მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
მარიული ენა , ჩერემისული ენა — ურალური ოჯახის, ფინურ-უნგრული ჯგუფის ენა. გავრცელებულია მარეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში, ასევე ბაშკირეთის, უდმურტის და თათარსტანის რესპუბლიკებში, კიროვის, გორკის, პერმისა და სვერდლოვსკის ოლქებში. მარიულ ენაზე ლაპარაკობს დაახლოებით 540 ათ. კაცი (1979). ადრინდელი წერილობითი ძეგლები — სასულიერო ხასიათის ლიტერატურული თარგმანები XVIII საუკუნის მიწურულით თარიღდება. დამწერლობა ემყარება რუსულ გრაფიკას. მარიულ ენაში დაცულია ხმოვანთა ჰარმონია. მორფოლოგიური მოდელი აგლუტინაციურია. ზმნას ასპექტი არ გააჩნია. მსაზღვრელი პრეპოზიციურია საზღვრულისადმი. წინადადება ნომინატიური კონსტრუქციისაა. ჭარბადაა ნასესხები სიტყვები თურქული, ირანული და რუსული ენებიდან.
ბარის მარიული დამწერლობა ეფუძნება კირილიცას და მოიცავს 36 ასო –ნიშანს (გრაფემას ).
# დიდი ასო პატარა ასო სახელი გამოქმა (IPA ) გამოთქმა (ქართულად) ტრანსლიტერაცია (ISO 9 ) Unicode 1 А a ა [a] ა a U+0410 / U+0430 2 Б б ბე [b] ბ b U+0411 / U+0431 3 В в ვე [v] ვ v U+0412 / U+0432 4 Г г ჰე [h] ჰ h U+0413 / U+0433 5 Д д დე [d] დ d U+0414 / U+0434 6 Е е იე [jie] იე e U+0415 / U+0435 7 Ё ё jo [ʲo] იო ë U+0401 / U+0451 8 Ж ж ჟე [ʒ] ჟ ž U+0416 / U+0436 9 З з ზე [z] [zʲ] ზ z U+0417 / U+0437 10 И и ი [ɪ] ი i U+0418 / U+0438 11 Й й ი ნესკლადოვაიე и нескладовае [j] იი j U+0419 / U+0439 12 К к კა [k] კ k U+041A / U+043A 13 Л л ელ [ɫ] ლ l U+041B / U+043B 14 М м em [m] მ m U+041C / U+043C 15 Н н ენ [n] ~ [nʲ] ნ n U+041D / U+043D 16 Ҥ ҥ ენ [n] ~ [nʲ] ნ n U+041D / U+043D 17 О о ო [o] ო o U+041E / U+043E 18 Ӧ ӧ ო [o] ო o U+041E / U+043E 19 П п პე [p] ~ [pʲ] პ p U+041F / U+043F 20 Р р ერ [r] ~ [rʲ] რ r U+0420 / U+0440 21 С с ეს [s] ~ [sʲ] ს s U+0421 / U+0441 22 Т т ტე [t] ~ [tʲ] ტ t U+0422 / U+0442 23 У у უ [u] უ u U+0423 / U+0443 24 Ӱ ӱ უ [u] უ u U+0423 / U+0443 25 Ф ф ეფ [f] ~ [fʲ] ფ f U+0424 / U+0444 26 Х х ხა [x] ~ [xʲ] ხ h U+0425 / U+0445 27 Ц ц ცე [ʦ] ც c U+0426 / U+0446 28 Ч ч ჩე [ʧʲ] ჩ č U+0427 / U+0447 29 Ш ш შა [ʃ] შ š U+0428 / U+0448 30 Щ щ შჩა [ʃ] შჩ šč U+0429 / U+0449 31 Ъ ъ მიაკი ზნაკი мяккі знак [ʲ] ’ U+042C / U+044C 32 Ы ы y [ɨ] გაგრძელებული ი y U+042B / U+044B 33 Ь ь მიაკი ზნაკი мяккі знак [ʲ] ’ U+042C / U+044C 34 Э э ე [ɛ] ე è U+042D / U+044D 35 Ю ю იუ [ʲu] იუ û U+042E / U+044E 36 Я я ია [ʲa] ია â U+042F / U+044F
მთის მარიული დამწერლობა ეფუძნება კირილიცას და მოიცავს 37 ასო –ნიშანს (გრაფემას ).
