ჩინეთის კომუნისტური პარტია

ჩინეთის კომუნისტური პარტია დაარსდა 1921 წელს კომინტერნის ნაციონალურ-რევოლუციური მოძრაობის აღმავლობის პროცესში და ჩინეთში მარქსიზმ-ლენინიზმის გავრცელებული იდეების ზემოქმედებით. პარტია დაარსებული იქნა ინტელიგენციის მიერ ჩენ დუსიუს, რომელიც იყო პარტიის ლიდერი 1921-წლიდან 1927-წლამდე და ლი ლისანის მეთაურობით, რომელიც პარტიას მეთაურობდა 1927-წლიდან 1930-წლამდე.

ჩკპ-ს პირველი ყრილობა გაიმართა არალეგალურად 1921 წლის ივლისის დასაწყისში შანხაიში. მან გამოაცხადა პარტიის საბოლოო მიზანი - ჩინეთში სოციალიზმის მშენებლობა. პარტია «მცირე ჯგუფისგან», რომელშიც შედიოდა მემარცხენე ინტელიგენციის წარმომადგენლები გადაიქცა მსოფლიოში ყველაზე დიდ პოლიტიკურ პარტიად. იმ დროიდან ორგანიზებული იქნა პარტიის 17 ყრილობა. პარტიის ბოლო ყრილობა ჩატარდა 2007 წლის ოქტომბერში.

პარტიის ისტორია იყოფა შემდეგ პერიოდებად:

• პირველი ერთიანი ფრონტი (1922—1927) — ალიანსის პერიოდი გუომინდანთან მილიტარისტული დაჯგუფებების წინააღმდეგ.
• ჩინეთის საბჭოთა რესპუბლიკა (1927—1937)
• ბრძოლა იაპონურ აგრესიასთან, მეორე ერთიანი ფრონტის შექმნა (1937—1945) — გუომინდანთან ერთად იაპონიის წინააღმდეგ საბრძოლველად.
• ჩინეთის სამოქალაქო ომი (1946—1949) — გუომინდანთან ომის პერიოდი, რის შედეგადაც ჩკპ მოვიდა ხელისუფლებაში.
• ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის დაარსების შემდეგი (1949 წლის შემდეგი) — პერიოდი პარტიის განვითარების,როგორც მმართველი პარტიის ქვეყანაში.

კულტურული რევოლუციის დროს პარტიის ყველა ცენტრალური ორგანოები დგაუქმებული ან რეორგანიზებული იქნა. მაო ძედუნის სიკვდილის შემდეგ დენ სიაოპინმა აღადგინა პარტიის ყველა ორგანო და ყველა სახელმწიფო ორგანო დააბრუნა პარტიის კონტროლ ქვეშ.

ჩკპ-ს ქარტიის თანახმად პარტიის უმაღლესი ორგანოა ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ეროვნული ყრილობა, რომელსაც იწვევენ ხუთ წელიწადში ერთხელ მაინც. პარტიის სხვა ორგანოები არის:

• ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი, რომელიც შედგება:
  • ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის გენერალური მდივანი
  • ჩინეთის კომუნისტური პარტიის მუდმივმოქმედი კომიტეტის პოლიტბიურო, რომელიც შედგება 9 წევრისგან
  • ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის პოლიტბიურო, რომელიც შედგება 25 წევრისგან
  • ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის სამდივნო, ჩკპ-ს წამყვანი ადმინისტრაციული ორგანო, რომელსაც მეთაურობს გენერალური მდივანი
  • ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის ცენტრალური სამხედრო საბჭო
• ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომისიის სადისციპლინო ინსპექცია

სხვა პარტიული ორგანოები:

• ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის კანცელარია
• ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის საორგანიზაციო დეპარტამენტი
• ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის პროპაგანდის განყოფილება
• ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის საერთაშორისო ურთიერთობათა დეპარტამენტი
• ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის ერთიანი ფრონტის დეპარტამენტი

ყოველ ხუთ წელიწადში ჩკპ-ს ცენტრალური კომიტეტი იწვევს პარტიის ეროვნული ყრილობას. ბოლო ყრილობა მოწვეული იქნა 2007 წლის ოქტომბერში, ხოლო შემდეგი მოწვეული იქნება 2012 წელს. ფორმალურად ყრილობას აქვს ორი ფუნქცია: პარტიის წესდებაში ცვლილებების და შესწორებების შეტანის დამტკიცება და ცენტრალური კომიტეტის არჩევა. თავის მხრივ ცენტრალური კომიტეტი ირჩევს პოლიტბიუროს.

