Dubai
Ti Dubai (/duːˈbaɪ/ doo-BY; Arabiko: دبيّ Dubayy, IPA: [dʊ'bæj]) ket maysa nga emirato ti uneg ti Dagiti Nagkaykaysa nga Emirato nga Arabo (UAE).Ti maysa a siudad ti uneg ti emirato ket nanaganan pay ti Dubai. Ti emirato ket mabirukan idiay abagatan a daya ti Golpo Persiano idiay Arabiano a Peninsula ken adda ti kadakkelan a populasion nga adda ti maikadua a kadkkelan a teritorio ti daga babaen ti kalawa kadagiti amin nga emirato, kalpasan ti Abu Dhabi.[3] Ti Dubai ken Abu Dhabi ket isu dagitoy laeng ti dua nga emirato nga addaan iti beto a bileg kadagiti nangruna a banbanag nga addaan iti nailian a kangrunaan iti lehislatura ti pagilian .[4] Ti Siudad ti Dubai ket mabirukan idiay akin-amianan nga aplaya ti emirato. Ti Dubai ket kankanayon a naipagpagarup a kas maysa a pagilian kadagiti kaaduan a kaso, ti sibubukel nga UAE ket naibagbaga idi a kas ti 'Dubai.'[5]
Dubai دبي | |
|---|---|
Emirato | |
| Emirato ti Dubai | |
 Kalsada Sheikh Zayed | |
 Wagayway | |
 Ti Dubai (nalabbasit) ti uneg ti UAE (nalabbasit ken duyaw) | |
 | |
| Nagsasabtan: 25°15′47″N 55°17′50″E / 25.26306°N 55.29722°E 55°17′50″E / 25.26306°N 55.29722°E | |
| Pagilian |  Dagiti Nagkaykaysa nga Emirato nga Arabo |
| Emirato |  Dubai |
| Nainkorporado (ili) | 9 Hunio 1833 |
| Panagwaywayas manipud iti Nagkaykaysa a Pagpagarian | 2 Disiembre 1971 |
| Nagpundar | Hamdan bin Mohammed bin Rashid Al Maktoum |
| Tugaw | Dubai |
| Dagiti subdibision | Dagiti ili ken purok
|
| Gobierno | |
| • Kita | Batay-linteg a monarkia[1] |
| • Agturturay | Mohammed bin Rashid Al Maktoum |
| • Nabalangatan a Prinsipe | Hamdan bin Mohammed bin Rashid Al Maktoum |
| Kalawa | |
| • Emirato | 4,114 km2 (1,588 sq mi) |
| Populasion (2010) | |
| • Emirato | 2,262,000 |
| • Densidad | 408.18/km2 (1,057/sq mi) |
| • Metro | 3,843,121 |
| • Panakaumilian (2005) | 35% Indiano 17% Emirati 13.3% Pakistani 7.5% Bangladeshi 2.5% Pilipino 1.5% Sri Lankan 0.9% Europeano 0.3% Amerikano 5.7% dadduma pay a pagpagilian |
| Sona ti oras | UTC+4 (Pagalagadan nga oras ti UAE) |
| Website | Dubai Emirate Munisipalidad ti Dubai |
Ti kasapaan a panakaibagbaga ti Dubai ket idi 1095, ket ti kasapaan a panagtaeng a tinawtawagan a kas ti Dubai nga ili ket napetsaan manipud idi 1799. Ti Dubai ket pormal a nabangon idi 1833 babaen ni Sheikh Maktoum bin Buti al Maktoum idi nakaawis kadagiti 800 a kameng ti Bani Yas a tribu, a nagtataeng ti paset ti tattan a Saudi Arabia, tapno mangsurot kaniana idiay Alog ti Dubai babaen ti Al Abu Falasa a sangkaputotan ti Bani Yas. Daytoy ket nabatbati a tinengtengngel ti sangkaputotan idi nangirugi ti Nagkaykaysa a Pagarian a mangsalaknib ti Dubai idi 1892.[6] Ti heograpiko a lokasionna ket mangited daytoy ti nangruna a sentro ti pagtagtagilakuan ken babaen ti rugi ti maika-20 a siglo, daytoy ket maysa idi a nangruna a puerto.
