ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಸ್ವಂತ ಸಂಶೋಧನೆ ಸಲ್ಲದು

ಇರುವ ಆಕರಗಳಿಂದ ಇಲ್ಲಿನ ಮತ್ತು ಇತರ ಮಾಹಿತಿಯ ಬಗೆಗಿನ ನೀತಿಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಿ ಕ್ರೂಡೀಕರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸಂಘಟಿಸುವುದು ಒಂದು ವಿಶ್ವಕೋಶದ ಬರೆವಣಿಗೆಯ ಮೂಲಭೂತ ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಒಳ್ಳೆಯ ಪದ್ಧತಿಯೆಂದರೆ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ನಂಬಲರ್ಹ ಆಕಾರಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಿ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹರೂಪದಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮದೇ ಪದಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದು. ಅಲ್ಲದೆ ಲೇಖನದ ಪ್ರತಿ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನೂ ಅದನ್ನು ವಿಷದ ಪಡಿಸುವ ಆಕಾರಗಳಿಗೆ ಆರೋಪಿಸುವುದು ಸಹ ಅಗತ್ಯ. ಮೂಲ ಆಕರಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಅದರ ಅರ್ಥ ಮತ್ತು ಅಂಥರಾರ್ಥಗಳಿಗೆ ಚ್ಯುತಿ ಬರದಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಬೇಕು. ಆಕರಗಳಲ್ಲಿ ಏನು ಹೇಳಿದೆಯೊ ಅದರಾಚೆ ಹೋಗದಂತೆ ಅಥವಾ ಮೂಲ ಆಕರಗಳ ಉದ್ಧೇಶಕ್ಕೆ ಸಂಗತವಲ್ಲದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಗಳನ್ನು ಅದರ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ಗಣನೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದಂತೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವುದು) ಬಳಸದಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವಹಿಸಿ. ಬೇರೆ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಲಕ್ಕೆ ಚ್ಯುತಿ ಬರದಿರಲಿ.ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ತೃತೀಯ ಪಕ್ಷದ ಆಕರಗಳು ಕಾಣಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದಾದರೆ, ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಲ್ಲಿ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಲೇಖನವು ಇರಬಾರದು. ನೀವು ಏನಾದರು ಹೊಸತನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದಲ್ಲಿ, ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಇಂತಹ ಆವಿಷ್ಕಾರವನ್ನು ಘೋಷಿಸಲು ಸೂಕ್ತ ಸ್ಥಳವಲ್ಲ.

ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಆಕರಗಳು

ಯಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲಾಗಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ಪ್ರಶ್ನಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದ್ದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ನಂಬಲರ್ಹ ಆಕಾರಗಳ ಬೆಂಬಲವಿರಬೇಕು. ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಆಕರವಿಲ್ಲದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು 'ಸ್ವಂತ ಸಂಶೋಧನೆ' ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಮ್ಮ ಸಂಪಾದನೆ ಸ್ವಂತ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲ ಎಂದು ತೋರಿಸಲು ಇರುವ ಒಂದೇ ದಾರಿಯೆಂದರೆ ಆ ಮಾಹಿತಿ ಇರುವ ನಂಬಲರ್ಹ ಪ್ರಕಟಿತ ಮೂಲ ಆಕಾರಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವುದು. ನಂಬಲರ್ಹ ಮಾಹಿತಿಗಳ ಆಕಾರಗಳನ್ನೂ ಅವುಗಳ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಹೊರತಾಗಿ ನೀವು ಬಳಸಿದರೆ ಅಥವಾ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ನೇರ ಮತ್ತು ಸುಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಇಲ್ಲದ ನಿರ್ಣಯಗಳನ್ನು ನೀವು ತಲುಪಿದಲ್ಲಿ ನೀವು ಸ್ವಂತ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡಿದಿರೆಂದೇ ಅರ್ಥ.

