Gore Vidal

Urodzony w Nowym Jorku na terenie Akademii Wojskowej USA, West Point, gdzie instruktorem był jego ojciec, Eugene Vidal. Jego matka była córką Thomasa P. Gore’a – senatora USA z ramienia Demokratów. W młodości przyjął nowe nazwisko Gore Vidal, powstałe z połączenia nazwisk ojca i matki. Był spokrewniony m.in. z byłym wiceprezydentem USA Alem Gore’em.

Swoją humanistyczną i politologiczną edukację rozpoczął w dzieciństwie, które spędzał w Waszyngtonie. Musiał wówczas czytać na głos wiele książek i dokumentów swemu niewidomemu dziadkowi. Uczył się w Philips Exeter Academy w New Hampshire.

W wieku 18 lat wstąpił do marynarki wojennej i brał udział w II wojnie światowej m.in. jako korespondent wojenny. Literacko zadebiutował potem powieścią Williwaw, opartą na jego własnych morskich przeżyciach.

Po wojnie kilka lat spędził w Gwatemali. Napisał wówczas swoją pierwszą szokującą (jak na ówczesne warunki amerykańskie) powieść The City And The Pillar (Nie oglądaj się w stronę Sodomy). Była to historia o amerykańskich gejach z lat 40. Dzięki podjęciu tej tematyki w sposób niemoralizatorski, zyskał wówczas sławę jako dojrzały pisarz.

Przez większość swego życia zajmował się pisarstwem, w tym publicystyką o tematyce społecznej i politycznej. W 1960 r. bez sukcesu kandydował do Kongresu Stanów Zjednoczonych. W latach 70. był współzałożycielem lewicującej Partii Ludowej (People's Party). W 1982 r. zajął drugie miejsce w wyborach do Senatu USA w Kalifornii.

W międzyczasie napisał kilka scenariuszy filmowych i zagrał w kilku filmach obyczajowych. Przewodniczył też jury konkursu głównego na 47. MFF w Wenecji (1990).

Czas spędzał głównie we Włoszech. W 2003 przeprowadził się na stałe do USA.

Był osobą biseksualną^[1]. Swojego partnera, Howarda Austena, poznał w roku 1950^[2].

Zmarł 31 lipca 2012 w swoim domu w Hollywood Hills wskutek powikłań zapalenia płuc^[3].

Pierwszą powieść opublikował w wieku 21 lat. Był to Williwaw – typowa powieść morska w stylu Hemingwaya. Książka została dobrze przyjęta, zwłaszcza że pamiętano jego wcześniejsze korespondencje wojenne. Kilka lat później jego powieść The City and the Pillar (Nie oglądaj się w stronę Sodomy), która bez moralizowania neutralnie odnosiła się do tematu homoseksualizmu, spowodowała skandal obyczajowy. Doprowadziło to m.in. do odmowy recenzowania kilku jego kolejnych książek w „New York Timesie”. Książka zadedykowana była dla „J.T.” W końcu Vidal został zmuszony przez prasę do wyjawienia, że były to inicjały jego pierwszej homoseksualnej miłości w życiu – Jimmiego Trimble’a. Jimmie posłużył Vidalowi do nakreślenia głównego bohatera powieści.

W okresie zmniejszonej sprzedaży jego powieści Vidal pracował nad sztukami teatralnymi, filmami i serialami telewizyjnymi jako scenarzysta. Dwie z jego sztuk – The Best Man i Visit to a Small Planet odniosły spory sukces na Broadwayu, po czym zostały zaadaptowane na potrzeby filmów.

Na początku lat 50., pod pseudonimem Edgar Box, Vidal napisał trzy powieści detektywistyczne o detektywie Peterze Sergeancie. W 1956 r. Vidal został zatrudniony jako scenarzysta w wytwórni filmowej MGM. Napisał wówczas scenariusz do remake’u filmu Ben-Hur jako współautor, jednak z powodu chaosu po śmierci producenta filmu nie został wówczas wymieniony wśród twórców filmu.

W latach 60. Vidal napisał trzy powieści, które odniosły wielki sukces. Były to Julian, dziennik Juliana Apostaty, cesarza Rzymu, który sprzeciwił się chrześcijaństwu, Washington, D.C. (Waszyngton) o działalności politycznej jednej rodziny w latach 1937–1952 oraz Myra Breckinridge o zabawnych poczynaniach tytułowej transseksualistki. Po napisaniu dwóch nieudanych sztuk (Weekend i An Evening With Richard Nixon) i dziwnej^{[według kogo?]} na poły autobiograficznej powieści Two Sisters, Vidal skupił się głównie na pisaniu esejów i powieści o historii Stanów Zjednoczonych (Burr, 1876, Lincoln, Empire, Hollywood i The Golden Age). Napisał też powieść o historii starożytnej Persji – Creation (Stworzenie świata), kontynuację przygód Myry Breckinridge pt. Myron oraz inne dowcipne powieści – Kalki, Duluth, Live From Golgotha (Na żywo z Golgoty) i The Smithsonian Institution.

