Andrzej Schinzel
Andrzej Schinzel (ur. 5 kwietnia 1937 w Sandomierzu, zm. 21 sierpnia 2021 w Konstancinie-Jeziornie[1]) – polski matematyk zajmujący się teorią liczb, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk[2], pracownik Instytutu Matematycznego PAN. Schinzel był między innymi uczniem, współpracownikiem i kontynuatorem dzieła Wacława Sierpińskiego oraz jego biografem.
Andrzej Schinzel (1974) | |
Data i miejsce urodzenia | 5 kwietnia 1937 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 21 sierpnia 2021 |
Profesor zw. doktor habilitowany nauk matematycznych | |
Specjalność: teoria liczb, ciała i wielomiany | |
Alma Mater | Uniwersytet Warszawski (1958) |
Doktorat | 1960 |
Habilitacja | 1962 |
Profesura | 1967 |
Polska Akademia Nauk / Umiejętności | |
Status PAN | Członek rzeczywisty (1994), |
Status PAU | Członek czynny (2004), |
Doktor honoris causa Uniwersytet w Caen – 1998 Uniwersytet Adama Mickiewicza – 2011 Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie – 2012 | |
Praca naukowa | |
Instytut badawczy | |
Zastępca Dyrektora ds. Naukowych | |
Instytut badawczy | Instytut Matematyczny PAN |
Okres spraw. | 1986–1989 |
Odznaczenia | |
Życiorys
Syn lekarza Zygmunta Schinzla (1887–1974) i artystki malarki Wandy Marii z d. Świeżyńskiej (1905–2001)[1][3], brat szachisty Władysława Schinzla[1]. Jako czternastolatek, w dziewiątej klasie tzw. jedenastolatki, został laureatem II Olimpiady Matematycznej (1950/51)[4], zajmując w niej pierwsze miejsce[5].
W 1958 ukończył studia na Wydziale Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W roku 1960 uzyskał doktorat pod kierownictwem prof. Wacława Sierpińskiego. W latach 1960–1961 był stypendystą Fundacji Rockefellera w Cambridge i Uppsali[6]. Doktor habilitowany od roku 1962, profesor nadzwyczajny od roku 1967, zwyczajny od roku 1974, członek korespondent PAN od roku 1979, członek rzeczywisty od roku 1994. Pracował w Instytucie Matematycznym Polskiej Akademii Nauk. Wieloletni kierownik Zakładu Teorii Liczb i przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Matematycznego PAN[7], a także członek Komitetu Głównego Olimpiady Matematycznej[6].
W ciągu czterdziestu lat był wydawcą czasopisma „Acta Arithmetica”. Jednym z wypromowanych przez niego doktorów był prof. Henryk Iwaniec[8].
Członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności (2004)[9], członek zwyczajny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, członek honorowy Węgierskiej Akademii Nauk, Polskiego Towarzystwa Matematycznego i Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego, członek korespondent Austriackiej Akademii Nauk[10], członek Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina[1]. Członek i protektor czynny Archikonfraterni Literackiej w Warszawie[11]. Trzykrotnie (1993, 2001, 2003) uczestniczył w letnich seminariach w rezydencji papieskiej w Castel Gandolfo na zaproszenie Jana Pawła II[1].
28 sierpnia 2021 roku został pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Katedralnym w Sandomierzu[12].
Dorobek naukowy i zainteresowania badawcze
Opublikował ok. 300 prac z zakresu matematyki[1], zarówno w Polsce, jak i za granicą. Zajmował się wieloma obszarami teorii liczb:
- analityczną teorią liczb,
- algebraiczną teorią liczb,
- równaniami diofantycznymi,
- geometrią liczb, szczególnie algebraicznymi i arytmetycznymi aspektami wielomianów.
Współpracował też z Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, prowadząc jeden z wykładów popularnych z serii „Drogi do rzeczywistości”[13].
Publikacje książkowe
- 1964: Elementary theory of numbers, Państwowe Wydawnictwo Naukowe (wraz z Wacławem Sierpińskim)
- 1976: Wacław Sierpiński, Iskry
- 1982: The number of zeros of polynomials in valuation rings of complete discretely valued fields, Instytut Matematyczny PAN
- 1982: Selected topics on polynomials, University of Michigan Press
- 1993: On reducible trinomials, Instytut Matematyczny PAN
- 2000: Polynomials with special regard to reducibility, Cambridge University Press
- 2005: On weak automorphs of binary forms over an arbitrary field, Instytut Matematyczny PAN (wraz z Jerzym Browkinem)
- 2007: Elementary, analytic and geometric number theory, European Mathematical Society (wraz z Henrykiem Iwańcem)
- 2007: Henryk Iwaniec, Władysław Narkiewicz, Jerzy Urbanowicz (wydawcy): Andrzej Schinzel – Selecta, European Mathematical Society (dwa tomy)
Odznaczenia i wyróżnienia
Zaszczyty państwowe i samorządowe
Odznaczony Krzyżem Komandorskim (2002)[14], Krzyżem Oficerskim oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[7], Medalem Komisji Edukacji Narodowej i Krzyżem „Pro Ecclesia et Pontifice”[10]. Honorowy obywatel Sandomierza (2016)[15].
Doktoraty honorowe
Doktor honoris causa Uniwersytetu w Caen (1998), Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (19 grudnia 2011) i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (23 lutego 2012)[16].
Inne nagrody
W 1982 roku otrzymał Medal im. Wacława Sierpińskiego[17], a w 1992 Medal im. Stefana Banacha[18].
Przypisy
Bibliografia
- Professor Andrzej Schinzel. impan.pl. [dostęp 2014-01-21]. (ang.).
- Andrzej Schinzel. matematycy.interklasa.pl. [dostęp 2021-08-23].
- Andrzej Schinzel. Instytut Matematyczny, Polska Akademia Nauk. naukaonline.pan.pl. [dostęp 2021-08-22].
- Prof. zw. dr hab. czł. rzecz. PAN Andrzej Schinzel, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2014-01-21] .[martwy link]
Linki zewnętrzne
- Fotografia prof. Andrzeja Schinzla. ems-ph.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)].
- Prof. Andrzej Schinzel na zdjęciach w Narodowym Archiwum Cyfrowym
- „Czasem dowód jest piękny”. Wywiad z prof. Andrzejem Schinzlem z 2012 roku. naukaonline.pan.pl. [dostęp 2021-08-24].
- Andrzej Schinzel w bazie Mathematics Genealogy Project (ang.) [dostęp 2021-10-30].
- ISNI: 0000000110493652
- VIAF: 29595081
- LCCN: n82071981
- GND: 117723924
- LIBRIS: sq468kjb4hrxbdj
- BnF: 12280526h
- SUDOC: 031626270
- NLA: 35214090
- NKC: osd2014845536
- NTA: 073282685
- BIBSYS: 90086802
- CiNii: DA01291474
- Open Library: OL26016A
- PLWABN: 9810622437805606
- NUKAT: n94205155
- J9U: 987007522628705171
- LIH: LNB:CrUM;=Bt
- WorldCat: lccn-n82071981