# დიდი ასო პატარა ასო სახელი გამოქმა (IPA ) გამოთქმა (ქართულად) ტრანსლიტერაცია (ISO 9 ) Unicode 1 А a ა [a] ა a U+0410 / U+0430 2 Ӓ ӓ ა [a] ა a U+0410 / U+0430 3 Б б ბე [b] ბ b U+0411 / U+0431 4 В в ვე [v] ვ v U+0412 / U+0432 5 Г г ჰე [h] ჰ h U+0413 / U+0433 6 Д д დე [d] დ d U+0414 / U+0434 7 Е е იე [jie] იე e U+0415 / U+0435 8 Ё ё jo [ʲo] იო ë U+0401 / U+0451 9 Ж ж ჟე [ʒ] ჟ ž U+0416 / U+0436 10 З з ზე [z] [zʲ] ზ z U+0417 / U+0437 11 И и ი [ɪ] ი i U+0418 / U+0438 12 Й й ი ნესკლადოვაიე и нескладовае [j] იი j U+0419 / U+0439 13 К к კა [k] კ k U+041A / U+043A 14 Л л ელ [ɫ] ლ l U+041B / U+043B 15 М м em [m] მ m U+041C / U+043C 16 Н н ენ [n] ~ [nʲ] ნ n U+041D / U+043D 17 О о ო [o] ო o U+041E / U+043E 18 Ӧ ӧ ო [o] ო o U+041E / U+043E 19 П п პე [p] ~ [pʲ] პ p U+041F / U+043F 20 Р р ერ [r] ~ [rʲ] რ r U+0420 / U+0440 21 С с ეს [s] ~ [sʲ] ს s U+0421 / U+0441 22 Т т ტე [t] ~ [tʲ] ტ t U+0422 / U+0442 23 У у უ [u] უ u U+0423 / U+0443 24 Ӱ ӱ უ [u] უ u U+0423 / U+0443 25 Ф ф ეფ [f] ~ [fʲ] ფ f U+0424 / U+0444 26 Х х ხა [x] ~ [xʲ] ხ h U+0425 / U+0445 27 Ц ц ცე [ʦ] ც c U+0426 / U+0446 28 Ч ч ჩე [ʧʲ] ჩ č U+0427 / U+0447 29 Ш ш შა [ʃ] შ š U+0428 / U+0448 30 Щ щ შჩა [ʃ] შჩ šč U+0429 / U+0449 31 Ъ ъ მიაკი ზნაკი мяккі знак [ʲ] ’ U+042C / U+044C 32 Ы ы y [ɨ] გაგრძელებული ი y U+042B / U+044B 33 Ӹ ӹ y [ɨ] გაგრძელებული ი y U+042B / U+044B 34 Ь ь მიაკი ზნაკი мяккі знак [ʲ] ’ U+042C / U+044C 35 Э э ე [ɛ] ე è U+042D / U+044D 36 Ю ю იუ [ʲu] იუ û U+042E / U+044E 37 Я я ია [ʲa] ია â U+042F / U+044F
ჩრდილო-დასავლური მარიული დამწერლობა ეფუძნება კირილიცას და მოიცავს 40 ასო –ნიშანს (გრაფემას ).
