von Frankenberg gañando a clase Sports 1500. Os tres coches do equipo Bristol Aeroplane Company terminaron sétimo, oitavo e noveno formación, oitavo e noveno na parte superior da clase de dous litros.[2]<[13]

Consecuencias

Artigo principal: Traxedia de Le Mans de 1955.

O espectacular accidente, que chegou a ser coñecido como a Traxedia de Le Mans de 1955, é a maior traxedia na historia dos deportes de motor, morreron 84 espectadores e máis de 120 resultaron feridos. Cancelouse a seguinte rolda do Campionato Mundial de coches deportivos no circuíto de Nürburgring, así como a lendaria Carreira Panamericana. O accidente causou conmoción xeneralizada e prohibicións temporais das carreiras de automóbiles en varios países. A prohibición en Suíza non se levantou. a American Automobile Association deixou de patrocinar competicións deportivas de motor, xa que decidiu que as carreiras de autos distraia os seus obxectivos principais e formouse o United States Automobile Club para facerse cargo da organización de carreiras.[3][4] Os equipos de carreiras de MG, Bristol, (logo de gañar o Grand Prix de 1955 e o Campionato de coches deportivos) e Mercedes-Benz, disolvéronse. O horror do accidente causou que algúns pilotos presentes, entre eles Phil Walters, Sherwood Johnston e John Fitch (logo de terminar a tempada con Mercedes-Benz), retiráranse da competición. Fitch foi sacado do seu retiro polo seu amigo Briggs Cunningham para axudar no proxecto de Chevrolet Corvette en Le Mans de 1960 e máis tarde traballou para desenvolver dispositivos de seguridade de tráfico, incluíndo os "barris Fitch" cheos de auga. Menos de tres meses despois, Lance Macklin decidiu retirarse logo de verse involucrado nun accidente mortal dobre durante a carreira Tourist Trophy en Dundrod.

Moitos recriminaron directamente a Hawthorn en base a rumores de que cortara de súpeto diante de Macklin e freara preto da entrada a boxes, obrigando a Macklin a facer unha acción evasiva no camiño de Levegh, que se converteu no pronunciamento semi oficial do equipo Mercedes e a historia de Macklin.[12] O equipo Jaguar á súa vez cuestionaron a idoneidade e competencia de Macklin e Levegh. Os primeiros informes dos medios foron moi impreciso, como o demostra a posterior análise da evidencia fotográfica realizada polo editor de Road & Track (e segundo clasificado en 1955) Paul Frere, en 1975.[12] Detalles adicionais xurdiron cando os fotogramas revisados por Frere convertéronse en formato de vídeo. O Automobile Club l'Ouest (ACO) levou a cabo unha investigación e chegou á conclusión de que a causa principal do accidente foron as condicións inseguras preto da entrada á recta de boxes. Tony Rolt e outros pilotos protestaban pola seguridade da recta de boxes desde 1953.

Antes do evento de 1956, o ACO ampliou a recta de boxes, aumentando a separación entre a estrada e os espectadores, e revisou outros tramos perigosos da pista. A tecnoloxía e as prácticas de seguridade de pista evolucionaron lentamente ata que o piloto de Fórmula 1 Jackie Stewart organizou unha campaña para avogar por unha maior seguridade 10 anos máis tarde. A campaña de Stewart gañou impulso logo da morte de Lorenzo Bandini e Jim Clark.