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಮೂಲಗಳು:

• ತಜ್ಞರ ವಿಮರ್ಶೆಗೊಳಗಾದ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು
• ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಮುದ್ರಣ ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಪ್ರಕಟಿತವಾದ ಪುಸ್ತಕಗಳು
• ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಮಟ್ಟದ ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳು
• ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಪ್ರಕಾಶಕರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳು, ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳು
• ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು

ಹೆಬ್ಬೆರಳಿನ ನಿಯಮದಂತೆ, ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿಂದ ವಾಸ್ತವಗಳು ತಪಾಸಣೆಗೆ ಒಳಗಾಗುವ, ಕಾನೂನು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಒಳಪಡುವ ಮತ್ತು ಬರವಣಿಗೆ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಒಳಪಡುವ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಗಹತೆ ಪಡೆದಿವೆ. ಸ್ವಯಂ ಪ್ರಕಟಿತವಾದ ಮಾಹಿತಿಯು, ಅದು ಪತ್ರಿಕೆಯಾಗಿರಲಿ ಅಥವಾ ಆನ್ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿರಲಿ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಇದಕ್ಕೆ ಅಪವಾದಗಳಿಗೆ ಸ್ವಪ್ರಕಟಿತ ಆಕರಗಳು ನೋಡಿ.

ಲೇಖನದ ಮಾಹಿತಿಯ ಬಗೆಗಿನ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಪರಿಶೀಲನಾರ್ಹವಾಗಿರ ಬೇಕು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲೇಖನದ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಂಗತವಲ್ಲದ ಅಥವಾ ಅಸ್ಪಷ್ಟ ಭಾಗದಿಂದ ಅಥವಾ ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಹೇಳಿಕೆಗಳಿಂದ ಪಡೆದಿರಬಾರದು. ಹಲವು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ಸಾಧ್ಯವಿರುವ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಖಚಿತವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸ ಬೇಕು ಅಥವಾ ಬಳಸಬಾರದು. ವ್ಯಾಪಕ ಚರ್ಚೆಯ ಸಾರಾಂಶವು ಮೂಲ ಆಕರಗಳ ತೀರ್ಮಾನಗಳನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಬೇಕು. ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಉಲ್ಲೇಖವಿರಲಿ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಿಲ್ಲದ ನಿರ್ಣಯಗಳನ್ನು ಪಡೆದಲ್ಲಿ ಅದು ಸ್ವಂತ ಸಂಶೋಧನೆ. ನಮೂದಿಸಿದ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಅವುಗಳ ಸಂದರ್ಭಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರಬೇಕು ಮತ್ತು ವಿಷಯದ ಬಗೆಗೆ ಇರಬೇಕು.

ಪ್ರಾಥಮಿಕ, ದ್ವಿತೀಯ ಮತ್ತು ತೃತೀಯ ಆಕರಗಳು

ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಲೇಖನಗಳು ನಂಬಲರ್ಹ, ಪ್ರಕಟಿತ ದ್ವಿತೀಯ ಅಥವಾ ಎರಡನೆಯ ಆಕರಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರ ಪಟ್ಟಿರ ಬೇಕು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ತೃತೀಯ ಅಥವಾ ಮೂರನೆಯ ಆಕಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಕಡಿಮೆ ಆಧಾರ ಪಟ್ಟಿರಬೇಕು. ಎರಡನೆಯ ಅಥವಾ ಮೂರನೆಯ ಆಕಾರಗಳು ವಿಷಯದ ಗಮನಾರ್ಹತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರಗಳ ಹೊಸತೆರನಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯಲು ಅಗತ್ಯ. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರಗಳ ಎಲ್ಲಾ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ಅಥವಾ ಸಂಶ್ಲೇಷಿತ ಅಥವಾ ಮರುರೂಪಣೆಗೊಂಡ ಹೇಳಿಕೆಗಳಿಗೆ ಎರಡನೆಯ ಆಕಾರಗಳ ಉಲ್ಲೇಖ ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿದ್ದು ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಸಂಪಾದಕರು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರಗಳನ್ನು ಸ್ವಂತ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಮಾಡಬಾರದು.

