უნგრული ენა

უნგრულ ენას ენათმეცნიერებაში ხანტურ და მანსურ ენებთან ერთად აღმოსავლეთ ციმბირის ენების ფინურ-უგრული ენების ქვეჯგუფად მიიჩნევენ. ამ უკანასკნელ ენებში კი, რამდენიმე ათას მოსაუბრეს (ანუ როგორც ხშირად გაიგონებთ ასევე რუსულიდან მცდარად თარგმნილ ტერმინს „ენის მ(ა)ტარებელს“,) მოითვლიან. ენათა ფინურ-უნგრული ენები კი, თავის მხრივ სამოედური ენების მცირე ჯგუფთან ერთად ურალურ ენათა ოჯახში შედის.

ცენტრალური ევროპის სხვა ენათა შორის უნგრული (ან მაგიარული) ენის განსაკუთრებულმა მდგომარეობამ ჯერ კიდევ XIX საუკუნეში მიიპყრო ყურადღება და ხშირად ურთიერთგანსხვავებული თეორიები წარმოშვა ენათმეცნიერთა შორის, თუმცა უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ ამ თეორიების უმეტესობა არასაკმარისი არგუმენტირების გამო უფრო სპეკულატიური ხასიათისად მიიჩნევა.

ამ თეორიათაგან ერთ-ერთი არის XIX საუკუნეში არმინ ვამბერის (Ármin Vámbéry) მიერ გამოთქმული ვარაუდი თურანულ ენათა შესახებ. არმინ ვამბერის ჰიპოთეზა ეფუძნება თურქულ ენებში შემჩნეულ გარკვეულ სტრუტურულ მსგავსებებს, როგორიცაა მაგ.: აგლუტინაცია, ხმოვანთა ჰარმონია. მიუხედავად ამისა, დღესდღეობით ჰიპოთეზა უნგრული ენის თურქულ ენებთან გენეტიკური ნათესაობის შესახებ უარყოფილია. ეს დისკუსიები საენათმეცნიერო ლიტერატურაში ე.წ. უნგრულ–თურქულ ომადაა ცნობილი.

ზოგი მოყვარული ენათმეცნიერი-ავტორი შეეცადა უნგრულის კავშირი დაედგინა შუმერულ ენასთან. ზოგნი კელტური ენების ნათესაობას ამტკიცებდნენ უნგრულთან მიმართებაში. იტალიელი ენათმეცნიერი მარიო ალინეი (Mario Alinei) ეტრუსკულ ძირებს იკვლევს უნგრულში.

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 158.