Jan Salamucha
Jan Salamucha (ur. 10 czerwca 1903 w Warszawie, zm. 11 sierpnia 1944 tamże[1]) – filozof chrześcijański związany z tzw. kołem krakowskim, logik, ksiądz katolicki, członek ONR. Znana jest jego analiza i próba formalizacji dowodu „z ruchu” na istnienie Boga, podanego przez Tomasza z Akwinu.
 | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 10 czerwca 1903 |
| Data i miejsce śmierci | 11 sierpnia 1944 |
| Miejsce pochówku | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat | 1925 |
| Odznaczenia | |
 | |
Życie
W roku 1920 ukończył gimnazjum w Warszawie, jako sanitariusz brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Wstąpił do seminarium duchownego i w roku 1925 otrzymał święcenia kapłańskie. Kontynuował naukę na wydziale teologicznym Uniwersytetu Warszawskiego, studiował również logikę matematyczną (zwaną wówczas logistyką) u Łukasiewicza i Leśniewskiego. Doktorat na podstawie pracy Zdania modalne u Arystotelesa uzyskał w roku 1927, po czym wyjechał do Rzymu kontynuować studia. 17 listopada 1937 roku otrzymał habilitację na Uniwersytecie Jagiellońskim. 6 grudnia 1938 został profesorem nadzwyczajnym teologii chrześcijańskiej na Wydziale Teologicznym UJ[2], obejmując tam katedrę filozofii chrześcijańskiej. Razem z Józefem Marią Bocheńskim i Janem Drewnowskim współtworzył koło krakowskie zajmujące się logiką matematyczną.
Przed wyborami do Rady Miasta Krakowa z 1938 został członkiem komitetu Polskiego Bloku Katolickiego[3].
6 listopada 1939 został wraz z innymi profesorami Uniwersytetu aresztowany w ramach Sonderaktion Krakau i wywieziony do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, a stamtąd w grudniu 1940 do Dachau. Wyszedł na wolność 4 stycznia 1941 i przedostał się do Warszawy. Działał w konspiracji pełniąc obowiązki kapelana NSZ i starając się doprowadzić do porozumienia między NSZ a Armią Krajową. W czasie powstania warszawskiego oficjalnie pełnił funkcję kapelana oddziałów Obwodu Ochota. Zginął 11 sierpnia 1944 r. na Ochocie rozstrzelany przez żołnierzy z oddziałów RONA.
Odznaczony Krzyżem Walecznych[4].
Został pochowany w mogile zbiorowej księży emerytów Warszawskiej Kapituły Metropolitalnej na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 107–VI–23/30)[5][6].
Dzieło
Badania Salamuchy dotyczyły przede wszystkim możliwości wykorzystania logiki matematycznej do formalizacji rozumowań w filozofii średniowiecznej i nowożytnej. Pomagała mu w tym znajomość paleografii, wykorzystywanej do odczytywania dawnych tekstów. Pod wpływem Łukasiewicza, który dokonał współczesnej interpretacji pism logicznych Arystotelesa i zrekonstruował logikę stoików, Salamucha starał się wykorzystać metody logiczne w metafizyce.
Publikacje
- Rola logistyki w filozofii chrześcijańskiej, 1936
- Krytyka poznania, 1995
- Wiedza i wiara. Wybrane pisma filozoficzne (red. Jacek Jadacki i Kordula Świętorzecka), Lublin 1997
Przypisy
Bibliografia
- Biografia w iPSB
- Leksykon filozofów współczesnych, Jan Szmyd, Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Branta, 2004, ISBN 83-89073-54-4, OCLC 749316781.
- Paweł Skibiński, Człowiek o sercu bohaterskim. Ksiądz Jan Salamucha 1903-1944, Warszawa: Fronda, 2005, ISBN 83-88747-01-0, OCLC 234349914.
Linki zewnętrzne
- Publikacje Jana Salamuchy w bibliotece Polona