ಸೂಕ್ತ ಆಕರ ಎನ್ನುವುದು ಸಂಕೀರ್ಣ ಅಂಶ ಮತ್ತು ಕೆಳಗೆ ಹೇಳಿದವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿಯಮಗಳಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸ ಬಹುದು. ಯಾವುದೇ ಒಂದು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆಕರವನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕ, ಎರಡನೆಯ ಅಥವಾ ಮೂರನೆ ಎಂದು ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ತೀರ್ಮಾನಿಸುವುದು ಒಳ್ಳೆಯ ಸಂಪಾದಕೀಯ ನಿರ್ಣಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಲೇಖನದ ಚರ್ಚೆಯ ಪುಟದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಬೇಕು. ಒಂದು ಆಕರವು ಒಂದು ಹೇಳಿಕೆಯ ಬಗೆಗೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿರ ಬಹುದು ಆದರೆ ಇನ್ನೊಂದರ ಬಗೆಗೆ ಎರಡನೆಯ ಆಕರವಾಗಿರ ಬಹುದು. ಹಾಗೆಯೇ ಒಂದೇ ಹೇಳಿಕೆಯು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಎರಡನೆ ಆಕರದ ಮಾಹಿತಿಯೂ ಆಗಿರಲು ಸಾಧ್ಯ. ಇಲ್ಲಿನ ನೀತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ, ಎರಡನೆಯ ಮತ್ತು ಮೂರನೆ ಆಕರಗಳನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ.^[೨]

• ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರವು ಘಟನೆಗೆ ಹತ್ತಿರವಾದ ಮೂಲ ಆಕರ ಮತ್ತು ಬಹಳಷ್ಟು ಸಲ ನೇರವಾಗಿ ಘಟನಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದವರ ಬರೆವಣಿಗೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅದು ಒಂದು ಘಟನೆ, ಒಂದು ಇತಿಹಾಸದ ಕಾಲಮಾನ, ಕಲಾಕೃತಿ, ರಾಜಕೀಯ ನಿರ್ಣಯ ಮುಂತಾದವುಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಒಳಗಿನವರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರಗಳು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿರ ಬಹುದು ಅಥವಾ ಮೂರನೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಆಕಾರಗಳೂ ಆಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಆಗಿಲ್ಲದೆಯೂ ಇರಬಹುದು. ಒಂದು ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಘಟನೆಯ ಬಗೆಗಿನ ಸಾಕ್ಷಿಯ ಹೇಳಿಕೆಯು ಈ ಘಟನೆಯ ಬಗೆಗಿನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರ. ಹಾಗೆಯೇ ತಾನು ಮಾಡಿದ ಹೊಸ ಪ್ರಯೋಗದ ಮೇಲೆ ಲೇಖಕ ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ದಾಖಲಿಸಿದ ಪ್ರಬಂಧವು ಆ ಪ್ರಯೋಗದ ಪಲಿತಾಂಶದ ಮೇಲಿನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರ. ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾಖಲೆಗಳಾದ ದಿನಚರಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರ.^[೩]

