Akcent ostry

Samogłoski

W przypadku samogłosek ten diakrytyk oznacza wydłużenie (á [aː]) lub przykładany do niej akcent np. hiszpańskie ánimo ['ɑ.ni.mo] (nastrój, duch), animo [ɑˈni.mo] (witam) i animó [ɑ.ni.'mo] (powitał). Inne miejsce litery Á świadczy o zmianie znaczenia wraz ze zmianą akcentu.

Ten diakryt może zmieniać stopień otwarcia samogłoski, np. è [ɛ] i é [e] oraz ò [ɔ] i ó [o] w katalońskim i włoskim. Również w języku francuskim akut (fr. accent aigu), zapożyczony z pisowni greckiej, używany nad literą e (np. l’été), oznacza zmianę barwy samogłoski.

Jako oznaczenie tonu

W niektórych językach służy również do oznaczania sylaby akcentowanej wypowiadanej w intonacji wznoszącej. Termin pierwotnie stosowany w odniesieniu do greki klasycznej (akcent toniczny w języku greckim już w starożytności został zastąpiony akcentem dynamicznym). Akcent akutowy spotykany był także m.in. w języku prasłowiańskim.

Spółgłoski

W języku słowackim litery L i R oznaczają spółgłoski sylabotwórcze, które zachowują się w niektórych wypadkach jak samogłoski, więc występują też ich wydłużone odpowiedniki Ĺ i Ŕ.

W języku dolnołużyckim Ŕ oznacza miękkie r, np. cołnaŕ: (dopełniacz) cołnarja – pol. czółnarz.

W języku polskim i w łacince białoruskiej litery Ć [ʨ] Ń [ɲ] Ś [ɕ] Ź [ʑ] to zmiękczone odpowiedniki T(choć pisane przez C) N S Z.

W łacince ukraińskiej litery Ć D́ Ĺ Ń Ś T́ Ź to zmiękczone odpowiedniki C D L N S T Z.

• język polski: Ć Ń Ó Ś Ź
• łacinka białoruska: Ć Ń Ś Ź.
• łacinka ukraińska: Ć D́ Ĺ Ń Ś T́ Ź.
• język czeski, język islandzki: Á É Í Ó Ú Ý
• język słowacki: Á É Í Ĺ Ó Ŕ Ú Ý
• język francuski: É
• język górnołużycki: Ć, Ń, Ó
• język dolnołużycki: Ć, Ń, Ŕ, Ś, Ź, Ó
• język hiszpański, kataloński, portugalski i galicyjski: Á É Í Ó Ú
• język angielski, język szwedzki, bokmål: É
• język turkmeński: Ý

W Unikodzie akcent ostry występuje w wersjach: