Król Polski

tytuł monarszy koronowanych władców Królestwa Polskiego, Korony Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej

Król Polski (łac. rex Poloniae) – tytuł monarszy koronowanych władców Królestwa Polskiego, Korony Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej.

Repliki polskich insygniów koronacyjnych wykonane w latach 2001–2003 w Nowym Sączu
Repliki polskich insygniów koronacyjnych wykonane w latach 2001–2003 w Nowym Sączu
Włócznia Świętego Maurycego uznawana za pierwszy symbol władzy królów Polski

Historia

Pierwszym królem Polski był Bolesław I Chrobry, koronowany w 1025. Tytuł królewski był związany na stałe z osobą polskiego monarchy od koronacji Władysława I Łokietka (1320) do III rozbioru Polski i abdykacji Stanisława Augusta Poniatowskiego (1795).

Od zawarcia unii lubelskiej (1569) każdy nowo koronowany król Polski zostawał władcą Litwy z urzędu i nigdy nie był podnoszony na Wielkie Księstwo Litewskie[1]. Ostatnim wielkim księciem litewskim był Zygmunt II August[2].

Koronacja

Koronacje królów Polski odbywały się do 1300 w archikatedrze Wniebowzięcia NMP w Gnieźnie, od 1320 w katedrze św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie, w latach 1705 i 1764 odbyły się w kolegiacie św. Jana Chrzciciela w Warszawie.

Osobny artykuł: Koronacja na króla Polski.

W 1795 polskie insygnia koronacyjne przechowywane w Skarbcu Koronnym na Wawelu zostały na rozkaz Fryderyka Wilhelma II Pruskiego zrabowane i potajemnie wywiezione do Berlina, skąd w 1809 na rozkaz Fryderyka Wilhelma III Pruskiego przewieziono je do Królewca, gdzie w 1811, w obawie przed rewindykacją, zostały rozbite i przetopione[3].

Od kongresu wiedeńskiego (1815) tytuł króla Polski nosili cesarze Rosji, będący zarazem królami Królestwa Polskiego; w 1831 Sejm przyjął uchwałę o detronizacji Mikołaja I Romanowa.

Królowie Polski

#ImięUrodzonyZmarłPoczątek panowaniaKoniec panowaniaRodzice
Piastowie
1Bolesław I Chrobry 967
17 czerwca 102518 kwietnia
1025
17 czerwca
1025
Mieszko I
Dobrawa Przemyślidka
2Mieszko II Lambert 990
10/11 maja 103425 grudnia
1025

1031[4]
Bolesław I Chrobry
Emnilda słowiańska
Przemyślidzi
Wratysław II Czeski[5] ur. po 103214 stycznia 109215 czerwca
1085 lub 1086
14 stycznia
1092
Brzetysław I
Judyta ze Schweinfurtu
Piastowie
3Bolesław II Szczodry ok. 1042
kwiecień 1081/8225 grudnia
1076

1079[6]
Kazimierz I Odnowiciel
Dobroniega Maria
4Przemysł II 14 października 1257
Poznań
8 lutego 1296
Rogoźno
26 czerwca
1295
8 lutego
1296
Przemysł I
Elżbieta wrocławska
Przemyślidzi
5Wacław II 27 września 1271
Praga
21 czerwca 1305
Praga
sierpień
1300
21 czerwca
1305
Przemysł Ottokar II
Kunegunda Halicka
-Wacław III
Niekoronowany
6 października 1289
4 sierpnia 1306
Ołomuniec

1305
4 sierpnia
1306
Wacław II
Guta von Habsburg
Meinhardinowie
Henryk Karyncki
Niekoronowany król tytularny
ok. 1265
2 kwietnia 1335

1306
i
3/4 lipca 1307

1306
i
31 sierpnia 1310
Meinhard II Tyrolski
Elżbieta Bawarska
Habsburgowie
Rudolf
Niekoronowany król tytularny
1281
3/4 lipca 1307
Horažďovice

1306

3/4 lipca 1307
Albrecht I Habsburg
Elżbieta Tyrolska
Luksemburgowie
Jan
Niekoronowany król tytularny
10 sierpnia 1296
26 sierpnia 1346
pod Crécy

1310

1333
Henryk VII Luksemburski
Małgorzata Brabancka
Piastowie
6Władysław I Łokietek 1260/61
2 marca 1333
Kraków
20 stycznia
1320
2 marca
1333
Kazimierz I kujawski
Eufrozyna opolska
7Kazimierz III Wielki 30 kwietnia 1310
Kowal
5 listopada 1370
Kraków
25 kwietnia
1333
5 listopada
1370
Władysław I Łokietek
Jadwiga Bolesławówna
Andegawenowie
8Ludwik Węgierski 5 marca 1326
Wyszehrad
10 września 1382
Trnawa
17 listopada
1370
10 września
1382
Karol Robert
Elżbieta Łokietkówna
9Jadwiga Andegaweńska 1373/74
Buda
17 lipca 1399
Kraków
16 października
1384
17 lipca
1399
Ludwik Węgierski
Elżbieta Bośniaczka
Jagiellonowie
10Władysław II Jagiełło 1352-62
1 czerwca 1434
Gródek
4 marca
1386
1 czerwca
1434
Olgierd Giedyminowic
Julianna twerska
11Władysław III Warneńczyk 31 października 1424
Kraków
10 listopada 1444
Warna
25 lipca
1434
10 listopada
1444
Władysław II Jagiełło
Zofia Holszańska
12Kazimierz IV Jagiellończyk 30 listopada 1427
Kraków
7 czerwca 1492
Grodno
25 czerwca
1447
7 czerwca
1492
Władysław II Jagiełło
Zofia Holszańska
13Jan I Olbracht 27 grudnia 1459
Kraków
17 czerwca 1501
Toruń
23 września
1492
17 czerwca
1501
Kazimierz IV Jagiellończyk
Elżbieta Rakuszanka
14Aleksander Jagiellończyk 5 sierpnia 1461
Kraków
19 sierpnia 1506
Wilno
12 grudnia
1501
19 sierpnia
1506
Kazimierz IV Jagiellończyk
Elżbieta Rakuszanka
15Zygmunt I Stary 1 stycznia 1467
Kozienice
1 kwietnia 1548
Kraków
24 stycznia
1507
1 kwietnia
1548
Kazimierz IV Jagiellończyk
Elżbieta Rakuszanka
16Zygmunt II August 1 sierpnia 1520
Kraków
7 lipca 1572
Knyszyn
20 lutego
1530[7]
7 lipca
1572
Zygmunt I Stary
Bona Sforza
Królowie elekcyjni
Walezjusze
17Henryk Walezy 19 września 1551
Fontainebleau
2 sierpnia 1589
Saint-Cloud
11 maja
1573
18 czerwca
1574
Henryk II Walezjusz
Katarzyna Medycejska
Jagiellonowie
18Anna Jagiellonka 18 października 1523
Kraków
9 września 1596
Warszawa
13 grudnia
1575
9 września
1596
Zygmunt I Stary
Bona Sforza
Batory
19Stefan Batory 27 września 1533
Șimleu Silvaniei
12 grudnia 1586
Grodno
1 maja
1576
12 grudnia
1586
Stefan
Katarzyna Telegdi
Wazowie
20Zygmunt III Waza 20 czerwca 1566
Gripsholm
30 kwietnia 1632
Warszawa
19 sierpnia
1587
19 kwietnia
1632
Jan III Waza
Katarzyna Jagiellonka
21Władysław IV Waza 9 czerwca 1595
Łobzów
20 maja 1648
Merecz
8 listopada
1632
20 maja
1648
Zygmunt III Waza
Anna Habsburżanka
22Jan II Kazimierz Waza 22 marca 1609
Kraków
16 grudnia 1672
Nevers
20 listopada
1648
16 września
1668
Zygmunt III Waza
Konstancja Habsburżanka
Wiśniowieccy
23Michał Korybut Wiśniowiecki 31 maja 1640
Biały Kamień
10 listopada 1673
Lwów
19 czerwca
1669
10 listopada
1673
Jeremi Wiśniowiecki
Gryzelda Zamoyska
Sobiescy
24Jan III Sobieski 17 sierpnia 1629
Olesko
17 czerwca 1696
Wilanów
21 maja
1674
17 czerwca
1696
Jakub Sobieski
Zofia Teofila Daniłowiczówna
Wettynowie
25August II Mocny 12 maja 1670
Drezno
1 lutego 1733
Warszawa
15 września 1697
i
20 października 1709
wrzesień
1706
i
1 lutego
1733
Jan Jerzy III Wettyn
Anna Zofia Oldenburg
Leszczyńscy
26Stanisław Leszczyński 20 października 1677
Lwów
23 lutego 1766
Lunéville
12 lipca 1704
i
12 września 1733
4 października
1709
i
26 stycznia
1736
Rafał Leszczyński
Anna Leszczyńska
Wettynowie
27August III Sas 17 października 1696
Drezno
5 października 1763
Drezno
5 października
1733
5 października
1763
August II Mocny
Krystyna Eberhardyna Hohenzollernówna
Poniatowscy
28Stanisław August Poniatowski 17 stycznia 1732
Wołczyn
12 lutego 1798
Petersburg
7 września
1764
25 listopada
1795
Stanisław Poniatowski
Konstancja Czartoryska

Okres zaborów

W latach 1795–1815 tytuł króla Polski nie był używany[8]. W latach 1815–1830 Królestwo Polskie pozostawało w unii personalnej z Imperium Rosyjskim, zaś cesarze Rosji nosili tytuł króla Polski i byli zobowiązani do koronacji w Warszawie:

Okres panowaniaImię władcyPortret władcyRodziceData urodzinData śmierciInformacje dodatkowe
1815–1825Aleksander I Pawłowicz Paweł I Romanow
Maria Fiodorowna
23 grudnia 17771 grudnia 1825Cesarz Rosji od 1801
1825–1855Mikołaj I Pawłowicz Paweł I Romanow, Maria Fiodorowna6 lipca 17962 marca 1855ostatni koronowany król Polski, koronowany 24 maja 1829 roku Zdetronizowany w 1831 przez polski Sejm[a]
1855–1881Aleksander II Mikołajewicz Mikołaj I, Aleksandra Fiodorowna29 kwietnia 181813 marca 1881
1881–1894Aleksander III Aleksandrowicz Aleksander II, Maria Aleksandrowna26 lutego/10 marca 184520 października/1 listopada 1894
1894–1917Mikołaj II Aleksandrowicz Aleksander III, Maria Fiodorowna6 maja/18 maja 186816/17 lipca 191815 marca 1917 r. abdykował na rzecz brata
1917Michał II Aleksandrowicz Aleksander III, Maria Fiodorowna22 listopada 187813 czerwca 1918Nie przyjął tytułu, 16 marca 1917 r. abdykował na rzecz Rządu Tymczasowego

Utworzona w 1917 roku Rada Regencyjna miała sprawować władzę tymczasową do czasu wprowadzenia na tron nowego władcy, co w istocie nigdy nie nastąpiło, gdyż w 1918 roku Polska przyjęła ustrój republikański.

Zobacz też

Uwagi

Przypisy