ನೀತಿ: ಬೇರೊಂದು ನೀತಿಯ ನಿರ್ಬಂಧವಿರದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಹೆಸರಾಂತ ಪ್ರಕಾಶಕರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರಗಳನ್ನು ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಹುದು. ಆದರೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ಅಗತ್ಯ, ಏಕೆಂದರೆ ಇವನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ^[೪] ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಒಂದು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಎರಡನೆಯ ಆಕರದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರಗಳನ್ನು ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವದ ಬಗೆಗಿನ ನೇರವಾದ, ವಿವರಣಾತ್ಮಕ ಹೇಳಿಕೆಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದ್ದು, ಇವುಗಳನ್ನು ಯಾವುದೇ ಶಿಕ್ಷಿತನು ವಿಶೇಷ ಜ್ಞಾನವಿಲ್ಲದೆ, ಕೇವಲ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಮೂಲ ಆಕರಗಳ ಮೂಲಕ ಪರಿಶೀಲಿಸುವಂತೆ ಇರಬೇಕು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಲೇಖನವೊಂದು ಕಾದಂಬರಿಯ ಕಥಾವಸ್ತುವನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಅದರ ಭಾಗವೊಂದ್ನು ಉದ್ಧರಿಸ ಬಹುದು. ಆದರೆ ಯಾವುದೇ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೂ ದ್ವಿತೀಯ ಆಕರವು ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ವಿಷಯವನ್ನು ನೀವೇ ಸ್ವತಹ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ, ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಅಥವಾ ಮರುನಿರೂಪಣೆ ಮಾಡಬೇಡಿ. ಬದಲಿಗೆ, ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ದ್ವಿತೀಯ ಮೂಲ ಆಕರಗಳನ್ನು ಇದಕ್ಕೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮೂಲಗಳನ್ನೇ ಇಡೀ ಲೇಖನವು ಆಧರಿಸಿರಬಾರದು, ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ದೊಡ್ಡ ಭಾಗಗಳನ್ನು ರಚಿಸದಂತೆ ಎಚ್ಚರ ವಹಿಸಿ. ನಿಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅನುಭವದಿಂದ ಆಕರಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸೇರಿಸಬೇಡಿ, ಏಕೆಂದರೆ ವೀಕಿಪೀಡಿಯಾ ಆ ಮಾಹಿತಿಗೆ ಒಂದು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕಾರವಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತದೆ. ಬದುಕಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರಗಳನ್ನು ಬಳಸುವಾಗ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವಹಿಸಿ. ಬದುಕಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರಗಳ ದುರುಪಯೋಗ ಸಾಧ್ಯತೆಯ ಬಗೆಗಿನ ನೀತಿಯನ್ನು ನೋಡಿ.

• ದ್ವಿತೀಯ ಆಕರವು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರಗಳ ಆಧಾರಿತವಾಗಿರುವ ಒಬ್ಬ ಲೇಖಕನ ಸ್ವಂತ ಚಿಂತನೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆಯಾದರೂ ಘಟನೆಯಿಂದ ಹಿಂದೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದು ಲೇಖಕನು ಪ್ರಾರ್ಥಮಿಕ ಆಕಾರಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಮಾಹಿತಿಯ ಅರ್ಥವಿವರಣೆ, ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ, ವಾಸ್ತವದ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ, ಸಾಕ್ಷಿ, ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಮತ್ತು ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ದ್ವಿತೀಯ ಆಕರಗಳು ಅಗತ್ಯವಾಗಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಥವಾ ತೃತೀಯ ಪಕ್ಷದ ಆಕರಗಳಲ್ಲ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರಗಳಿಂದ ಪಡೆದಿರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಬಗೆಗೆ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ ಅಥವಾ ಮೌಲ್ಯಮಾಪಕ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ^[೫] ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಒಂದು ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಪ್ರಬಂಧವನ್ನು ವಿಮರ್ಶಿಸುವ ಲೇಖನ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಎರಡನೆಯ ಆಕರ ^[೬] ಆಕರವು ಪ್ರಾಥಮಿಕವೇ ಅಥವಾ ಎರಡನೆಯದೇ ಎಂಬುದು ಸಂದರ್ಭಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಎರಡನೇ ಮಹಾ ಯುದ್ಧದ ಬಗ್ಗೆ ಮಿಲಿಟರಿ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಬರೆದ ಪುಸ್ತಕವು ಯುದ್ಧದ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ದ್ವಿತೀಯ ಆಕರ, ಆದರೆ ಲೇಖಕನ ಸ್ವಂತ ಯುದ್ಧದ ಅನುಭವದ ವಿವರಗಳನ್ನು ಅದು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದರೆ, ಆ ಅನುಭವಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅದು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರವಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಪುಸ್ತಕದ ವಿಮರ್ಶೆಯು ಅಭಿಪ್ರಾಯ, ಸಾರಾಂಶ ಅಥವಾ ಪಾಂಡಿತ್ಯಪೂರ್ಣ ವಿಮರ್ಶೆ ಯಾವುದನ್ನಾದರೂ ಒಳಗೊಳ್ಳ ಬಹುದು.^[೭]

ನೀತಿ: ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಲೇಖನಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ದ್ವಿತೀಯ ಆಕರಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ನಂಬಲರ್ಹ ಎರಡನೆಯ ಆಕಾರಗಳ ಪ್ರಕಟಿತ ಮೂಲಗಳು ಇದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ, ಮೌಲ್ಯಮಾಪಕ, ಅರ್ಥವಿವರಣೆಯ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಬಹುದು.

