Zoran Milanović

Zoran Milanović er menntaður í lögfræði og var áhugamaður í hnefaleikum á yngri árum. Hann tók ekki sjálfur þátt í bardögum heldur kaus hann að halda sig í æfingafélagi hnefaleikakappa sem síðar tóku þátt í keppnum. Milanović hóf störf fyrir utanríkisráðuneyti Króatíu árið 1990, í miðju króatíska sjálfstæðisstríðinu. Eftir stríðið vann hann í þrjú ár fyrir sendinefndir Króatíu gagnvart Evrópusambandinu og Atlantshafsbandalaginu í Brussel.^[1]

Milanović hóf stjórnmálaferil með króatíska Jafnaðarmannaflokknum árið 1999. Árið 2011 leiddi hann jafnaðarmenn til sigurs í þingkosningum og var kjörinn forsætisráðherra Króatíu. Króatar bundu miklar vonir við stjórn Milanovićs og umbæturnar sem hann boðaði.^[1] Á forsætisráðherratíð Milanovićs lauk inngönguferli Króatíu í Evrópusambandið. Stjórn hans sá um framkvæmd þjóðaratkvæðagreiðslu árið 2012 þar sem Króatar samþykktu ESB-aðild með um tveimur þriðju greiddra atkvæða. Króatía varð þar með annað fyrrum lýðvelda Júgóslavíu (á eftir Slóveníu) til að hljóta ESB-aðild.^[2]

Ráðherratíð Milanovićs litaðist jafnframt af evrópsku flóttamannakreppunni. Flóttafólk hóf að koma í gegnum Króatíu í stórum stíl árið 2015 eftir að leiðin til Ungverjalands í gegnum Serbíu var girt af árið 2015.^[3] Í september þetta ár höfðu um 14 þúsund flóttamenn farið um króatísku landamærin. Milanović áréttaði við það tilefni að Króatía gæti ekki verið endastöð flóttafólks.^[4]

Ríkisstjórm Milanovićs tapaði í þingkosningum árið 2015 fyrir Króatíska lýðræðisbandalaginu, kosningabandalagi hægriflokka, og mistókst að ná aftur völdum í kosningum næsta ár. Milanović lét í kjölfarið af völdum og sagði af sér sem leiðtogi Jafnaðarmannaflokksins.^[1]

Milanović dró sig úr stjórnmálum um skeið og hóf rekstur ráðgjafarfyrirtækis sem meðal annars vann fyrir Edi Rama, forsætisráðherra Albaníu.^[1] Árið 2019 bauð Milanović sig hins vegar fram til embættis forseta Króatíu á móti sitjandi forsetanum Kolindu Grabar-Kitarović. Í fyrri umferð kosninganna þann 22. desember 2019 hlaut Milanović 29,55% atkvæða en Grabar-Kitarović 26,65%.^[5]

Seinni kosningaumferðin fór fram þann 6. janúar 2020 og í henni vann Milanović sigur gegn Grabar-Kitarović með 53 prósentum atkvæða. Milanović tók við embætti forseta þann 19. febrúar sama ár.^[6]

Árið 2022 hvatti Milanović króatíska þingið til að beita sér gegn aðildarumsókn Svíþjóðar og Finnlands að Atlantshafsbandalaginu, sem hann kallaði „hættulegt ævintýri“.^[7]