ارمنسّون اتا کیشور نوم هست،ه جنوبی قفقاز منطقه دله. تورکیه غرب ور، گورجسّون شمال ور، آذربایجون جوموری شرق ور، ئیرون و نخجوان خودگردان جوموری جنوب ور ونه جا همساده هسّنه. ونه گت تری دریوچه سوان هسته که ونه اوشیرین هسّه.
تاریخ
ارمنون اتا کهن مردمون هسّنه که خاورمیونهیِ شمال دئینه و قفقاز ِجنوب، جایی که مازرون دریا و سیو دریا وسط دره، منزل داشتنه. ارمنی مردمون مسیحیت پهروو بئینه و همینسه روم امپراتوری و ساسانیون ِشاهنشاهی میون همیشک جنگ بییه که کامینتا ونه ارمنستون ره بَیره. اسلام بمو په هم ارمنون شه مسیحی دین ره حفظ هاکردنه و مسلمونهایِ سامون دله شهگردونی داشتنه. وشون قرنها جایی زندگی کاردنه که اسا ترکیه، عراق، سوریه، لبنان و ایران میون رَسِد بیّه تا این که عثمانی خلافت وشون ره قتلعام هاکرده و ارمنون نسلکشی باعث بیّه که فقط انده ارمنی که شوروی ِبنه دله دَیینه شه اکثریت ره حفظ هاکردنه و باقیِ ارمنی مناطق اسا دیگه ترکنشین یا عربنشین هستنه. اتکه ارمنی هم هنتا لبنان دله درنه که شهسه حزب دارنه و اتی رسمی اقلیت هستنه. ارمنستونی که شوروی دله دیّه، شوروی رقد بوردن په آزاد بیّه و اتا مستقل کشور بگردسته. ارمنستون هَنتا هم آذربایجون جمهوری جه جنگ دارنه و وشون میون قرهباغ وسّه اختلاف دره. قرهباغ اتا ارمنی منطقه هسته که آذربایجونِ خاک دله دره و همینسه هر دِ کشور خانّه اونجه ره شه ملک دله دارن. اواخر آذربایجون موفق بیّه که ویشتر جائونی که ارمنون بئیت داشتنه ره پس بَیره و وشون ِارتش ره عقب هکشه.
جوغرافی
ارمنسّون اتا پچیک کیشور هسّه که قفقاز ِمنطقه دله دره و ونه شمالوری گورجسّون و جنوبوری ایران جا دارنه. ونه دِ طرف آذربایجون و ترکیه کشورون درنه که ارمنون جه دشمنی دارنه. ارمنستون دریا هم ندارنه و اتی محاصرهبئی هسته که همینسه خله روسیه جا وابستگی پیدا هاکرده. طبق قراردادی که سال ۲۰۲۰ انجام بیّه، ارمنون شه بعضی مناطق ره هدانه آذربایجون ره و فقط بعضی مناطقی که قرهباغ جه هسته ره اسا هنتا دارنه.