• ತೃತೀಯ ಆಕರಗಳು ವಿಶ್ವಕೋಶಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಾರಸಂಗ್ರಹಗಳಂತಹ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಾಗೂ ಎರಡನೆಯ ಆಕಾರಗಳ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತವೆ. ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ತೃತೀಯ ಆಕರವಾಗಿದೆ. ಅನೇಕ ಪರಿಚಯಾತ್ಮಕ ಪದವಿಪೂರ್ವ ಮಟ್ಟದ ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ತೃತೀಯ ಆಕರಗಳಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ಅನೇಕ ದ್ವಿತೀಯ ಆಕರಗಳನ್ನು ಕ್ರೂಡೀಕರಿಸುತ್ತವೆ.

ನೀತಿ: ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಮೂರನೆಯ ಆಕರಗಳು ವಿಷಯದ ಮೇಲಿನ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಾಗೂ ಎರಡನೆಯ ಆಕಾರಗಳ ವಿಶಾಲ ಸಾರಾಂಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಹಾಯಕವಾಗುತ್ತವೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರ ಅಥವಾ ಎರಡನೆಯ ಆಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ವಿರೋಧವಿದ್ದಾಗ ಅಗತ್ಯ ಒತ್ತನ್ನು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯಕ. ಕೆಲವು ತೃತೀಯ ಮೂಲಗಳು ಇತರವಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ, ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ತೃತೀಯ ಆಕರದ ಒಳಗೆ, ಕೆಲವು ಇತರವಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ. ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಇತರ ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಲೇಖನಗಳಿಗೆ ಮೂರನೆಯ ಆಕರಗಳಾಗಿ ಬಳಸಬಾರದು. ಆದರೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸ್ವತಃ ವಿಕಿಪೀಡಿಯವನ್ನು ಕುರಿತು ಲೇಖನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಹಲವು ಆಕರಗಳ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಪೋಣಿಸಿ ಆಕರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸದ ತೀರ್ಮಾನಗಳಿಗೆ ಬರುವುದು ಅಥವಾ ಸೂಚಿಸುವುದನ್ನು ಮಾಡಬೇಡಿ. ಹಾಗೆಯೇ ಒಂದು ಆಕರದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಆಕರದಲ್ಲಿರದ ತೀರ್ಮಾನಗಳಿಗೆ ಬರಬೇಡಿ. ಒಂದು ಆಕರ ಅ ಎಂದು ಹೇಳಿದರೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರೆ ಅ ಮತ್ತು ಆ ಸೇರಿ ಇ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬರಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಇ ತೀರ್ಮಾನವು ಎರಡೂ ಆಕರಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ. ಇದು ಪ್ರಕಟಿತ ಆಕರದ ಹೊಸ ತೀರ್ಮಾನ ಸೂಚಿಸುವ ಸರಿಯಲ್ಲದ ಸಂಪಾದಕೀಯ ಸಂಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಸಂಪಾದಕರು ಮಾಡಿದ ಸ್ವಂತ ಸಂಶೋಧನೆ.^[೮] "ಅ ಮತ್ತು ಆ, ಹೀಗಾಗಿ ಇ"ಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾದ ನಂಬಲರ್ಹ ಆಕರಗಳು ಇದೇ ವಾದವನ್ನು ಲೇಖನದ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮಂಡಿಸಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಒಂದೇ ಆಕರವು ಒಂದು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ "ಅ" ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ "ಆ" ಹೇಳಿದ್ದು ಅವುಗಳ ನಡುವೆ ಸಂಬಂಧ ಬೆಸೆಯದಿದ್ದರೆ ಮತ್ತು "ಆದ್ದರಿಂದ ಇ" ವಾದವನ್ನು ಮಂಡಿಸದಿದ್ದರೆ ಯಾವುದೇ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ "ಆದ್ದರಿಂದ ಇ" ಬಳಸಲು ಬರುವುದಿಲ್ಲ

ಹಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಕೃತಿಸ್ವಾಮ್ಯ ಕಾನೂನುಗಳ ಕಾರಣಕ್ಕೆ, ಕೆಲವೇ ಚಿತ್ರಗಳು ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವುದಕ್ಕೆ ಲಭ್ಯವಿವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಸಂಪಾದಕರು ತಮ್ಮವೇ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು (ತಮ್ಮ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲ) ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್ ಕಾಮನ್ಸ್ ಲೈಸೆನ್ಸ್ ಅಥವಾ ಇತರ ಮುಕ್ತ ಲೈಸೆನ್ಸ್ ಅಡಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿ ಅಪ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತದೆ. ವಿಕಿಪಿಡಿಯನ್ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಅವು ಅಪ್ರಕಟಿತ ಚಿಂತನೆಗಳು ಅಥವಾ ವಾದಗಳನ್ನು ಮುಂದಿಡುವುದಿಲ್ಲವೋ ಅಥವಾ ಚಿತ್ರಿಸುವುದಿಲ್ಲವೋ ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಮೂಲ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸ್ವಂತ ಸಂಶೋಧನೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಇದರ ಹಿಂದಿರುವ ಕಾರಣ ಸ್ವಂಸಂಸ ನೀತಿ. ಲೇಖನದ ಹೇಳಿಕೆಗಳಿಗಷ್ಟೇ ಚಿತ್ರದ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳೂ ಈ ನೀತಿಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತವೆ.

ಸಂಪಾದಕರು ಪೋಟೋ ಮ್ಯಾನುಪುಲೇನ್ (ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ತಿದ್ದುವ ತಂತ್ರಾಶ) ಬಳಸಿ ಚಿತ್ರದ ವಾಸ್ತವನ್ನು ಅಥವಾ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ವಿರೂಪಗೊಳಿಸುವುದು ಅಥವಾ ತಿರುಚುವುದು ಸಮ್ಮತವಲ್ಲ. ತಿದ್ದಿದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಎದ್ದುಕಾಣುವಂತೆ ಗುರುತಿಸಬೇಕು. ಯಾವುದೇ ತಿದ್ದಿದ ಚಿತ್ರವು ತಿದ್ದಿದ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಅವುಗಳ ವಿಶ್ವಕೋಶೀಯ ಮೌಲ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಉಂಟಾದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ವಿಕಿಪೀಡಿಯ: ಫೈಲ್ಸ್ ಅಳಿಸುವಿಕೆಗೆ ಹಾಕಬೇಕು. ಜೀವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸುಳ್ಳು ಅಥವಾ ಅಗೌರವ ತರುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸಬಾರದು.

ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಮೂಲ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಅನುವಾದಿಸುವುದು ಅಥವಾ ಆಡಿಯೋ/ವೀಡಿಯೊ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಲೇಖನಿಸುವುದು, ಮೂಲ ಸಂಶೋಧನೆಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿತವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ರೂಢಿಯ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರಗಳು, ಅವುಗಳ ಪಲಿತಾಂಶಗಳು ಮೂಲ ಆಕರಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ, ಸರಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ ಎಂಬುದರ ಬಗೆಗೆ ಸಂಪಾದಕರಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮತ ಇದೆಯೆಂದಾದರೆ, ಸ್ವಂತ ಸಂಶೋಧನೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿತವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಕೂಡಿಸುವುದು, ಘಟಕಗಳ ಪರಿವರ್ತನೆ ಅಥವಾ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವಯಸ್ಸನ್ನು ಲೆಕ್ಕ ಮಾಡುವುದು ಮುಂತಾದ ಬೇಸಿಕ್ ಅಂಕಗಣಿತ ರೂಢಿಯ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದ ಕೆಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳು.

