Хаплогрупа C-M130

Хаплогрупата C-M130 најверојатно потекнува од егзодусот на современите луѓе надвор од Африка, кој се проширил на исток од Југозападна Азија и постепено ја колонизирал Јужна Азија, Источна Азија и Океанија. Истражувањата се поделени за тоа како се случила оваа миграција; повеќето проучувања го поддржуваат северниот пат низ Сибир, додека други ја поддржуваат хипотезата за јужниот пат, во која носителите на хаплогрупата C мигрирале по должината на бреговите на Индија и Југоисточна Азија за да стигнат до Кина.

Се смета дека се појавила хаплогрупата C-M130 набргу откако SNP мутацијата M168 се случила за прв пат, со што настанала современата хаплогрупа CT, од која произлегла хаплогрупата CF, а потоа и хаплогрупата C. Ова веројатно било пред најмалку 60.000 години.

Хаплогрупата C-M130 ги достигнува своите највисоки фреквенции помеѓу домородните популации на Казахстан, Монголија, рускиот Далечен Исток, Полинезија, одредени групи од Австралија и со умерена фреквенција кај луѓето од Кореја и Манчу. Затоа се претпоставува дека хаплогрупата C-M130 или настанала или поминала низ својот најдолг период на еволуција во поширокиот регион на Централна Азија или во регионите на Југоисточна Азија. Се претпоставува дека нејзиното ширење во Источна Азија започнало пред околу 40.000 години.

Се верува дека мажите што го носат C-M130 мигрирале во Америка пред околу 6.000-8.000 години, и биле пренесени од народите што зборуваат на-дене јазици во северозападниот пацифички брег на Северна Америка.

Азија е исто така областа во која е концентрирана хаплогрупата D-M174. Сепак, D-M174 е поблиску поврзана со хаплогрупата Е отколку со C-M130 и географските распределби на хаплогрупите C-M130 и D-M174 се целосно и сосема различни, при што различни подтипови на хаплогрупата C-M130 се наоѓаат на висока фреквенција меѓу современите Казахстанци и Монголци, како и кај некои домородни народи на Америка, Манџури. Исто така, се среќава со средна фреквенција кај Корејците, домородните жители на рускиот Далечен Исток, одредени групи Абориџини Австралијци и на умерени фреквенции на други места низ Азија и Океанија. Носителите на Хаплогрупата C меѓу подоцнежните Џомони од Јапонија и одредени Европејци од палеолитот и неолитот ги носеле C1a, C1b и C1a2. Со оглед на тоа што хаплогрупата D се наоѓа на високи фреквенции само кај Тибетанците, Јапонците и жителите на Андаманските Острови и не е пронајдена ниту во Индија, ниту кај домородците на Америка или Океанија.

Според Сакитани и соработниците, хаплогрупата C-M130 потекнува од Централна Азија и од таму се проширила во другите делови на Евроазија и во делови на Австралија. Се претпоставува дека C-M130 била пронајдена во источноевроазиски ловци-собирачи, како и во антички примероци од Источна и Југоисточна Азија и Европа.

C* (M130/Page51/RPS4Y711, M216)

• C1 (F3393)
  • C1a (CTS11043)
    • C1a1 (M8)
      • C1a1a (P121)
        • C1a1a1 (CTS9336)
          • C1a1a1a (CTS6678) Јапонија, Јужна Кореја (Сеул)
          • C1a1a1b (Z1356) Јапонија
        • C1a1a2 (Z45460) Кина (Лаонинг)
    • C1a2 (претходно C6) - (V20)
      • C1a2a (V182)
        • C1a2a1 (V222)
        • C1a2a2 (Z29329)
      • C1a2b (Z38888) Украина
  • C1b (F1370)
    • C1b1 (K281)
      • C1b1a (B66/Z16458)
        • C1b1a1 (претходно C5) - (M356)
        • C1b1a2 (B65)
    • C1b2 (B477/Z31885)
      • C1b2a (претходно C2) - (M38)
        • C1b2a1 (M208)
          • C1b2a1a (P33)
          • C1b2a1b (P54)
      • C1b2b (претходно C4) - (M347)
        • C1b2b1 (M210)
• C2 (претходно C3) - (M217)
  • C2a (M93)
  • C2b (L1373/F1396)
    • C2b1
      • C2b1a
        • C2b1a1
          • C2b1a1a (P39)
        • C2b1a2 (претходно C3c) - (M48)
  • C2c (C-F1067)
    • C2c1 (F2613/Z1338)
      • C2c1a (Z1300)
        • C2c1a1
          • C2c1a1a
            • C2c1a1a1 (M407)
• Други, нетаксономизирани подклади :
  • C-P343 : надвор од C1a1 (M8), C1b2a (M38), C1b1a1 (претходно C5; M356), C1b2b (претходно C4; M347) и C2 (ex-C3; M217), но неговата врска со другите гранки сè уште не е тестиран.
  • C-P55 : надвор од C1b2a (M38), но неговата врска со другите гранки сè уште не е потврдена, и;

