Abasida a Kalipato

Dagiti Abasida a kalipa ket dagidi caliphs were Arabo a kaputotan manipud kenni Abbas ibn Abd al-Muttalib, maysa kadagiti kaubingan nga uliteg ni Mahoma ken iti isu laeng a puli ni Banu Hashim. Dagiti Abasida ket nagtunton nga isuda ti agpayso a simmaruno kenni Mahoma babaen ti panagsukat dagiti Umayad a kaputotan ni Banu Umayya babaen ti as-asideg a pannakaikabagianda kenn Mahoma

Dagiti Abasida ket insaluminada dagiti bagbagida manipud kadagiti Umayad babaen ti sapasap a panangidaruros ti moral a karakter ken administrasionda. Segun kenni Ira Lapidus, "Ti AAbasida a rebulto ket kaaduan a sinuportaran idi babaen dagiti Arabo, nangnagruna dagiti naulpit a nagtataeng iti Marw a naipatinayon dagiti sangkatipunan dagiti Yemeni ken dagiti bukodda a Mawali".^[4]Dagiti Abasida ket nangaw-awisda pay kadagiti saan nga Arabo a Muslin, nga ammo kas mawali, a naggigian iti ruar ti naibatay iti pannakaikabagian a kagimongan dagiti Arabo ken naipagpagarup a kas ab-ababa a klase iti uneg ti Umayad nga imperio. Ni Muhammad ibn 'Ali, ti nalatak nga apo a lalaki ni Abbas, keyt nangrugi a nangkampania para iti isusubli ti bileg iti pamilia ni Mahoma, dagiti Hashemita, idiay Persia idi las-ud ti turay ni Umar II.

Idi las-ud ti turay ni Marwan II, daytoy a panagsuppiat ket nagtungpalan ti rebelion ni Ibrahim ti Imam, ti makapat iti putot manipud kenni Abbas.Sinuportaren babaen ti probinsia ti Khorasan, ti Iran ken dagiti Shi'i nga Arabo,^[5] isu ket nakagun-od iti adu a panagballigi, ngem natiliw met idi idi tawen ti 747 ken pimmusay iti pagbaludann; adda met dagiti nangibagbaga nga isu ket naasasinado.

Idi Hunio 9 747 (15 Ramadan AH 129), ni Abu Muslim ket nagballigi a nangirugi ti maysa a nawaya a rebulto iti turay ti Umayad, ken naaramid daytoy babaen ti senial ti Nangisit a Banderola. Gangani dagiti 10,000 a soldado dagiti inbilbilin babaen ni Abu Muslim idi opisial a nangrugi dagiti pababgbubusor idiayMarv.^[6]

Ti ringgor ket tinawid met babaen ti kabsat a lalaki ni Ibrahim a ni Abdallah, nga ammo iti nagan a kas ni Abu al-'Abbas as-Saffah, ken inabakna dagiti Umayad idi 750 iti Gubat ti Zab idiay asideg ti Nalatak a Zab ken kanungpalan idi a naiproklama a kalipa.Dagus met kalpasan ti panangabakda, nangipatulod ni As-Saffah kadagiti puersan idiay Sentral nga Asia, a nakilaban dagiti puersana idiay iti panagsuppiat iti panagpadakkel dagiti Tang idi las-ud ti Gubat ti Talas (dagiti Abasida ket ammo dagiti kasuppiatda a kas ti Abbasid "Nagroba ti nangisit a Tazi" (黑衣大食: hēiyī Dàshí), ti "Tazi" ket ti Tang a Dinastia a nagbulbulod manipud iti Persiano a mangibaga iti 'ADagiti Arabo'.^[7] Dagiti Barmakida, nga isu dagidi instrumental iti panangpatakder ti Baghdad; ket isuda ti panangiyammo ti immuna a nairehistro a molino ti papel idiay Baghdad, ken isun ti baro a panawen ti intelektual a pannakaipasngay manen iti dominio ti Abasida.

•  Mangiraman daytoy nga artikulo iti teksto manipud iti pablaak a mabirukan itan iti dominio a publiko: Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Abbasids". Encyclopædia Britannica (iti Ingles) (Maika-11 nga ed.). Cambridge University Press.
• Al-Abbasi, AMM (1986), Nader al-Bayan fi Dhikr Ansab Baniabbassian (iti Persiano), Doha.
• Baniabbassian, M (1960), Tarikh-e Jahangiriyeh va Baniabbassian-e Bastak (iti Persiano), Tehran.
• Bonner, Michael (2010). "The waning of empire, 861–945". Iti Robinson, Charles F (ed.). The New Cambridge History of Islam, Volume I: The Formation of the Islamic World, Sixth to Eleventh Centuries. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 305–359. ISBN 978-0-521-83823-8.
• Bosworth, C; Van Donzel, E; Lewis, B; Pellat, Ch. (1983), The Encyclopedia of Islam: New Edition (Vol. V), Leiden, E.J. Brill.
• El-Hibri, Tayeb (2011). "The empire in Iraq, 763–861". Iti Robinson, Chase F. (ed.). The New Cambridge History of Islam, Vol. 1: The Formation of the Islamic World, Sixth to Eleventh Centuries. Cambridge and New York: Cambridge University Press. pp. 269–304. ISBN 978-0-521-83823-8.
• Floor, W (2010), The Persian Gulf: The Rise and Fall of Bandar-e Lengeh, The Distribution Center for the Arabian Coast, 1750–1930, ISBN 1-933823-39-9.
• Floor, W (2011), The Persian Gulf: Bandar Abbas, The Natural Trade Gateway of Southeast Iran, ISBN 1-933823-43-7.
• Gordon, Matthew (2001). The breaking of a thousand swords: a history of the Turkish military of Samarra, A.H. 200–275/815–889 C.E. Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 978-0-7914-4795-6.
• Grant, John; Clute, John (1999), "The Encyclopedia of Fantasy", Arabian fantasy, ISBN 0-312-19869-8.
• Kennedy, Hugh N. (2004). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century (Second nga ed.). Pearson Education Ltd. ISBN 0-582-40525-4.
• Mottahedeh, Roy (1975). "The ʿAbbāsid Caliphate in Iran". Iti Frye, R. N. (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 57–90. ISBN 978-0-521-20093-6.
• Perry, J (1979), Karim Khan Zand: A History of Iran, 1747–1779, ISBN 0-226-66098-2.
• Sourdel, D. (1970). "The ʿAbbasid Caliphate". Iti Holt, P. M.; Lambton, Ann K. S.; Lewis, Bernard (dagiti ed.). The Cambridge History of Islam, Volume 1A: The Central Islamic Lands from Pre-Islamic Times to the First World War. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 104–139. ISBN 978-0-521-21946-4.

• Dagiti midia a mainaig iti Abasida a Kalipato iti Wikimedia Commons
  
• Dagiti Abasida (750–1517)