ಪರಿಶೀಲನಾರ್ಹತೆ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ವಿಷಯವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಅಥವಾ ಸಂಪಾದಕರ ಅನುಭವಗಳಿಗಿಂತ ಹಿಂದೆ ಪ್ರಕಟವಾದ ಮಾಹಿತಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಧರಿವಾಗುತ್ತದೆ. ನೀವು ಯಾವುದೋ ಒಂದು ವಿಷಯ ಖಚಿತವಾಗಿ ನಿಜ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದರೂ, ನೀವು ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವ ಮೊದಲು ಅದನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸ ಬೇಕು. ಎಲ್ಲಾ ಮಾಹಿತಿಯು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲ್ಪಡ ಬಹುದು ಅಥವಾ ಅಕ್ಷೇಪಿಸಲ್ಪಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ ಎಂದು ನೀತಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಉದ್ಧರಣಗಳಿಗೂ (ಎತ್ತಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ) ಒಂದು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಆಕರದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಯಾವುದನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಆಕರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಿ.

ತಟಸ್ಥ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ

ಸ್ವಂತ ಸಂಶೋಧನೆಯ ವಿರುದ್ಧದ ನಿಷೇಧವು ಸಂಪಾದಕರು ಲೇಖನಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಅಬಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸಲು ಮಿತಿಯೊಂದನ್ನು ಹೇರುತ್ತದೆ. ಬೇರೆಯವರ ಪರಿಶೀಲಿಸ ಬಹುದಾದ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದರ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಈ ನೀತಿಯು ವಿಭಿನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತದೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಈ ನೀತಿಯು ನಮ್ಮ ತಟಸ್ಥ ನೀತಿಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಹಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಷಯದ ಬಗೆಗೆ ಹಲವು ಸ್ಥಾಪಿತ ದೃಷ್ಚಿಕೋನಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಒಂದು ನಿಲುವು, ಅದೆಷ್ಟೇ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸಂಶೋಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾಗ್ಯೂ, ಅಧಿಕೃತವಲ್ಲ. ಎಲ್ಲಾ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳನ್ನೂ ಸಂಶೋಧಿಸುವುದು ಯಾವುದೇ ಒಬ್ಬ ಸಂಪಾದಕನ ಜವಾಬುದಾರಿಯಲ್ಲ. ಒಂದು ಲೇಖನದೊಳಗೆ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಅಡಕಗೊಳಿಸುವಾಗ ಸಂಪಾದಕರು, ಸದ್ಯದ ನಿಲುವು ಹೇಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದು ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತರ ನಿಲುವೇ ಅಥವಾ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರದೇ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ, ಆ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಸಂದರ್ಭದ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಬೇಕು.

ತೀರಾ ಸಣ್ಣ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು ಹೊಂದಿದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದು ಸ್ವಂತ ಸಂಶೋಧನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಬಗೆಗೆ ಜಿಂಬೊ ವೇಲ್ಸ್ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ:

• ನಿಮ್ಮ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತರದೇ ಆಗಿದ್ದರೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿತ ಮೂಲ ಉಲ್ಲೇಖ ಪಠ್ಯಗಳಿಂದ ಉಲ್ಲೇಖಗಳ ಮೂಲಕ ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸುಲಭವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
• ನಿಮ್ಮ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ಗಮನಾರ್ಹ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರದು ಆಗಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಮುಖ ಅನುಯಾಯಿಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸುವುದು ಸುಲಭವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
• ನಿಮ್ಮ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವು ಅತ್ಯಂತ ಸಣ್ಣ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರದು ಆಗಿದ್ದಲ್ಲಿ — ಅದು ಸರಿ ಇರಲಿ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲದಿರಲಿ ಅಥವಾ ನೀವು ಅದನ್ನು ಸಿದ್ಧ ಮಾಡಿರಲಿ ಅಥವಾ ಮಾಡದಿರಲಿ —ಬಹುಶಃ ಕೆಲವು ಪೂರಕ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಹೊರತುಪಡಿಸಿದರೆ, ಅದು ವಿಕಿಪೀಡಿಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದಲ್ಲ. ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಮೂಲ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಸ್ಥಳವಲ್ಲ. ^[೯]