(Горената филогенетска структура на подкладите на хаплогрупата C-M130 се базира на дрвото ISOGG 2015, дрвото YCC 2008 и последователните објавени истражувања. ^{[5] [6]})

Распространетоста на хаплогрупата C-M130 е генерално ограничена на популациите на Сибир, делови од Источна Азија, Океанија и Америка. Поради огромната старост на хаплогрупата C, имало време да се акумулира бројни секундарни мутации и многу регионално важни подгранки на хаплогрупата C-M130 биле идентификувани.

До 46% од Абориџините од Австралија носеле базален C* (C-M130*), C1b2b* (C-M347*) или C1b2b1 (C-M210), пред контактот со Европејците и значителна имиграција, според истражување од 2015 година од Нагле и неговите соработници. ^[8] Односно, 20,0% од Y-хромозомите на 657 современи индивидуи, пред 56% од тие примероци да бидат исклучени како „недомородни“. C-M130* очигледно го носеле до 2,7% од Абориџините мажи пред колонизацијата; 43% носеле C-M347, кој не бил пронајден надвор од Австралија. Другите хаплогрупи на Абориџините Австралијци се слични на Папуанците и другите Негритоси (хаплогрупа S-M230 и M-P25). ^{[8] [9]}

Ниските нивоа на C-M130* ги носат мажите:

• од Индискиот Потконтинент, Шри Ланка и Југоисточна Азија, ^[5] и;
• во Европа меѓу машките со презиме Лах со потекло од Каталонија, Шпанија (но не и мажи со исто презиме од други области). ^[10]

Базалниот C1a* (CTS11043) бил пронајден кај Европејците од горниот палеолит (Ориначка култура), GoyetQ116-1 и Pestera Muerii2. ^[11]

C1b бил идентификуван во праисториски остатоци, кои датираат од 34.000 години п.с., пронајдени во Русија и познати како „Костенки 14“. ^[12]

Хаплогрупата C2 (M217) - најбројната и најраспространета лоза C - некогаш се верувало дека потекнува од Централна Азија, се проширила од таму во Северна Азија и Америка, додека друга теорија потекнува од Источна Азија. C-M217 се протега надолжно од Централна Европа и Турција, до народот Вају од Колумбија и Венецуела, и географски од атабасканските народи од Алјаска до Виетнам до Малајскиот Архипелаг. Пронајден во ниски концентрации во Источна Европа, каде што можеби е наследство од инвазиите/миграциите на Хуните, Турците и/или Монголите во текот на средниот век. Се среќава на особено високи фреквенции во Бурјатите, Даурите, Хазарите, Ителмените, Калмиците, Коријаците, Манџусите, Монголците, Орокените и Сибесите, со умерена распространетост меѓу другите тунгуски народи, Корејците, Ајните, Нивхите, Кинезите, Узбеците, Алтајците, Туџија, Хани и Хуи. ^{[13] [14] [15] [16] [17] [18] [19]} Највисоките фреквенции на хаплогрупата C-M217 се наоѓаат меѓу популациите на Монголија и далечниот руски исток, каде што е модална хаплогрупа. Хаплогрупата C-M217 е единствената сорта на хаплогрупата C-M130 што се среќава кај Индијанците, меѓу кои ја достигнува својата најголема фреквенција кај популациите на На-Дене.