Clasificación oficial

Os gañadores de clase atópanse co texto en negra

Pos.ClaseEquipoPilotosChasisMotorVoltas
1S
5.0
6 Jaguar Cars Ltd. Mike Hawthorn
Ivor Bueb
Jaguar D-TypeJaguar 3.4L L6307
2S
3.0
23 Aston Martin Ltd. Peter Collins
Paul Frère
Aston Martin DB3SAston Martin 2.9L L6302
3S
5.0
10 Ecurie Francorchamps Johnny Claes
Jacques Swaters
Jaguar D-TypeJaguar 3.4L L6296
4S
1.5
37 Porsche KG Helmut Polensky
Richard von Frankenberg
Porsche 550 SpyderPorsche 1.5L Flat-4284
5S
1.5
66 Ecurie Belge /
Gustave Olivier
Wolfgang Seidel
Olivier Gendebien
Porsche 550 SpyderPorsche 1.5L Flat-4276
6S
1.5
62 Porsche KG Helmut Glöckler
Jaroslav Juhan
Porsche 550 SpyderPorsche 1.5L Flat-4273
7S
2.0
34 Bristol Aeroplane Co. Peter Wilson
Jim Mayers
Bristol 450CBristol 2.0L L6271
8S
2.0
33 Bristol Aeroplane Co. Mike Keen
Tommy Line
Bristol 450CBristol 2.0L L6270
9S
2.0
32 Bristol Aeroplane Co. Tommy Wisdom
Jack Fairman
Bristol 450CBristol 2.0L L6268
10S
2.0
35 Automobiles Frazer Nash Ltd. Marcel Becquart
Dickie Stoop
Frazer Nash SebringBristol 2.0L L6260
11S
1.5
40 Edgar Fronteras Giulio Cabianca
Giuseppe Scorbati
Osca MT4 1500Osca 1.5L L4256
12S
1.5
41 MG Cars Ltd. Ken Miles
John Lockett
MG EX182MG 1.5L L4249
13S
1.1
49 Porsche KG Auguste Veuillet
Zora Arkus Duntov
Porsche 550 Spyder Porsche 1.1L L4245
14S
2.0
28 Standard Triumph Ltd. Bob Dickson
Ninian Sanderson
Triumph TR2Triumph 2.0L L4242
15S
2.0
29 Standard Triumph Ltd. Ken Richardson
Bert Hadley
Triumph TR2Triumph 2.0L L4242
16S
750
63 Ecurie Jeudy-Bonnet Louis Cornet
Robert Mougin
D.B. HBRPanhard 0.7L Flat-2236
17S
1.5
64 MG Cars Ltd. Ted Lund
Hans Waeffler
MG EX182MG 1.5L L4234
18S
1.5
65 Gonzague Olivier Gonzague Olivier
Josef Jeser
Porsche 550 SpyderPorsche 1.5L Flat-4234
19S
2.0
68 Standard Triumph Ltd. Leslie Brooke
Mortimer Morris-Goodall
Triumph TR2Triumph 2.0L L4214
20S
750
59 Ecurie Jeudy-Bonnet Louis Héry
Georges Trouis
DB BarquettePanhard 0.7L Flat-2209
21S
1.1
47 Cooper Car Co. John Brown
Edgar Wadsworth
Cooper T39Coventry Climax 1.1L L4207