ჩკპ-ს ცენტრალური კომიტეტის პოლიტბიურო არის პარტიის ცენტრალური ორგანო. პოლიტბიუროს წევრებს ირჩევენ პარტიის ყრილობის დროს. პოლიტბიუროს წევრების რაოდენობა არ არის მუდმივი, თუმცა ბოლო წლების განმავლობაში შეინიშნება წევრთა ზრდის ტენდენცია.

ჩკპ-ს გარდა ჩინეთში არსებობს ორი ძირითადი საკვანძო პოლიტიკური ძალა — ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის სახელმწიფო საბჭო და ჩინეთის სახალხო-განმანთავისუფებელი არმია.

თავისი გზის დასაწყისში პარტია იყო ძალიან პატარა. მხოლოდ 12 დელეგატი იღებდა მონაწილეობას 1921 წლის პირველ ყრილობაში, ხოლო 1922 წელს მეორე ყრილობის დროს წევრთა რაოდენობა გაიზარდა 192-მდე, 1927 წელს პარტია შედგებოდა 58 000 წევრისგან, 1945 წელს 1,21 მილ. წევრისგან, 2005 წელს პარტიის წევრთა რაოდენობა გაიზარდა 70 მილიონამდე, 2014 წლის მონაცემებით კი პარტიის რიგებში 86.7 მილიონი ადამიანი ირიცხება^[1].

დღესდღეობით ჩინეთის კომუნისტური პარტიის მუდმივმოქმედი კომიტეტის პოლიტბიურო წევრები არიან:

• ჰუ ძინტაო — ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის გენერალური მდივანი, ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის ცენტრალური სამხედრო საბჭოს თავმჯდომარე
• უ ბანგო — სრულიად ჩინეთის წარმომადგენელთა კრების თავმჯდომარე
• ვენ ძიაბაო — ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის სახელმწიფო საბჭოს პრემიერი
• ძი ცინლინი — ჩინეთის პოლიტიკური სახალხო საკონსულტაციო საბჭოს თავმჯდომარე
• ლი ჩანჩუნი — ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის პროპაგანდის განყოფილების შეფი
• სი ძინპინი — ჩსრ-ს თავმჯდომარის მოადგილე
• ლი კეციანი — ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის სახელმწიფო საბჭოს ვიცე-პრემიერი
• ჰე გოციანი — ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომისიის სადისციპლინო ინსპექციის ხელმძღვანელი

1921 - 1943 ჩინეთის კომუნისტური პარტიის მეთაურობდა გენერალური მდივანი:

• ჩენ დუსიუ, 1921—1922 და 1925—1927
• ცუ ციუბო, 1927—1928
• სიან ჩოუნფა, 1928—1931
• ლი ლისანი, 1929—1930
• ვან მინი, 1931
• ბო გუ, 1932—1935
• ლო ფუ, 1935—1943

ჩკპ ცკ-ს პოლიტბიუროს თავმჯდომარე

თანამდებობა არსებობდა 1943—1956 წლებში.

• მაო ძედუნი (1943—1956)

ჩკპ ცკ-ს სამდივნოს თავმჯდომარე

თანამდებობა არსებობდა 1943—1956 წლებში.

• მაო ძედუნი (1943—1956)

ჩკპ ცკ-ს თავმჯდომარე

თანამდებობა არსებობდა 1945—1982 წლებში.

• მაო ძედუნი (1945—1976)
• ჰუა გუოფენი (1976—1981)
• ჰუ იაობანი (1981—1982)

ჩკპ ცკ-ს გენერალური მდივანი

თანამდებობა არსებობდა 1956—1966 წლებში და აღადგინეს 1980 წელს.

• დენ სიაოპინი (1956-1966)
• ჰუ იაობანი (1980—1987)
• ჩაო ძიანი (1987; 1987—1989)
• ძიან ძემინი (1989—2002)
• ჰუ ძინტაო (2002—2012)
• სი ძინპინი (2012-დღემდე)

ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის გენერალური მდივანი

• ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის საიტი
• «ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ახალი ამბები» დაარქივებული 2011-04-20 საიტზე Wayback Machine. (რუსული)