Другите подклади се специфични за одредени популации, во ограничен географски опсег; дури и таму каде што се наоѓаат овие други гранки, тие имаат тенденција да се појавуваат во многу пониска фреквентна, мала компонента на палетата на разновидност на Y-хромозомите во тие територии:

• C-M8 (C1a1), сега се наоѓа редовно само со мала фреквенција (приближно 5%; опсег 3,3% - 10% од сите примероци) во Јапонија. Исто така, било откриено во академското проучување кај еден поединец на островот Чеџу и во комерцијални тестирања кај едно лице кое пријавило потекло од провинцијата Лаонинг во Кина и едно лице кое пријавило потекло од Сеул. Античкиот народ Џомон имал фреквенција од околу 30% од C1a1.
• C-V20 (C1a2; претходно C6) се наоѓа на ниски фреквенции кај Европејците.^[20] Остатоците од пред 7.000 години ги имал ловец-собирач од Ла Брања (современа Астурија, Шпанија),^[21] а C1a2 исто така била присутна во Унгарија во исто време^[22]. Во 2016 година, со ова биле пронајдени остатоци од ловец-собирач стар 35.000 години од пештерите Гоје (Намур, Белгија) и 30.000 години стари останки на ловец-собирач од Долни Вестонице (Вестонице16, Моравија, Чешка).^[23]
• C-B66/Z16458 (C1b1a) се наоѓа на ниски фреквенции во Јужна Азија, Централна Азија и Југозападна Азија.^{[24][25][26][27][28]}
• C-M356 (C1b1a1; претходно C5) е откриена со мала фреквенција во примероци од Индија, Непал, Пакистан, Авганистан, Арабија и северна Кина.
• C-M38 (C1b2a; претходно C2), меѓу некои локални популации во Индонезија, Меланезија (особено Нова Гвинеја), Микронезија и некои острови на Полинезија, C-M38 стана модална хаплогрупа, веројатно поради сериозните ефекти на основачот и генетскиот нанос
• C-P33 (C1b2a1a): пронајден на високи фреквенции кај полинезиските мажи^[29].
• C-P55 (C1b3) се наоѓа на ниска фреквенција во висорамнините на Нова Гвинеја.
• C-M93 (C2a) се наоѓа спорадично кај Јапонците.^[30]
• C-L1373/F1396 (C2b) е идентификуван во Централна Азија.
• C-P39 (C2b1a1a) се наоѓа кај неколку домородни народи во Северна Америка, вклучително и некои популации кои зборуваат на-дене јазици.^[31]
• C-M48 (C2b1b; претходно C3c)се среќава на високи фреквенции кај северните тунгуски народи, Казахстанци, Оирати, Калмици, Монголци, Јукагири, Нивки, Корјаци, Ителмени и Удегеи, со умерена распротранетост меѓу јужните тунгуски народи, бурјати, тувини, јакути, чуки, киргистанци, Узбеци, Каракалпаци и Таџикинци.^[32][33]
• C-F2613/Z1338 (C2e): Централна Азија и Источна Азија
• C-M407 (C2e1a1a) е пронајдена со висока фреквенција меѓу Баргутите, Бурјатите, Сојотите и Камниганите, умерена фреквенција кај другите Монголи и Калмици и ниска фреквенција на ерменски, баи, камбоџански, евенки, хански кинески, јапонски, казахстански, корејски, манчу, ујгурско и јакутско население.
• C-P343 се јавува на висока фреквенција кај мажјаците од Лембата (17,4% од 92 примероци), со пониски фреквенции во Флорес, Пантар и Тимор. P343 е надвор од C1a1 (M8), C1b2a (M38), C2 (ex-C3; M217), C1b2b (претходно C4; M347) или C1b1a1 (претходно C5; M356), но неговата врска со другите гранки сè уште не е тестирана.
• Неодредени примероци на C-M130, кои можеби припаѓаат на една од горенаведените подклади, вклучуваат:
• Кајзер и сор. (2006) пронашле C-M130(xM38, 390,1del, M217) во 10,3% (4/39) од примерок од етничките малцински групи од Филипините, 10,0% (6/60) од примерокот од Арнем Ланд, 6,5% (2/31) од примерокот од Нуса Тенгара, 5,3% (3/57) од примерокот од Суматра, 3,0% (1/33) од примерокот од брегот на Папуа Нова Гвинеја, 2,9% (1/34) од примерок од Молуките, 1,9% (1/53) од примерокот од Јава и 0,9% (1/107) од примерокот од Фиџи.
