Herrerazaur

• Ischisaurus cattoi
• Frenguellisaurus ischigualastensis

Herrerazaur występował w okresie późnego triasu (karnik) – (około 228 mln lat temu) – na terenach dzisiejszej Argentyny.

Herrerazaur był bardzo prymitywnym teropodem, o lekkiej budowie ciała. Jego kości były pneumatyczne i miały cienkie ścianki. Herrerazaur miał długie kończyny przednie, które zakończone były pięcioma palcami. Na końcach trzech z nich umieszczone były sierpowate pazury. Palce czwarty i piąty były zredukowane. Ostatni zaledwie do pojedynczej kości śródręcza. Kciuk był ustawiony przeciwstawnie do pozostałych palców. W przeciwieństwie do innych teropodów herrerazaur miał najdłuższy trzeci a nie drugi palec. Kończyny tylne herrerazaura były muskularne i o ponad połowę dłuższe od kończyn przednich. Dzięki lekkiej budowie ciała i długim kończynom tylnym, herrerazaur mógł szybko biegać. Podobnie jak u większości teropodów i ptaków pierwszy palec jego nogi był skierowany do tyłu. Jego miednica zawiera mały eliptyczny otwór w środku panewki^[1]. Kość łonowa jest skierowana do tyłu, a jej końcówka ma kształt buta. Środek kręgu jest w kształcie klepsydry^[2]. Czaszka herrerazaura była długa i wąska. Miała dość prymitywną budowę i przypominała czaszki innych archozaurów. W czaszce herrerazaura znajdowało się 5 par otworów. Dwie z nich stanowiły nozdrza i oczodoły. W szczęce i żuchwie herrerozaura znajdowały się dodatkowe stawy, które umożliwiały szerokie rozwieranie paszczy. Zęby herrerozaura miały sztyletowaty kształt i ząbkowane krawędzie.

• Wysokość: 1,1 m^[2]
• Długość: 3–6 m^[3]
• Masa: 250–350 kg^[2]
• Długość głowy: 56cm^[2]

Herrerazaur polował prawdopodobnie na niewielką zdobycz. W koprolitach należących do herrerazaura znaleziono kawałki kości. Jego pożywieniem były m.in. wczesne dinozaury ptasiomiedniczne takie jak pisanozaur oraz rynchozaury. Sam też miał wrogów – dziury w czaszce jednego ze szkieletów świadczą, że ten osobnik padł ofiarą zaurozucha.

Pozycja systematyczna herrerazaura do dziś pozostaje przedmiotem sporów. Klasyfikowano go m.in. jako karnozaura^[4], bazalnego teropoda, prymitywnego zauropodomorfa, bazalnego dinozaura gadziomiednicznego, a nawet wyłączano z dinozaurów. Obecnie większość naukowców uważa go bądź za bazalnego teropoda^[5][6], bądź za bazalnego dinozaura gadziomiednicznego^[7][8][9].

Pierwsze skamieniałości herrerazaura zostały znalezione w 1959 r. przez Victorino Herrerę w okolicy San Juan w Argentynie i opisane w 1963 przez Reiga.

Inne zwierzę odnalezione w tym samym miejscu, nazwane Ischisaurus cattoi, okazało się, że również było herrerazaurem.

Bardziej kompletny szkielet herrerazaura został znaleziony w 1988 r. w Ischigulasto, przez paleontologów Paula Sereno, Fernando Novasa i ich kolegów. Znaleziony okaz został opisany w 1992 r^[3].

• Herrerasaurus ischigualastensis

• [Instituto Miguel Lillo] – instytut w Tucumán, Argentyna
• [Field Museum] – muzeum w Chicago, USA

• Carroll, R.L. Vertebrate Paleontology and Evolution. W.H. Freeman, NY.(1988)
• Sues, H.-D. Staurikosaurus and Herrerasauridae. In D.B. Weishampel et al. (eds.). The Dinosauria. University of California Press, Berkeley. (1990)
• Zago, M. (ed.). Ischigualasto Talampaya: Tiempo de dinosaurios (Time of dinosaurs). Manrique Zago ediciones, Buenos Aires. (1995)
• Novas, F.E. Herrerasauridae. In P.J. Currie and K. Padian (eds.). Encyclopedia of Dinosaurs. Academic Press. (1997)

• herrerazaur na dinozaury.com
• herrerazaur – muzeum w Berkeley