Tatta nga aldaw, ti Siudad ti Dubai ket rimsua a kas maysa a sangalubongan a siudad ken maysa a sentro ti komersio.[7] Urayno ti ekonomia ti Dubai ket naipatakder iti lana nga industria, ti modelo ti komersio ti emirato ket isu ti mangpapaandar ti ekonomiana, nga adda ti nagbanagan a dagiti nangruna a puonanna ket agtaud tattan ti turismo, tagikua a daga, ken dagiti serbisio ti pinansia, a kapadpada daytoy kadagiti Akinlaud a pagpagilian.[8][9][10] Ti Dubai ket kabiitan a nakaawawis ti sangalubongan a panagikaskaso babaen kadagiti adu a panagipabpabaro a dadakkel a panagbangon a gandat ken dagiti pasamak ti isports. Daytoy a panagpaadu a panagikaskaso ket nangipakpakita kadagiti karbengan ti panagtrabaho ken karbengan ti nagtagitaoan a bambanag a maipanggep kadagiti kaaduan nga Abagatan nga Asiano a mangmanggedanna.[11] Ti tagikua a pagilakuan ti Dubai ket nakasanay ti narigat a pannakaapday idi 2008 ken 2009 a kas ti nagbanagan ti pannakaapday ti sangalubongan nga ekonomiko kalpasan ti pinansia didigra ti 2007–2012.[12] Nupay kasta, ti Dubai ket nakaaramid ti natalinaay ket nainut a panakaungar.[13] Manipud idi 2012, ti Dubai ket isu ti maika-22 a kanginaan a siudad iti lubong, a linabsanna ti Londres (maika-25) ken isu ti kanginaan a siudad idiay Tengnga a Daya, a naglablabas ti Tel Aviv (maika-31).[14][15] Ti Mercer ket nangiranggo ti Dubai a kas ti kasayaatan a lugar a pagtaengan idiay Tengnga a Daya.[16]
Etimolohia
Idi tawtawen ti 1820, ti Dubai ket naibagbaga a kas ti Al Wasl babaen dagiti Britaniko a historiador. Bassit laeng dagiti adda a rehistro a maipanggep ti kultural a pakasaritaan ti UAE wenno dagiti kunstituentena kadagiti emirato ken gapu ti sinasao a tawidan ti rehion, sarsarita ken mito ket saan a naisursurat. Segun ken ni Fedel Handhal, ti maysa nga agsuksukimat iti pakasaritaan ken kultura ti UAE, ti balikas a Dubai ket mabalin a nagtaud manipud iti balikas a Daba (ti kapadpada ti Yadub, a kayatna a sawen ket tapno agakarayam); a mangibagbaga ti nabuntog nga ayus ti Alog Dubai a mapan ti kaunegan ti daga. Ti mannaniw ken eskolar a ni Ahmad Mohammad Obaid ket sinursurtona ti isu met laeng a balikas, ngem ti sabali a pannakaibaga ti dudon.[17]
Paammo
Dagiti nagibasaran
- Syed Ali. Dubai: Gilded Cage (Unibersidad ti Yale a Pagmalditan; 2010) 240 pampanid. Mangipatengnga ti isip iti panagtrato ti emirato ti Arabo dagiti gangganaet nga agtrabtrabaho.
- Heiko Schmid: Ekonomia ti Panakaliwliwa: Dubai ken Chicago a kas ti Natema nga Urbano a Langa ti Daga, Berlin, Stuttgart 2009, ISBN 978-3-443-37014-5.
- John M. Smith: Dubai Ti Maktoum a Sarita, Norderstedt 2007, ISBN 3-8334-4660-9.
Dagiti akinruar a silpo
Dagiti midia a mainaig iti Dubai iti Wikimedia Commons
- www.Dubai.ae – Opisial a sapot ti pagsaadan ti Gobierno ti Dubai