Curitiba

Ti Curitiba (Panangibalikas a Portuges: [kuɾiˈtʃibɐ]) ket ti kapitolio ken kadakkelan a siudad ti estado ti Brasil iti Paraná. Ti populasion ti siudad ket agarup a 1,879,355 a tattao manipud idi 2015, a mangaramid daytoy iti maikawalo a kaaduan ti populasion a siudad iti pagilian, ken ti kadakkelan iti Rehion ti Abagatan ti Brasil. Ti Metropolitano a lugar ti Curitiba ket buklen dagiti 26 nga ili^[2] nga addaan iti dagup a populasion iti sumurok a 3.2 a riwriw (karkulo ti IBGE idi 2010),^[3] a mangaramid daytoy iti maikapito a kaaduan iti populasion iti pagilian.

Curitiba
Kapitolio
Ti pannakailadawan ti Curitiba
Wagayway Eskudo
Ipakita ti mapa ti Curitiba Ipakita ti ladawan a mapa ti Curitiba Curitiba Ipakita ti mapa ti Brasil
Nagsasabtan: 25°25′47″S 49°16′19″W
Pagilian	Brasil
Napundar	29 Marso 1693
Gobierno
• Daulo	Rafael Greca
Kalawa
• Dagup	430.74 km2 (166.31 sq mi)
Populasion  (2022)[1]
• Dagup	1,773,733
• Densidad	4,100/km2 (11,000/sq mi)
Sona ti oras	UTC−03:00, UTC−02:00
Kodigo ti koreo	80000–82999
Kodigo ti lugar	41
Website	www.curitiba.pr.gov.br
[urnosen iti Wikidata]

Ti Curitiba ket maysa a nangruna a sentro ti kultura, politika, ken ekonomia iti Latin nga Amerika.^[4] Ti siudad ket nakatugaw iti banak iti 932 a metro (3,058 ft) iti ngato ti pantar ti baybay. Daytoy ket mabirukan iti 105 a kilometro (65 mi) iti laud ti puerto ti baybay ti Paranaguá ken serbian daytoy babaen dagiti pagpatayaban ti Afonso Pena ken Bacacheri. Ti siudad ket mangsangaili iti Unibersidad Pederal ti Paraná a nabangon idi 1912.

Kadagiti tawen ti 1700, ti Curitiba ket nagtagikua idi kadagiti nasayaat a lokasion kadagiti pagtarakenan a pagilian iti baka ken dagiti pagtagilakuan, a nakaiturongan ti naballigi a panagtagilako iti baka ken ti immuna panagpadakkel iti siudad. Kalpasanna, kadagiti nagbaetan dagiti tawen ti 1850 ken 1950, daytoy ket dimmakkel gapu iti panagtarikayo ken ti panagpadakkel iti agrikultura iti Estado ti Paraná (immuna iti panagtarikayo iti Araucaria, kalpasanna iti panangimuyong iti mate ken kape ken kadagiti tawen ti 1970, ti panangimuyong ti trigo, mais ken soya). Kadagiti tawen ti 1850 simmangpet dagiti adu nga imigrante ti Europa idiay Curitiba, ken kaaduan kadagitoy ket dagiti Aleman, Italiano, Polako ken Ukraniano, a nagkontribusion iti panagdur-as ti ekonomia ken kultura ti siudad.^[5] Ita nga aldaw, bassit laeng a bilang dagiti sumangsangpet a gangganaet nga imigrante, kangrunaan laeng daytoy manipud iti Tengnga a Daya^[6] ken dagiti dadduma a pagilian iti Abagatan nga Amerika.

Ti kadakkelan a panagpadakkel ket napasamak kalpasan dagiti tawen ti 1960, gapu iti nasayaat a panagplano iti urbano a nangbaliw ti kaadu ti populasion manipud kadagiti ginasut a ribo iti ad-adu ngem maysa a riwriw a tattao.^[7] Ti ekonomia ti Curitiba ket naibatay iti industria ken dagiti serbisio ken isu ti maikapat a kadakkelan iti Brasil.^[8] Ti idudur-as ti ekonomia ket naggiddan a napasamak ti isasangpet dagiti Brasiliano manipud kadagiti sabali a siudad iti pagilian, ken agarup a kagudua ti populasion ti siudad ket saanda a nayanak idiay Curitiba.^[9]

Ti Curitiba ket addaan iti maysa kadagiti bassit a nangato a Pagsurotan ti Panagrang-ay ti Nagtagitaoan idiay Brasil iti 0.856, ken idi 2010 nagungunaan idi iti Global Matalinaay a Siudad, a naited kadagiti siudad ken ili a nalaing iti matalinaay a panagdur-as iti urbano.^[10] Segun ti magasin ti Estados Unidos iti Reader's Digest, ti Curitiba ket isu ti kasayaatan a pagtaengan a "Dakkel a Siudad iti Brasil".^[11][12]Ti gatad ti krima iti Curitiba ket naikeddeng nga ababa kadagiti pagalagadan ti Brasil ken ti siudad ket naikeddeng a kas maysa kadagiti katalnaan a siudad idiay Brasil para kadagiti agtutubo^[13]Ti siudad ket isu pay ti kasayaatan a pagipaayan iti puonan iti pagilian.^[14]