Bawełna indyjska
Bawełna indyjska (Gossypium herbaceum L.) – gatunek roślin z rodziny ślazowatych. Rośnie dziko w Afryce (Mozambik, Zimbabwe, Botswana, Namibia, Południowa Afryka, Suazi), ponadto jest uprawiana w innych krajach afrykańskich i w niektórych państwach Azji (Indie, Afganistan, Tadżykistan, Turkmenistan, Uzbekistan, Chiny)[5].
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek | bawełna indyjska |
Nazwa systematyczna | |
Gossypium herbaceum L. Sp. Pl. 693 1753[3] | |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
brak danych |
Morfologia
- Pokrój
- Bylina o wysokości do 1,5 m[6]. Uprawia się ją jako roślinę jednoroczną[7].
- Liście
- Długoogonkowe, 3-7 klapowe, owłosione[6]
- Kwiaty
- Małe, żółte, z fioletowym środkiem. Wyrastają pojedynczo w kątach liści. Mają trwały, 3-działkowy kieliszek, który całkowicie okrywa pączki kwiatowe. Kielich zrosły, 5-działkowy, korona 5-płatkowa, Pręciki liczne, zrośnięte w rurkę otaczającą słupek[6]
- Owoc
- Torebka z licznymi nasionami. Zaopatrzone one są obficie we włoski, które pełnią rolę aparatu lotnego i umożliwiającego przenoszenie nasion przez wiatr na duże odległości[6].
Zastosowanie
- Roślina włóknodajna, używana do wytwarzania włókna zwanego bawełną. Otrzymuje się je z długich włosków otaczających nasiona[6]. Po raz pierwszy zaczęto uprawiać ten gatunek bawełny około 500 lat p.n.e. w Indiach, do których dostała się ona z Persji. Później jej uprawa rozpowszechniła się także w Palestynie i innych rejonach. W Biblii wymieniona jest tylko raz, w Księdze Estery (1,6), gdzie określona jest hebrajskim słowem karpas. W Egipcie rozpoczęto ją uprawiać dopiero w czasach Imperium Rzymskiego[7].
- Do wytwarzania bawełny wykorzystuje się tylko długie włoski. Z włosków krótkich, zwanych podwłosiem, wytwarza się papier[6].
- W krajach o ciepłym klimacie jest uprawiana również jako roślina ozdobna[8]. Po raz pierwszy zaczęto ją w Indiach uprawiać właśnie w celach ozdobnych, później dopiero jako roślinę włókienniczą[7].
- Z nasion otrzymuje się olej, zarówno jadalny, jak i techniczny[6].
- Wytłoki pozostałe po tłoczeniu oleju są wartościową paszą dla zwierząt[6].
- Z łodygi otrzymuje się włókna, z których wytwarza się powrozy[6].
Przypisy
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
- EoL: 483662
- EUNIS: 175790
- Flora of China: 200013694
- Flora of North America: 200013694
- GBIF: 3152658
- identyfikator iNaturalist: 431070
- IPNI: 559730-1
- ITIS: 506096
- NCBI: 34274
- Plant Finder: 282562
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2831088
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:559730-1
- Tela Botanica: 84194
- identyfikator Tropicos: 19600024
🔥 Top keywords: Wikipedia:Strona głównaSpecjalna:SzukajLiga Mistrzów UEFAFacebookKotyninaYouTubeSzczepan TwardochIzabela BodnarJadwiga StaniszkisWho put Bella in the Wych Elm?Jacek ProtasiewiczPolskaDubajCarlo AncelottiReal MadrytLiga Mistrzów UEFA (2023/2024)Ninja Warrior PolskaIranKatarzyna KotulaFallout (seria)IzraelStanisław DerehajłoAndrij Łunin17 kwietniaKlaudiusz ŠevkovićRobert MazurekBrama (ryba)Zmarli w kwietniu 2024Czarny RomanII wojna światowaPep GuardiolaAdolf HitlerFentanylŁukasz GibałaCzernihówRobert LewandowskiPokolenie ZWarszawaXHamster