Xanthopan praedicta

Xanthopan praedicta – gatunek motyla nocnego z rodziny zawisakowatych i rodzaju Xanthopan, występujący na Madagaskarze.

W styczniu 1862 r. badający zjawisko owadopylności u storczyków Charles Darwin otrzymał od Jamesa Batemana przesyłkę zawierającą zbiór okazów storczyków, wśród których były okazałe kwiaty Angraecum sesquipedale z Madagaskaru^[2]. W kolejnym liście od syna Jamesa, Roberta Batemana, znajdowała się lista nazw przesłanych roślin^[3]. W tym samym miesiącu Darwin pisał do Josepha Hookera: „Właśnie otrzymałem przesyłkę od p. Batemana z zaskakującą Angræcum sesquipedalia mającą nektarium długie na stopę – Dobry Boże, cóż za owad może z niego ssać[?]”^[4]. Ostroga tego gatunku osiąga 20–35 cm długości; epitet gatunkowy „sesquipedale” oznacza „półtorej stopy”.

Na podstawie swoich obserwacji i doświadczeń Darwin w swojej książce z 1862 Fertilisation of Orchids wysunął przypuszczenie, że musi istnieć nieodkryty jeszcze gatunek ćmy, którego trąbka może sięgnąć do dna ostrogi. Przy pobieraniu nektaru głowa ćmy zbierałaby pyłek i przenosiła na kolejny kwiat^[5].

W 1903 r. Walter Rothschild i Karl Jordan opisali takiego owada, uznając go za podgatunek Xanthopan morgani i wskazując jako cechę charakterystyczną szczególnie długą trąbkę ssącą (30 cm), zdolną sięgnąć do nektaru storczyka^[6]. Nazwano go Xanthopan morganii praedicta, by wskazać fakt, że jego istnienie zostało przewidziane^[7].

Przeprowadzone w 2021 r. badania genetyczne i morfologiczne wykazały, że populacja madagaskarska jest na tyle odmienna od kontynentalnej, by uznać ją za odrębny gatunek Xanthopan praedicta^[8] – wykazano 25 zmian morfologicznych pomiędzy populacją wyspiarską i kontynentalną^[9]. Jedną z różnic jest długość języka, średnio 6,6 cm większa u X. praedicta^[1], co czyni ten gatunek posiadaczem najdłuższego języka wśród owadów^[8].

Przypisyedytuj kod