Gereza białobroda

Gereza białobroda występuje w Gwinei Bissau, Gwinei, Sierra Leone, Liberii i południowo-zachodnim Wybrzeżu Kości Słoniowej (na wschód do rzeki Sassandra); występuje być może również w południowym Senegalu i Gambii^[10].

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1780 roku niemiecki przyrodnik Eberhard August Wilhelm von Zimmermann nadając mu nazwę Cebus polykomos^[2]. Holotyp pochodził z Sierra Leone, prawdopodobnie z wyspy Sherbro^[11][10].

Forma znana jako dollmani (C. vellerosus x C. polykomos, choć fenotypowo znacznie bliższa C. vellerosus) występowała wcześniej między rzeką Sassandra a rzeką Bandama (wraz z jej dopływem Nzi) na Wybrzeżu Kości Słoniowej jako rój hybrydowy^[10]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[10].

Etymologia

• Colobus: gr. κολοβος kolobos „ograniczony, okaleczony”; dżelada białobroda posiada szczątkowy kciuk^[12].
• polykomos: gr. πολυς polus „wiele, dużo”^[13]; κομη komē „włosy”^[14].

Długość ciała (bez ogona) samic 55–65 cm, samców 58–68 cm, długość ogona samic 81–96 cm, samców 72–100 cm; masa ciała samic 6,7–8,3 kg, samców 6,6–10 kg^[15]. Gereza białobroda ma smukłą budowę ciała i długi ogon. Charakterystyczne ubarwienie - białe bokobrody, broda, klatka piersiowa i puszysty ogon, reszta czarna. Kciuk jest zredukowany do niewielkiego guzka; czaszka z niewielkim przodozgryzem; owalne orbity z wąskimi grzbietami brwiowymi.

Biotop: Gerezy białobrode zamieszkują gęste tropikalne lasy deszczowe o dwóch przedłużających się i wyraźnych porach suchych oraz dwóch porach wilgotnych.

Tryb życia: Prowadzą dzienny, nadrzewny tryb życia, na ziemię schodzą sporadycznie. Zwykle żyją w niewielkich grupach społecznych złożonych z 3-4 dorosłych samic, 1-3 dorosłych samców oraz młodych. W niewoli żyją maksymalnie 23,5 roku. Długość życia na wolności nie jest obecnie znana.

Pokarm: Pomimo że przedstawiciele tego gatunku prowadzą typowo nadrzewny tryb życia, często schodzą na ziemię w poszukiwaniu pożywienia. Dieta składa się głównie z liści, w mniejszym stopniu z owoców i kwiatów.

Rozród: Gerezy białobrode dojrzałość płciową osiągają w wieku około 2 lat. Okres ciąży trwa przeciętnie 175 dni, samice rodzą średnio 1 młode co 20 miesięcy. Małe rodzą się zupełnie białe, dopiero w wieku 3 miesięcy osiągają ubarwienie charakterystyczne dla osobników dorosłych.

W ostatnim stuleciu liczebność populacji gerez białobrodych znacznie spadła w wyniku polowań i wycinki lasów.

• Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062  (ang.).
• D. Landes: Colobus polykomos. (On-line), Animal Diversity Web, 2000. [dostęp 2008-12-31]. (ang.).
• S. Flannery: Western Black-and-white Colobus Monkey (Colobus polykomos). The Primata. [dostęp 2008-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 czerwca 2008)]. (ang.).