Non remataron

PosClaseEquipoPilotosChasisMotorVoltas/Motivo
22S
3.0
16 Officine Alfieri Maserati Luigi Musso
Gino Valenzano
Maserati 300SMaserati 3.0L L6239
Caixa de cambios
23S
3.0
22 Briggs Cunningham Briggs Cunningham
Sherwood Johnston
Cunningham C6-ROffenhauser 2.9L L4196
Pistón
24S
5.0
7 Jaguar Cars Ltd. Tony Rolt
Duncan Hamilton
Jaguar D-TypeJaguar 3.4L L6186
Caixa de cambios
25S
2.0
30 Automobiles Gordini Hermano da Silva Ramos
Jacques Pollet
Gordini T15SGordini 2.0L L8145
radiator furado
26S
750
52 Société Monopole Jean Hémard
Pierre Flahault
Monopole X86Panhard 0.7L Flat-2145
Accidente
27S
750
60 Automobili Stanguellini René Philippe Faure
Pierre Duval
Stanguellini S750 BialberoStanguellini 0.7L L4136
Ignition
28S
3.0
19 Daimler-Benz AG Juan Manuel Fangio
Stirling Moss
Mercedes-Benz 300 SLRMercedes-Benz 3.0L L8134
Retirado
29S
3.0
21 Daimler-Benz AG Karl Kling
André Simon
Mercedes-Benz 300 SLRMercedes-Benz 3.0L L8130
Retirado
30S
1.1
51 Automobiles Panhard et Levassor René Cotton
André Beaulieux
Panhard VM5Panhard 0.9L Flat-2108
Caixa de cambios
31S
5.0
5 Scuderia Ferrari Maurice Trintignant
Harry Schell
Ferrari 121LMFerrari 4.4L L6107
Embrague
32S
5.0
8 Jaguar Cars Ltd. Don Beauman
Norman Dewis
Jaguar D-TypeJaguar 3.4L L6106
Accidente
33S
3.0
24 Aston Martin Ltd. Roy Salvadori
Peter Walker
Aston Martin DB3SAston Martin 2.9L L6105
Motor
34S
3.0
12 "Heldé" "Heldé"
Jean Lucas
Ferrari 750 MonzaFerrari 3.0L L4104
Distribuidor
35S
750
58 Ecurie Jeudy-Bonnet Paul Armagnac
Gérard Laureau
D.B. HBRPanhard 0.7L Flat-2100
Roda
36S
1.1
48 Lotus Engineering Colin Chapman
Ron Flockhart
Lotus Mark IXCoventry Climax 1.1L L499
DSC — reversed
37S
2.0
31 Officine Alfieri Maserati Carlo Tomasi
Francesco Giardini
Maserati 200SMaserati 2.0L L496
Distribuidro
38S
1.1
50 Automobiles Panhard et Levassor Pierre Chancel
Robert Chancel
Panhard VM5Panhard 0.9L Flat-294
sistema combustible
39S
5.0
1 Aston Martin Lagonda Ltd. Reg Parnell
Dennis Poore
Lagonda DP166Lagonda 4.5L V1293
Sen combustible
40S
3.0
25 Aston Martin Ltd. Tony Brooks
John Riseley-Pritchard
Aston Martin DB3SAston Martin 2.9L L683
Batería
41S
3.0
27 Jean-Paul Colas Jean-Paul Colas
Jacques Dewez
Salmson 2300S CabrioletSalmson 2.3L L482
Fuga aceite
42S
5.0
3 Scuderia Ferrari Umberto Maglioli
Phil Hill
Ferrari 121LMFerrari 4.4L L676
Embrague
43S
1.5
38 Walter Ringgenberg Walter Ringgenberg
Hans-Jörg Gilomen
Porsche 550 SpyderPorsche 1.5L Flat-465
Motor
44S
1.5
43 Connaught Engineering Kenneth McAlpine
Eric Thompson
Connaught ALSRLea-Francis 1.5L L460
Motor
45S
5.0
4 Scuderia Ferrari Eugenio Castellotti
Paolo Marzotto
Ferrari 121LMFerrari 4.4L L652
Motor
46S
2.0
69 Alexandre Constantin Jacques Savoye
Jacques Poch
Constantin C BarquettePeugeot 2.0L L452
Caixa de cambios
47S
1.1
46 Kieft Cars Ltd. Alan Rippon
Ray Merrick
Kieft 1100Coventry Climax 1.1L L447
Fuga aceite
48S
750
57 Ecurie Jeudy-Bonnet René Bonnet
Claude Storez
D.B. HBRPanhard 0.7L Flat-244
Distribuidor
49S
5.0
9 Briggs Cunningham Phil Walters
William Spear
Jaguar D-TypeJaguar 3.4L L643
Válvula
50S
5.0
11 Cooper Car Co Peter Whitehead
Graham Whitehead
Cooper T38Jaguar 3.4L L638
Presión aceite
51S
2.0
36 Automobiles Frazer Nash Ltd. Dick Odlum
Cecil Vard
Frazer Nash SebringBristol 2.0L L634
Motor
52S
3.0
20 Daimler-Benz AG Pierre Levegh
John Fitch
Mercedes-Benz 300 SLRMercedes-Benz 3.0L L832
Accidente mortal
53S
750
53 Société Monopole Francis Navarro
Jean de Montrémy
Monopole Sport X88Panhard 0.7L Flat-231
Fuga aceite
54S
3.0
26 Lance Macklin Lance Macklin
Les Leston
Austin-Healey 100 SBMC A90 2.7L L428
Danos por accidente
55S
1.5
42 MG Cars Ltd. Dick Jacobs
Joe Flynn
MG EX182MG 1.426
Accidente
56S
750
56 Automobiles VP Yves Giraud-Cabantous
Yves Lesur
VP 166RRenault 0.7L L425
Motor
57S
3.0
15 Officine Alfieri Maserati Roberto Mières
Cesare Perdisa
Maserati 300SMaserati 3.0L L623
Caixa de cambios
58S
3.0
14 Mike Sparken Mike Sparken
Masten Gregory
Ferrari 750 MonzaFerrari 3.0L L422
Motor
59S
750
61 Nardi Automobili SpA Dr. Mario Damonte
Roger Crovetto
Nardi BisiluroGiannini 0.7L L46
Accidente
60S
1.5
39 Kieft Cars Ltd. Berwyn Baxter
John Deeley
KieftTurner 1.5L L44
Temperatura