• C-RPS4Y (сега C-RPS4Y711) (xM38) Y-DNA е доста честа кај популациите на индонезиската провинција Источна Нуса Тенгара и независниот Источен Тимор: 13/31 = 41,9% Лембата, 16/71 = 22,5% Флорес, 5 /43 = 11,6% Солор, 10/96 = 10,4% Адонара, 3/39 = 7,7% Источен Тимор, 1/26 = 3,8% Алор, 1/38 = 2,6% Пантар. Сите поединци C-RPS4Y(xM38) освен синглот од Алор биле опишани како австронезиски говорници.
• C-RC-RPS4Y (денес C-RPS4Y711) (xM38, M217) Y-DNA се јавува, според проучувањето објавено во 2010 година, на прилично високи фреквенции во повеќето популации на централна Индонезија (115/394 = 29,2% Флорес, 21/92 = 22,8% Лембата, 19/86 = 22,1% Борнео, 6/54 = 11,1% мандар, 1/9 = 11,1% Тимор, но само 1/350 = 0,3% Сумба). C-RPS4Y(xM38, M217) Y-DNA генерално станува ретка кон запад (2/61 = 3,3% Јава, 1/32 = 3,1% Малезија, 9/641 = 1,4% балиски, 0/38 Батак Тоба, 0/ 60 Нија, но 10/74 = 13,5% Ментавај) и кон исток (1/28 = 3,6% Алор, 0/30 Молуки, 1/15 = 6,7% ПНГ брег, 0/33 ПНГ Хајленд, 0/10 Насиои, 0/44 Маево (Вануату), 1/16 = 6,3% Микронезија, 0/64 Полинезија).
• C-RPS4Y711(xM8, M217) Y-DNA е пронајдена во 17% (6/35) од примерокот на Јао од Бама, Гуангкси во јужноцентрална Кина, 4/35 = 11% од примерокот од Хуи и 2 /70 = 3% од еден пар примероци на ујгур од северозападна Кина, и 3/45 = 7% од примерок од Хеже и 1/26 = 4% од примерок од Евенки од североисточна Кина.
• C-RPS4Y711 (xM8, M38, M217) е пронајден кај 48,5% (16/33) од примерокот од домородните Австралијци, 20% (12/60) од примерокот Јао, 6,1% (3/49) од примерок од Туџија, 5,9% (1/17) од примерок од Микронезијци, 5,5% (3/55) од примерок од источни Индонезијци, 4,0% (1/25) од примерок од западни Индонезијци, 3,3% (3/ 91) од примерок од Шри Ланка, 3,1% (1/32) од примерок од Малејци, 2,5% (10/405) од примерок од Индијанци, 2,2% (1/46) од примерок од Папуа Нова Гвинеја, 1,7% (1/58) од примерок од Миао и 1,5% (1/67) од примерок од Ујгури.
• Жонг и сор. (2010) пронашле C-M130(xM8, M38, M217, M347, M356, P55) Y-DNA во 9,09% (1/11) од примерокот на Мулао од Гуангкси, 8,20% (5/61) од примерокот на Хуи од Нингсија, 7,96% (9/113) од примерок од Јао од Гуангкси, 7,69% (2/26) од примерок од Туџиа од Хубеи, 6,90% (2/29) од примерок од Шуи од Гуижоу, 3,28% (2/61) од примерокот од Ксибе од Ксинџијанг, 1,45% (1/69) од примерокот од Жуанг од Гуангкси, 0,92% (1/109) од примерокот од Буји од Гуижоу, 0,87% (2/ 231) од примерок од Хан од Гуижоу и 0,74% (1/136) од примерок од Хан од Јунан. Мнозинството од овие индивидуи споделуваат идентичен хаплотип со 8 локуси Y-STR: DYS19=15, DYS389I=12, DYS389b=16, DYS388=13, DYS390=21, DYS391=10, DYS392=393, DYS392=39, DYS392=313,
• Ди Кристофаро и сор. (2013) пронашле C-M130(xC2-PK2/M386, C1b1a1-M356) во 1,9% (1/53) од примерок од Паштуни од Кундуз, Авганистан и во 1,4% (1/69) од примерокот од Хазара од Бамијан, Авганистан.
• Ванг и сор. (2014) пронашле C-M130 (xM105, M38, M217, M347, M356) во 5,6% (1/18) од примерокот на Horpa Qiang од округот Данба во Сечуан, Кина и во 2,2% (1/46) од примерок од тибетанци Камс од округот Ксинлонг во Сечуан, Кина. Y-STR хаплотиповите на овие две индивидуи се совпаѓаат со модалниот C* хаплотип од студијата на Zhong et al. (2010) на секој споредлив локус.
• „C-M216“, SNP што сега се смета за синоним за C-M130 - (xM8, M38, M217, M210, M356) се пронајдени во 3,9% (3/77) од примерокот од општата популација на Катманду , Непал. Други примери на C-M216 се пријавени кај монголските и турските народи, вклучувајќи ги: Џалаирите, Казахстанците, Меркитите, Јохидите и Узбеците;

Филогенетска историја

Пред 2002 година, во академската литература постоеле најмалку седум системи за именување на филогенетското дрво на Y-хромозомот. Ова довело до значителна конфузија. Во 2002 година, главните истражувачки групи се собрале и го формирале Y-хромозомот конзорциум (YCC). Тие објавиле заеднички труд кој создал единствено ново дрво кое сите се согласиле да го користат. Подоцна, група граѓански научници со интерес за популациската генетика и генетската генеалогија формирале работна група за да се создаде аматерско дрво со цел да биде пред сè навремено. Табелата подолу ги обединува сите овие дела на точката на знаменитото дрво на YCC од 2002 година. Ова му овозможува на истражувачот што прегледува постара објавена литература брзо да се движи помеѓу номенклатурите.

Истражувачки публикации

Следниве истражувачки тимови по нивните публикации биле претставени во создавањето на дрвото.

Еден посебен хаплотип во рамките на Хаплогрупата C-M217 добил големо внимание поради можноста дека може да претставува директно патрилинеално потекло од Џингис Кан.

Истражувачки труд објавен во 2017 година - „Генетска трага за раните миграции на Ајсин Џоро, царската куќа на династијата Кинг“ ^[42] потврдил дека кланот Аисин Џоро припаѓа на хаплогрупата C3b1a3a2-F8951, братска гранка на C3*-Star Кластер (во моментов именуван како C3b1a3a1-F3796, некогаш поврзан со Џингис Кан).

• Capelli, Cristian; Wilson, James F.; Richards, Martin; Stumpf, Michael P.H.; и др. (February 2001). „A Predominantly Indigenous Paternal Heritage for the Austronesian-Speaking Peoples of Insular Southeast Asia and Oceania“. The American Journal of Human Genetics. 68 (2): 432–443. doi:10.1086/318205. PMC 1235276. PMID 11170891.
• Hammer, Michael F.; Karafet, Tatiana M.; Redd, Alan J.; Jarjanazi, Hamdi; и др. (1 July 2001). „Hierarchical Patterns of Global Human Y-Chromosome Diversity“. Molecular Biology and Evolution. 18 (7): 1189–1203. doi:10.1093/oxfordjournals.molbev.a003906. PMID 11420360.
• Jobling, Mark A.; Tyler-Smith, Chris (2000), „New uses for new haplotypes“, Trends in Genetics, 16 (8): 356–62, doi:10.1016/S0168-9525(00)02057-6, PMID 10904265
• Kaladjieva, Luba; Calafell, Francesc; Jobling, Mark A; Angelicheva, Dora; и др. (February 2001). „Patterns of inter- and intra-group genetic diversity in the Vlax Roma as revealed by Y chromosome and mitochondrial DNA lineages“. European Journal of Human Genetics. 9 (2): 97–104. doi:10.1038/sj.ejhg.5200597. PMID 11313742. S2CID 21432405.
• Karafet, Tatiana; Xu, Liping; Du, Ruofu; Wang, William; и др. (September 2001). „Paternal Population History of East Asia: Sources, Patterns, and Microevolutionary Processes“. The American Journal of Human Genetics. 69 (3): 615–628. doi:10.1086/323299. PMC 1235490. PMID 11481588.
• Semino, O.; Passarino, G; Oefner, PJ; Lin, AA; и др. (2000), „The Genetic Legacy of Paleolithic Homo sapiens sapiens in Extant Europeans: A Y Chromosome Perspective“, Science, 290 (5494): 1155–9, Bibcode:2000Sci...290.1155S, doi:10.1126/science.290.5494.1155, PMID 11073453
• Su, Bing; Xiao, Junhua; Underhill, Peter; Deka, Ranjan; и др. (December 1999). „Y-Chromosome Evidence for a Northward Migration of Modern Humans into Eastern Asia during the Last Ice Age“. The American Journal of Human Genetics. 65 (6): 1718–1724. doi:10.1086/302680. PMC 1288383. PMID 10577926.
• Underhill, Peter A.; Shen, Peidong; Lin, Alice A.; Jin, Li; и др. (November 2000). „Y chromosome sequence variation and the history of human populations“. Nature Genetics. 26 (3): 358–361. doi:10.1038/81685. PMID 11062480. S2CID 12893406.

• C3-M217 FTDNA
• Spread of Haplogroup C, from National Geographic
• https://groups.google.com/forum/#!topic/mintamil/k1GofGgPfXY