Hornja Hórka
Hornja Hórka (němsce Obergurig) je wjes a gmejna w Hornjej Łužicy, kotraž słuša oficielnje do serbskeho sydlenskeho ruma. Gmejna přisłuša zarjadniskemu zhromadźenstwu Budestecy-Hornja Hórka.
| němsce | Obergurig | |
| ||
| Wopon | ||
|---|---|---|
| ||
| Zakładne daty | ||
| stat |  Němska | |
| zwjazkowy kraj |  Sakska | |
| wokrjes | Budyski | |
| wysokosć | 240 metrow n.m.hł. | |
| přestrjeń | 9,81 km² | |
| wobydlerstwo | 2.058 (31. dec 2022)[1] | |
| hustosć zasydlenja | 210 wob. na km² | |
| póstowe čisło | 02692 | |
| předwólba | (+49) 035938 | |
| awtowa značka | BZ, BIW, HY, KM | |
| Politika a zarjadnistwo | ||
| wjesnjanosta | Thomas Polpitz (CDU) | |
| adresa | Hłowna 24 02692 Hornja Hórka | |
| webstrona | obergurig.de | |
| Połoženje Hornjeje Hórki w Sakskej | ||
 | ||
wikidata: Hornja Hórka (Q93271) | ||
Geografija
Gmejna leži južnje Budyšina pod Mnišoncom w Sprjewinym dole a mjezuje z městom Budyšinom na sewjerowuchodźe, z Budestecami na wuchodźe, z Wjelećinom na juhu a z Dobrušu-Husku na zapadźe. Po přestrjeni je wona druha najmjeńša gmejna Budyskeho wokrjesa.
Ležownostne mjena
Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena: Inzla (= kupa), Wódnik, Při šlagu, Róžowc (Blumenthal), Kukač, Kłobučk, Wowča hora, Čertowa klětka, Na Heńzy, Haje, Pola hłohončka, Pola worješnikow, W fuksu, Mnišonska šćežka, W rěčkach kaž tež za wjesny dźěl Małe Bobolcy: Plončk, Čěski móst, Šćeńca (hórka z chójnami).[2]
Stawizny
Prěnje naspomnjenje wsy jako Goric sta so w lěće 1272.[3] Sydlišćo ležeše tehdy při starej Čěskej šćežce mjez Budyšinom a Prahu, kotraž wjedźeše wot 1724 přez kamjentny Čěski móst. Kaž Wjelećin njesłušeše Hornja Hórka do Hornjołužiskeho markhrabinstwa, ale bě jako prjedawše wobsydstwo Mišnjanskich biskopow hižo wot 1559 dźěl sakskeho kurwjerchowstwa.
Wobydlerstwo a rěč
Po Mukowej statistice měješe Hornja Hórka we 1880tych lětach 380 wobydlerjow, z nich 330 Serbow (87 %) a 50 Němcow.[4] Dla wuwiwanja industrije w Sprjewinym dole a přićehnjenja wjele němskorěčnych dźěłaćerjow zhubi so serbska rěč w prěnjej połojcy 20. lětstotka spěšnje z wšědneho žiwjenja, tak zo zwěsći Arnošt Černik w lěće 1956 za Hornjohórčansku gmejnu serbskorěčny podźěl wot jenož hišće 35,9 %.[5]
Po ludličenju lěta 2011 bě 27 % gmejnskich wobydlerjow ewangelskeje a 7,2 % katolskeje konfesije.[6] Ewangelscy Hornjohórčenjo přisłušeja Budestečanskej wosadźe.