Non saíron

Pos.ClaseEquipoPilotosChasisMotorMotivo
NTSS
5.0
2 Ecurie Rosier Louis Rosier
Georges Grignard
Talbot Lago SportTalbot 4.5L L6
NTSS
3.0
17 Automobiles Gordini Robert Manzon
Élie Bayol
Gordini T24SGordini 3.0L L8Accidente na práctica
NTSS
1.1
45 Arnott Racing Cars Jim Russell
Peter Taylor
Arnott SportsCoventry Climax 1.1L L4Accidente
NTSS
750
54 MorettiModelo:VNZ Lino Fayen
Herman Rogenry
Moretti 750SMoretti 0.7L L4Chegaron tarde a grella
NTSS
750
55 Moretti Giorgio Ubezzi
Mesnest Bellanger
Moretti 750SMoretti 0.7L L4Chegaron tarde a grella
NTSS
750
70 Société Pierre Transbordador Jacques Blaché
Louis Pons
Transbordador F750Renault 0.7L L4Reserva
NTSS
750
72 Automobiles VP Jean-Marie Dumazer
André Héchard
Jérôme Pourond
V.P. 155RRenault 0.7L L4Reserva
NTSS
750
75 Louis Rosier Jean- Louis Rosier
Jean Estager
Renault 4CV/1063Renault 0.7L L4Reserva

Gañadores por clase

ClaseGañadores
Sports 50006Jaguar D-TypeHawthorn / Bueb
Sports 300023Aston Martin DB3SCollins / Frère
Sports 200034Bristol 450CWilson / Mayers
Sports 150037Porsche 550 SpyderPolensky / von Frankenberg
Sports 110049Porsche 550 SpyderVeuillet / Arkus Duntov
Sports 75063D.B. HBRCornet / Mougin
Biennial Cup37Porsche 550 SpyderPolensky / von Frankenberg
Index of Performance37Porsche 550 SpyderPolensky / von Frankenberg

Posición loga da carreira

Pos.EquipoPuntos
1 Ferrari18
2 Jaguar14
3 Maserati11
4 Mercedes-Benz8
5= Aston Martin6
5= Porsche6
  • Nota: Só están incluídos os cinco primeiros postos neste grupo de clasificación.

Os puntos do campionato eran outorgados aos seis primeiros postos en cada carreira na orde de 8-6-4-3-2-1. Os fabricantes só levaban puntos polo seu mellor clasificado e non recibían puntos polo resto dos coches. Só computaban os 4 mellores resultados das 6 carreiras por cada fabricante. Os puntos gañados pero que non contan para os totais do campionato enuméranse entre paréntesis na táboa anterior.

Notas

Véxase tamén

Bibliografía

  • Quentin Spurring. Le Mans 24 Hours: The Official History of the World’s Greatest Motor Race 1949-59. Haynes Publishing. ISBN 978-1-84425-537-5
  • Brian Laban. Le Mans 24 Hours: The Complete Story of World’s Most Famous Motor Race. Haynes Publishing. ISBN 978-1-85227-062-9

Ligazóns externas