# დიდი ასო პატარა ასო სახელი გამოქმა (IPA ) გამოთქმა (ქართულად) ტრანსლიტერაცია (ISO 9 ) Unicode 1 А a ა [a] ა a U+0410 / U+0430 2 Ӓ ӓ ა [a] ა a U+0410 / U+0430 3 Б б ბე [b] ბ b U+0411 / U+0431 4 В в ვე [v] ვ v U+0412 / U+0432 5 Г г ჰე [h] ჰ h U+0413 / U+0433 6 Д д დე [d] დ d U+0414 / U+0434 7 Е е იე [jie] იე e U+0415 / U+0435 8 Ё ё jo [ʲo] იო ë U+0401 / U+0451 9 Ж ж ჟე [ʒ] ჟ ž U+0416 / U+0436 10 З з ზე [z] [zʲ] ზ z U+0417 / U+0437 11 И и ი [ɪ] ი i U+0418 / U+0438 12 Й й ი ნესკლადოვაიე и нескладовае [j] იი j U+0419 / U+0439 13 К к კა [k] კ k U+041A / U+043A 14 Л л ელ [ɫ] ლ l U+041B / U+043B 15 М м em [m] მ m U+041C / U+043C 16 Н н ენ [n] ~ [nʲ] ნ n U+041D / U+043D 17 Ҥ ҥ ენ [n] ~ [nʲ] ნ n U+041D / U+043D 18 О о ო [o] ო o U+041E / U+043E 19 Ӧ ӧ ო [o] ო o U+041E / U+043E 20 Ө ө ო [o] ო o U+041E / U+043E 21 Ӫ ӫ ო [o] ო o U+041E / U+043E 22 П п პე [p] ~ [pʲ] პ p U+041F / U+043F 23 Р р ერ [r] ~ [rʲ] რ r U+0420 / U+0440 24 С с ეს [s] ~ [sʲ] ს s U+0421 / U+0441 25 Т т ტე [t] ~ [tʲ] ტ t U+0422 / U+0442 26 У у უ [u] უ u U+0423 / U+0443 27 Ӱ ӱ უ [u] უ u U+0423 / U+0443 28 Ф ф ეფ [f] ~ [fʲ] ფ f U+0424 / U+0444 29 Х х ხა [x] ~ [xʲ] ხ h U+0425 / U+0445 30 Ц ц ცე [ʦ] ც c U+0426 / U+0446 31 Ч ч ჩე [ʧʲ] ჩ č U+0427 / U+0447 32 Ш ш შა [ʃ] შ š U+0428 / U+0448 33 Щ щ შჩა [ʃ] შჩ šč U+0429 / U+0449 34 Ъ ъ მიაკი ზნაკი мяккі знак [ʲ] ’ U+042C / U+044C 35 Ы ы y [ɨ] გაგრძელებული ი y U+042B / U+044B 36 Ӹ ӹ y [ɨ] გაგრძელებული ი y U+042B / U+044B 37 Ь ь მიაკი ზნაკი мяккі знак [ʲ] ’ U+042C / U+044C 38 Э э ე [ɛ] ე è U+042D / U+044D 39 Ю ю იუ [ʲu] იუ û U+042E / U+044E 40 Я я ია [ʲa] ია â U+042F / U+044F
ფინურ- უნგრული ენები
ფინურ- ვოლგური ენები
პერმული ენები
კომი (კომი-ზირიანული, კომი-პერმეცკული, კომი-იაზვური) უდმურტული ვოლგისპირული
აღმოსავლურ-დაბლობის მთის ჩრდილო-დასავლური მორდვული
გამქარალი ვოლგისპირული ენები
მარიანული † მურომული † მეშჩერული † ფინურ- სამური ენები
დასავლეთსაამური ენები
სამხრეთსაამური უმე-საამური ლულე-საამური პიტე-საამური ჩრდილოეთსაამური აღმოსავლეთსაამური ენები
კემი-საამური † ინარი-საამური აკკალა-საამური † კილდინ-საამური კოლტ-საამური ტერ-საამური
ბალტიის ფინური ენები
ფინური
მ(ე)იანკიელი კვენფინური ინგერმანლანდურ-ფინური კარელიური
საკუთრივ კარელიური ლიადიკური ოლონეცური
უნგრული ენები
სამოდიური ენები