Արգոն

Բնության մեջ հանդիպում է միայն ազատ վիճակում։ Իներտ գազերից ամենատարածվածն է, կազմում է օդի ծավալի 0, 933%-ը (1,6•10¹³ տ), արգոն են պարունակում նաև երկրի կեղևը՝ 1,65•10¹¹ տ, ջուրը՝ 7,52•10¹¹ տ։ ⁴⁰Ar իզոտոպը մշտապես հանդիպում է կալիում պարունակող միներալներում․ այն ⁴⁰K-ի ռադիոակտիվ քայքայման արդյունք է։ Դրանով է բացատրվում ⁴⁰Аг-ի բարձր տոկոսը մթնոլորտում։

Արգոնը առաջին անգամ անջատվել է մթնոլորտային ազոտից (Ջ․ Ռելե, Ու․ Ռամզայ, 1894)։Արդյունաբերության մեջ արգոնը ստանում են հեղուկ օդի կոտորակային թորումից։ Մյուս իներտ գազերից բաժանում են գազաքրոմատոգրաֆիական եղանակով։ Արգոնը լայնորեն կիրառվում է իներտ միջավայր պահանջող քիմիական և մետալուրգիական պրոցեսներում՝ հազվագյուտ և գունավոր մետաղների եռակցման, կտրման, հալման, կիսահաղորդչային միաբյուրեղների աճեցման ժամանակ, լուսատեխնիկայում՝ շիկացման և ֆլուորեսցենտային լամպերի պատրաստման (արգոնային խողովակները տալիս են կապտաերկնագույն լույս, օգտագործվում են լուսային ազդասարքերում) համար և գիտական հետազոտություններում։

Մթնոլորտում հայտնի է արգոն 3 կայուն իզոտոպներով ³⁶Ar (0,337 %), ³⁸Ar (0,063 %), ⁴⁰Ar (99,600 %)^[4].

${\displaystyle \mathrm {{}_{19}^{40}K} \rightarrow \mathrm {{}_{20}^{40}Ca} +e^{-}+{\bar {\nu }}_{e}}$

${\displaystyle \mathrm {{}_{19}^{40}K} +e^{-}\rightarrow \mathrm {{}_{18}^{40}Ar} +\nu _{e}+\gamma }$

Սովորական պայմաններում անգույն, անհոտ, անհամ գազ է, խտությունը՝ 1, 7839 կգ/մ³ (0 °C-ում, 101325 կգ/մ² ճնշման տակ), հալման ջերմաստիճանը՝ -189,3 °С, եռմանը՝ -185,9 °С։ Մոլեկուլը բաղկացած է մեկ ատոմից։ Լուծվում է ջրում (1 լիտրում՝ 51, 9 սմ³), ավելի լավ՝ օրգանական լուծիչներում, մետաղներում գործնականորեն չի լուծվում։

Արգոնի իոնացման էներգիան (Ar°—>Ar⁺¹) մեծ է (15,755 էվ)։ Էլեկտրոնի նկատմամբ խնամակցություն չունի և քիմիապես պասիվ է։ Որոշ նյութերի հետ դոնորակցեպտորային կապի հաշվին առաջացնում է կոմպլեքսային միացություններ՝ Ar•n (R=H₂0, С₆Н₅ОН, СН₃С₅Н₆ են)։ Ավելի լավ է ուսումնասիրված հիդրատը՝ Аr•6Н₂0, սինթեզել է Պ․ Վիյարը 1896 թվականին՝ ջուրը բյուրեղացնելով արգոնի մթնոլորտում (150 մթն ճնշման տակ)։

Երկնաքարում և միներալներում պարունակվող ⁴⁰Ar-ի և ⁴⁰K-ի քանակների հարաբերությամբ որոշում են նրանց տարիքը։

Արգոնը կիրառում են՝

• որպես արգոնային լազեր
• թեթև էլեկտրոնային լամպերում
• որպես պաշտպանիչ նյութ շրջակա միջավայրի համար

• Պարբերական աղյուսակ

• CTPETT (Strutt), Дж. У., лорд Рэлей (Lord Rayleigh)
• Аргон на Webelements
• Аргон в Популярной библиотеке химических элементов
• Химия инертных газов — библиотечка журнальных статей «Всякая всячина» Արխիվացված 2008-10-05 Wayback Machine
• Термодинамические и переносные свойства аргона (չաշխատող հղում)

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 6)։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արգոն» հոդվածին։