2019

yaro
Historio > yarcento
Yarcenti:
20ma21ma22ma
Yardeki:

2000a2010a2020a2030a2040a
2050a2060a2070a2080a2090a
2100a


Yari:

20012002200320042005
20062007200820092010
20112012201320142015
20162017201820192020
20212022202320242025
20262027202820292030
20312032203320342035
20362037203820392040
20412042204320442045
20462047204820492050
20512052205320542055
20562057205820592060
20612062206320642065
20662067206820692070
20712072207320742075
20762077207820792080
20812082208320842085
20862087208820892090
20912092209320942095
20962097209820992100

La yaro 2019 (MMXIX per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye mardio segun Gregoriala kalendario. Ol esis la 19ma yaro di la triesma yarmilo, la 19ma yaro di la 21ma yarcento, e la 10ma yaro di la yari 2010a. L'Unionita Nacioni deklaris 2019 l'Internaciona yaro pri la Periodala tabelo, memoriganta la 150ma aniversario di lua kreado, da Dmitri Mendeleyev.

Ca yaro, la mondo komencis atencigar pri la serioza incendii en Brazilia, Afrika, Siberia ed Indonezia dum la monati agosto e septembro, qui destruktis centi di quadrata kilometri di foresti e kreis granda nubi di fumo kovranta centi di kilometri. Segun informo dil Nacionala Instituto pri Kosmala Inquesti (Portugalane: Instituto Nacional de Pesquisas Espaciais - INPE) de Brazilia, til la 20ma di agosto eventis plu kam 36 mil incendii en Amazoniana foresto.[1] En Afrika existis plu kam 10.000 aktiva incendii en agosto, segun analizo di imaji da NASA.[2] Segun Greenpeace Russia, l'areo brulata da forestala fairi en Rusia kovras 4,3 milion hektari.[3] En Kalimantan e Sumatra, Indonezia, incendii ja destruktabis plu kam 930 mil hektari di foresti, segun informi publikigita ye la 12ma di septembro ca yaro. Vicina landi, Malaizia e Singapur afektesis da la fumo.[4]

En la sudo di Australia (Nova Suda Wals, Sud-Australia e Quinslando) l'incendii komencis en agosto, e til la 21ma di decembro, plu kam 3 milion hektari e plu kam 700 domi destruktabis. L'incendii produktis adminime 9 morti,[5][6] e pluforteskis pro l'alta temperaturi. La rezidui del incendii transportesis 2 mil km tra l'atmosfero e kovris glacieri en Nova-Zelando.[7]

Satelita fotografuri deskovris en septembro gandega maso di varma oceanala aquo en norda Pacifiko, iranta de sudal Kalifornia til Alaska.[8]. En decembro, altra maso di varma aquo, Angle surnomizita "the blob", qua aparis proxim Nova-Zelando komencis translojar su tra suda Pacifiko, vers Sud-Amerika.[9] On kredas ke ol povas produktar grandega influo en la klimato di la kontinento.

Eventi

Januaro

Februaro

Marto

Aprilo

Mayo

Junio

Julio

Agosto

Septembro

Oktobro

Novembro

Decembro

Naski

Morti

Bob Einstein
Jan Olszewski
Dick Dale
Beth Carvalho
Doris Day
Murray Gell-Mann
Franco Zeffirelli
Johnny Clegg
Beji Caid el Sebsi
Peter Fonda
ʻAkilisi Pōhiva
Jacques Chirac
Jan Stráský
Paul Volcker

Nobel-premiiziti

Referi