Vidal wracał czasem do tworzenia filmów dla kina i telewizji. Był autorem scenariusza do filmu Billy the Kid z Valem Kilmerem w roli głównej i miniserialu o Lincolnie. Napisał też pierwotną wersję scenariusza do szokującego filmu Caligula (Kaligula), jednak później wycofał nazwisko z powodu narzuconych mu zmian.

W esejach Vidal podejmował tematykę polityki, historii i literatury. W 1993 r. otrzymał nagrodę National Book Award za United States (1952–1992). Kontynuacją tej historycznej powieści jest niedawna powieść The Last Empire. W latach 90. napisał m.in. esej Inventing A Nation o założycielach USA oraz spisał pamiętniki (Palimpsest). W latach 60. zagrał sam siebie w filmie Federico Felliniego Roma.

Eseje i literatura faktu

• Rocking the Boat (1963)
• Reflections Upon a Sinking Ship (1969)
• Sex, Death and Money (1969)
• Homage to Daniel Shays (1973)
• Matters of Fact and of Fiction (1977)
• The Second American Revolution (1982)
• Armageddon? (1987)
• At Home (1988)
• A View From The Diner’s Club (1991)
• Screening History (1992)
• Decline and Fall of the American Empire (1992)
• United States: essays 1952–1992 (1993)
• Palimpsest: a memoir (1995)
• Virgin Islands (1997)
• The American Presidency (1998)
• Sexually Speaking: Collected Sex Writings (1999)
• The Last Empire: essays 1992-2000 (2001)
• Perpetual War for Perpetual Peace or How We Came To Be So Hated (2002)
• Dreaming War: Blood for Oil and the Cheney-Bush Junta (2002)
• Inventing a Nation: Washington, Adams, Jefferson (2003)
• Imperial America: Reflections on the United States of Amnesia (2004)
• Point to Point Navigation: A Memoir (2006)

Sztuki

• Przejażdżka na małą planetę (Visit to a Small Planet 1957)
• Ten najlepszy (The Best Man 1960)
• On the March to the Sea (1960–1961, 2004)
• Romulus (adapcja sztuki Friedricha Duerrenmatta, 1962)
• Weekend (1968)
• Drawing Room Comedy (1970)
• An evening with Richard Nixon (1970)

Scenariusze filmowe

• The Catered Affair (1956)
• I Accuse! (1958)
• Suddenly, Last Summer (1959)
• The Best Man (1964)
• Is Paris Burning? (1966)
• Last of the Mobile Hot Shots (1970)
• Caligula (1979)
• Dimenticare Palermo (1990)

Powieści

• Williwaw (1946)
• In a Yellow Wood (1947)
• Nie oglądaj się w stronę Sodomy (The City and the Pillar 1948)
• The Season of Comfort (1949)
• Trubadur króla Ryszarda (A Search for the King 1950)
• Dark Green, Bright Red (1950)
• The Judgment of Paris (1953)
• Mesjasz (Messiah 1955)
• A Thirsty Evil (1956)
• Julian [Julian] (1964)
• Waszyngton (Washington, D.C. 1967)
• Myra Breckinridge (Myra Breckinridge 1968)
• Two Sisters (1970)
• Burr (1973)
• Myron (1975)
• 1876 (1976)
• Kalki (1978)
• Stworzenie świata (Creation 1981)
• Duluth (1983)
• Lincoln (1984)
• Empire (1987)
• Hollywood (1989)
• Na żywo z Golgoty (Live from Golgotha: the Gospel according to Gore Vidal 1992)
• The Smithsonian Institution (1998)
• The Golden Age (2000)
• Clouds and Eclipses: The Collected Short Stories (2006)

Powieści wydane pod pseudonimami

• A Star’s Progress (lub Cry Shame!, 1950) jako Katherine Everard
• Thieves Fall Out (1953) jako Cameron Kay
• Death Before Bedtime (1953) jako Edgar Box
• Death in the Fifth Position (1952) jako Edgar Box
• Death Likes It Hot (1954) jako Edgar Box

Strony anglojęzyczne:

• The Gore Vidal Index
• „The Enemy Within” (The Observer, 27 X 2002). 9-11congress.netfirms.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-02-10)].
• Wywiad dla „City Pages”, Marzec 2005
• The Gore Vidal Pages
• Gore Vidal. christinesmith.us. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-07)].
• Wywiad (RealAudio) z Gorem Vidalem z 1992 r.. wiredforbooks.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-01-10)].
• The Edge, wywiad z grudnia 2005
• „I Do What I Think Needs Doing” – wywiad z Vidalem
• GLBTQ: Vidal, Gore (b. 1925)