Wjesne dźěle
Gmejna wobsteji ze slědowacych wsow:
| wob. | přer. staroba | ♀/♂a | kwocient młodychb | kwocient starychc | wosoby/ domjacnosć | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Čorne Noslicy | 318 | 46,2 | 100 | 22 | 30 | 2,4 |
| Debsecy | 211 | 47,4 | 105 | 21 | 38 | 2,2 |
| Dźěžnikecy | 617 | 47,6 | 106 | 18 | 35 | 2,4 |
| Hornja Hórka | 478 | 48,7 | 106 | 24 | 53 | 2,2 |
| Lejno | 71 | 41,5 | 122 | 31 | 27 | 2,5 |
| Małe Debsecy | 211 | 47,1 | 105 | 22 | 34 | 2,2 |
| Mnišonc | 176 | 42,8 | 98 | 29 | 27 | 2,7 |
| gmejna | 2082 | 47,0 | 105 | 22 | 37 | 2,3 |
| podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[7] a: ličba mužow na 100 žonow b: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 c: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 | ||||||
Politika
Gmejna słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 52 (Budyšin 1) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 156 (Budyšin I).
Gmejnska rada
Gmejnska rada ma tuchwilu šěsnaće čłonow. Komunalne wólby lěta 2019 mějachu slědowace wuslědki:[8]
| Strony a zjednoćenstwa | 2019 | 2014 | ||
|---|---|---|---|---|
| % | sydła | % | sydła | |
| Njewotwisne byrgarske hibanje Hornja Hórka (UBO) | 54,7 | 10 | 45,5 | 8 |
| CDU | 21,6 | 3 | 25,6 | 4 |
| Alternatiwa za Hornju Hórku (AfO) | 18,2 | 3 | 16,8 | 3 |
| Lěwica | 5,4 | 0 | 10,4 | 1 |
| cyłkownje | 100,0 | 16 | 100,0 | 16 |
| wobdźělenje | 73,5 % | 63,5 % | ||
Wjesnjanosta
Čestnohamtski wjesnjanosta Hornjeje Hórki je wot lěta 2007 Thomas Polpitz (najprjedy bjezstronski, wot 2012 CDU). Wón bu posledni raz w lěće 2021 z 95,4 % hłosow w zastojnstwje wobkrućeny. Wolerske wobdźělenje wučini 62,5 %.[9]
| wólba | wjesnjanosta | namjet | wuslědk (%) |
|---|---|---|---|
| 2021 | Thomas Dirk Polpitz | CDU | 95,4 |
| 2014 | 57,7 | ||
| 2007 | UB | 96,0 | |
| 2001 | Harald Bayn | Bayn | 96,1 |
Wosobiny
- Jan Michał Budar (1713–1789) – ryćerkubler, prawiznik a załožer Budarjoweje załožby
- Jan Arnošt Frajšlag (1869–1951) – wučer, komponist a chórowy dirigent; rodźeny w Debsecach
- Jan Wjela (1880–1951) – wikowanski pomocnik, zapósłanc strony SPD w sakskim krajnym sejmje
Žórła
- Helmut Gros: Hornjohórčanske serbstwo. W Rozhledźe 9/1992, str. 306–309
Wotkaz
Commons: Hornja Hórka – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Biskopicy |Bóšicy |Budestecy |Budyšin |Bukecy |Dobruša-Huska |Frankenthal |Großharthau |Großnaundorf |Halštrow |Halštrowska Hola |Haselbachtal |Hodźij |Hornja Hórka |Chrósćicy |Kamjenc |Kinspork |Kubšicy |Kulow |Kumwałd |Łaz |Łuty |Łužnica |Malešecy |Neukirch |Njebjelčicy |Njedźichow |Njeswačidło |Ohorn |Ottendorf-Okrilla |Pančicy-Kukow |Połčnica |Porchow |Radeberg |Radwor |Rakecy |Ralbicy-Róžant |Ramnow |Sćenjow |Sepicy |Smělna-Póckowy |Sprjewiny Doł |Swětła |Šěrachow-Korzym |Wachow |Warnoćicy |Wjazońca |Wjelećin |Wojerecy |Wołbramecy |Worklecy |Wóslink |Wóspork |Wulka Dubrawa |Wulke Rědorjecy |Załom |Zemicy-Tumicy
Zarjadniske zjednoćenstwa/zwjazki:
Biskopicy |Budestecy-Hornja Hórka |Großharthau |Kinspork |Njeswačidło |Połčnica |Při Klóšterskej wodźe